Naar de stembus

Situatie
Ons Nederlandse volk gaat a.s. woensdag, 15 mei, naar de stembus. De vierjaarlijkse verkiezingen voor de leden van de Tweede Kamer staan weer voor de deur. Ook de lezers van ons blad, van wie de meesten leden onzer kerken zijn, worden geroepen een naam rood te maken. De eerste vraag is: op welke lijst? En de volgende: welke naam? De opwekking op nummer 1 te stemmen, die door vrijwel alle partijen wordt gegeven, heeft van der jeugd aan voor mij persoonlijk altijd een zekere beknotting van de vrijheid betekend. We zijn geen stemvee, dat reeds netjes door de regering in het stemhokje en nu ook door de partijen in het eerste hokje van hun lijst gedreven wordt. Tot een van de voorrechten van de democratische staat behoort dat men zijn stem mag uitbrengen op elke willekeurige naam, die op de betreffende lijst voorkomt.
Intussen blijken verschillende lezers moeite te hebben met de vraag: op welke lijst moet ik straks stemmen? Diverse verzoeken, zowel schriftelijk als telefonisch, bereikten me de laatste weken om deze vraag in ons blad te beantwoorden.
Met alle waardering voor het vertrouwen, dat daaruit spreekt, moet ik deze vragers teleurstellen. In ons kerkelijk orgaan mag noch wil ik propaganda maken voor één bepaalde partij.
Dat deze vragen nu zo veelvuldig worden gesteld, bewijst dat er het een en ander aan de hand is op politiek gebied.
De politiek is voor velen een ongrijpbare zaak geworden in de welvaartsstaat, waarin we leven. Politiek spreekt velen niet meer toe. Concrete idealen zijn er niet zoveel meer en als ze er zijn worden ze niet meer zo „verkocht" dat ze aanspreken. We beleven de tijd van de specialisten in de politiek. En nu worden we eens in de vier jaar gedwongen ons hierover uit te spreken en onze stem uit te brengen. Vroeger had practisch iedere partij een grote man met een klinkende naam en een uitgesproken leiders-capaciteit, ledere partij sukkelt met het probleem van „de leiding". Typerend daarvoor is dat vele partijen met verschillende namen komen in de diverse kieskringen. Een aantal uitstekende figuren verdwijnt uit de Tweede Kamer, die daardoor „armer" wordt. Al met al is waar wat Bruins Slot onlangs schreef in zijn pocket „Kleine partijen in een grote wereld": „De ongeïnteresseerdheid voor de politiek in vergelijking tot het verleden is enorm toegenomen".
Daar komt bij dat nu in 1963 bij vele kiezers een zeker onbehagen gekomen is. Dwars door alle partijen loopt de verschillende visie op de Nieuw-Guinea-kwestie. Zowel bij linkse als rechtse partijen wordt de vraag gesteld: wat is nu feitelijk het onderscheid tussen al die partijen? Is er een duidelijke scheidslijn? In dit verband memoreren we de tamelijk tamme verkiezingsstrijd. De stukken vliegen er niet meer af. De vergaderingen van alle partijen worden over het algemeen maar matig bezocht. Maar de vele thuisblijvers gaan toch naar de stembus en stemmen — maar op wie?

Kerk en politiek
Als vele lezers van ons blad de laatste vraag stellen, dan is dit ook te danken aan het feit dat we in het verleden ons wel eens te afzijdig hebben gehouden van het politieke terrein. Ik acht het juist dat we ons niet verbonden hebben aan een bepaalde politieke partij. De kerk in haar ambtelijke arbeid en organen moet haar leden niet opwekken te stemmen op een bepaalde partij. Dat zou m.i. in strijd zijn met het wezen en het karakter van de kerk. Maar de kerk heeft wel Gods Woord ook voor het politieke leven te brengen. De proclamatie van het Koningschap van Jezus Christus is een alomvattende zaak. Op dit punt is de prediking misschien wel eens te eenzijdig geweest te zeer gericht op het persoonlijk heil.
We signaleerden vaker in deze rubriek de laksheid en lauwheid van onze mensen ten aanzien van het christelijk organisatieleven. We hebben over het algemeen deze dingen aan anderen overgelaten. Op vele vergaderingen ontbraken we en lieten we onze stem niet horen.
Intussen worden we geroepen op 15 mei onze stem uit te brengen.
Het moet voor een christen vaststaan dat hij krachtens zijn christen-zijn en zijn belijdenis van Christus als Koning, dat Koningschap ook dient te erkennen op het terrein van het politieke leven. Dat betekent dat hij zijn stem heeft uit te brengen op die partijen, die dit Koningschap erkennen en die erkenning in de grondslag van hun partij verdisconteren.

Ontsporing
In dit licht is het beslist een ontsporing te noemen wanneer leden van onze kerken hun stem uitbrengen op een niet-christelijke partij als b.v. de Partij van de Arbeid of om geheel andere reden op de V.V.D. — partijen, die gaarne kerkleden als leden inschrijven, maar die in hun grondslag voor de christelijke belijdenis geen plaats inruimen zodat die christelijke belijdenis ook niet kan functioneren in die partij. Uit de juiste prediking van de kerk vloeit voort dat deze keuze als een verkeerde keuze moet aangemerkt worden.
Op dezelfde lijn ligt de stem op De Vrije Boer. Er zijn boeren onder onze kerkleden die met deze beweging sympathiseren. Ik bespreek hier niet de vraag of onze boeren gerechtvaardigde of ongerechtvaardigde klachten hebben. Laten we eens aannemen dat hun klachten gerechtvaardigd zijn. Dat wettigt nog niet dat ze de 15e mei hun stem uitbrengen op deze lijst. Wie dat doet laat in de politiek het belang voor het beginsel uitgaan. Het is duidelijk dat we hier met een belangenorganisatie te maken hebben, op neutrale grondslag. Als ik in een nummer van het officieel orgaan van deze beweging een allerongelukkigst gedicht lees over E.E.G. dat besloten wordt met psalm 99:1 (berijmd), dan vind ik dit een ijdel gebruiken van de naam des Heeren. Bovendien de methode van deze beweging is in wezen revolutionair. Welke bezwaren men ook tegen het regeringsbeleid heeft — ze leven onder meer groepen van de bevolking — niet de methode van de vrije boeren. Hier klinkt een opruiende taal. Hier steekt het revolutiebeginsel het hoofd omhoog. Niet alzo, mannen broeders-boeren. Het zou een ontsporing zijn uw stem op deze partij uit te brengen.

De christelijke partijen
Behalve de K.V.P. die we formeel een christelijke partij kunnen noemen, zijn er nog vier christelijke partijen.
De Christelijke Historische Unie is sterk Hervormd georiënteerd. Het percentage van onze kerkleden, dat op deze partij stemt, is zeer gering. Waarschijnlijk wordt dit bij de Tweede Kamerverkiezingen minder gedaan dan bij de gemeenteraads- en statenverkiezingen, als de personen van de kandidaten meer bekend zijn.
Het Gereformeerd Politiek Verbond heeft zich de laatste jaren gepresenteerd. Vele leden der vrijgemaakte Gereformeerde Kerken zijn in deze partij georganiseerd. Het moet gezegd dat door deze partij wel goede dingen worden gezegd, die ons kerkvolk zullen aanspreken. Het is te betreuren dat deze partij echter strikt genomen kerkelijk is en gebleven is.
Al merkte ik persoonlijk dat men in het zicht van de stembus graag het oog richt op de chr. geref. kiezers, ik keur het af dat men het eigenlijk zo stelt: alleen een lid van de ware kerk is een goed G.P.V.-er. Politiek en kerk worden aan elkaar gebonden. Pogingen in de boezem van het G.P.V. hierin verandering aan te brengen zijn tot dusver zonder resultaat gebleven.
De Staatkundig Gereformeerde Partij heeft in de loop der jaren de rechtse flank van de Gereformeerde Gezindte politiek verenigd. Ook uit onze kerken komen vele stemmen op deze lijst. Een van de kamerleden is lid onzer kerken. Diverse predikanten hielden politieke redevoeringen voor deze partij al of niet in de vorm van een verkapte preek. Tegen de S.G.P.-keuze als zodanig kunnen we geen kerkelijk bezwaar inbrengen. Mits kerk en politiek goed uit elkaar worden gehouden. Het mag niet zo worden dat gezegd wordt: een echt christen kan alleen op die bepaalde partij i.c. de S.G.P. stemmen en anders is zijn christen-zijn verdacht. De politieke samenbinding rond een bepaald vaandel mag geen herkenningsteken worden in de kerk. Niemand zal willen beweren dat dit nooit gebeurd is.
Tenslotte is er de Anti-Revolutionaire Partij, die door de jaren heen door velen uit onze kerken werd gesteund. Op de huidige lijst staan drie leden onzer kerken: prof. Versteeg, dr. Boertien en mr. Verplanke. Ook hier geldt wat we boven zeiden: geen vermenging van kerk en politiek; de zaken scherp afbakenen.
Er zullen vele kerkleden zijn, die op 15 mei zonder strijd stemmen op de A.R. partij.
Er zijn ook kerkleden — onder wie diverse correspondenten — die het een beetje moeilijk hebben met hun keuze. Kerk en politiek willen ze gescheiden houden; ze begeren de kerk niet op te offeren aan een politieke partijkeuze. Maar hun christelijke gereformeerd zijn heeft wel consequenties voor het hele leven. In de crisis van het gereformeerd belijden zien ze ook de A.R. partij betrokken, wier ontwikkeling ze niet in alle opzichten kunnen volgen. Hun verontrusting over die crisis heeft ook betrekking op de politiek. Waarheen gaat dit alles?
Vermoedelijk hebben ze op grond van het kerkelijk standpunt van het G.P.V. of het feit dat de S.G.P. nog nooit regeringspartij is geweest en niet kon tonen wat ze waard was, bezwaren op een van deze partijen te stemmen.
Beslissend is de vraag: heeft en biedt een bepaalde partij de mogelijkheid om een christelijk reformatorisch geluid te laten horen? Zolang deze mogelijkheid er nog is, welke bezwaren er dan ook zijn, kan men een chr. politieke partij niet afkeuren.
Misschien bidden we in onze kerken wel eens te weinig — niet voor de Overheden — maar voor de christelijke politiek, opdat ze ons de juiste wegen wijst in het nationale en internationale leven.
Waar dat gebed gehoord wordt, kunnen we de zaak in Gods handen leggen, tegelijk onze verantwoordelijkheid beseffen wanneer we tot stemmen worden geroepen op lijst en nummer.
Daarom geldt voor al onze lezers, hoe ze politiek ook georiënteerd zijn: Schakelt over op de 15e op de lijst en de man van een christelijke politieke partij, aan wie ge in het besef van uw verantwoordelijkheid in de politieke situatie van nu, uw kerkelijke en geestelijke overtuiging daarbij niet vergetend, uw steun kunt geven.

J.H. V.

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen