De betekenis van het woord „Verbond" (3)

Blijkt de term „verbond" tal van schakeringen in betekenis te vertonen, dan stelt deze term ons hiermee voor de vraag, wat nu de eenheid is in de door ons geconstateerde verscheidenheid. Ter beantwoording van deze vraag, hebben we onze aandacht te schenken aan het volgende: de term ,,verbond" wordt vaak gebruikt in een verband, dat duidelijk op het element van verhouding wijst, hoewel voor ons besef dit element niet of hoogstens nauwelijks aanwezig is.
Zo lezen we in Gen. 17 : 14: „Zie, Mijn verbond is met u en gij zult de vader van een menigte volken worden"; het woord „verbond" heeft hier blijkbaar de kleur van „belofte", maar de woorden „met u" wijzen tegelijkertijd op het element van verhouding (niet een belofte ,,voor u" of „aan u", maar „met u").
In vers 10 lezen we: ,,Dit is Mijn verbond, dat gij zult houden tussen Mij en u en uw nageslacht: dat bij u al wat mannelijk is besneden worde"; de term „verbond" heeft hier blijkbaar de kleur van „verordening", maar de woorden „tussen Mij en u" wijzen tegelijkertijd op het element van verhouding (niet een verordening, die gehouden moet worden ,,door u" of „jegens Mij", maar,,tussen Mij enu").
In Gen. 9 vinden we het omgekeerde: ,,verbond" in de zin van ,,verordening" wordt in vrs. 9-11 gevolgd door „met u' 'en ,,verbond" in de zin van ,,belofte" wordt in vrs. 15-16 gevolgd door ,,tussen Mij en u". In b.v. 2 Kon. 17 : 15 — ,,Zij hadden Zijn inzettingen vergeten en Zijn verbond" — ziet ,,verbond" op het geheel van Gods geboden en verboden; in b.v. Ps. 105 : 8, 9 — ,,Hij gedenkt voor eeuwig aan Zijn verbond ... en aan Zijn eed" — ziet „verbond" m.n. op Gods eed van trouw, in b.v. 1 Kon. 8 : 21 — ,,de ark, waarin het verbond des Heeren berust" — ziet ,,verbond" op de stenen tafelen met de tien geboden, maar in al deze gevallen wordt ,,verbond" gevolgd door de bijzin „dat Hij sloot met", welke bijzin wijst op de aanwezigheid van het verhoudingselement (niet de geboden en verboden, de eed van trouw, de wetstafelen, die ,,gegeven worden voor of aan", maar die ,,gesloten worden met").
In Mal. 2 : 4, 5 ziet ,,verbond" eerst op vloek van de Heere en vervolgens op heil van de Heere, maar in beide gevallen wordt ,.verbond" gevolgd door "met" (niet de vloek ,,over" iemand of het heil „voor" iemand, maar ,,met"). De genoemde voorbeelden laten zich met zeer vele vermenigvuldigen.
Uit het hierboven gesignaleerde verschijnsel, dat de „omgeving" van het woord ,,verbond" vaak op het element van ,,verhouding" wijst, waar dit element voor ons besef niet of nauwelijks aanwezig is, laat zich een belangrijke conclusie trekken. NI. deze conclusie: wanneer het Oude Testament het woord „verbond" gebruikt in de zin van ,,beschikking" of ,,eed van trouw" of ,,toezegging" of „verplichting" of ,,recht" of ,,heil" of „teken" enz., verliest het nimmer de gehele verhouding uit het oog, die door deze „beschikking" in het aanzijn werd geroepen of die in deze ,,eed van trouw" vastligt of waarbinnen deze „toezegging" en deze „verplichting" van rechtskracht zijn of waarbinnen dit ,,recht" zijn geldigheid bezit of waarin dit ,,heir' wordt uitgedeeld en genoten of waaraan dit „teken" herinnert, enz. enz.
Die ,(beschikking" of ,,eed van trouw" of „toezegging" of ,,verplichting", dat,,recht" of dat ,,heil" of dat ,,teken" wordt dus steeds gezien als onderdeel van een bepaalde verhouding, n.l. de verbondsverhouding.
Wordt de term ,,verbond" b.v. gebruikt met de nuance van ,,belofte", dan gaat het niet om die belofte „op zichzelf", maar om die belofte als een element in het grote geheel van de totale verbondsverhouding, die ook de elementen van ,,eis" en,,bedreiging" en ,,gunstbetoon" enz. enz. omvat.
Het één staat m.a.w. nooit los van het ander: ieder element treedt naar voren als een element van het geheel; ieder element is onlosmakelijk verbonden met andere elementen, die samen hun eenheid vinden in de gehele verbondsverhouding. Het is niet mogelijk verantwoord te spreken over de verbondsbelofte, zonder te spreken over de verbondseisen en de verbondsdreigingen; zoals het ook niet mogelijk is verantwoord te spreken over de verbondseisen en de verbondsdreigingen, zonder te spreken over de verbondsbeloften.
In de prediking van het Oude Testament ligt dit alles ineengetweernd, vormt dit alles een innige eenheid. Vandaar ook dat meerdere schakeringen in de betekenis van het woord ,,verbond" vaak gelijktijdig optreden of ongemerkt in elkander overgaan.
Kortom: wie hier een vinger neemt, neemt altijd meteen de gehele hand en wie hier de gehele hand neemt, neemt geen enkele vinger.
Intussen geldt ook het omgekeerde: wie de hand neemt, neemt altijd meteen de vingers. D.W.Z.: wanneer het Oude Testament het woord ,,verbond" gebruikt in de zin van ,,verhouding", dan spreekt het over deze verhouding met alles wat zij meebrengt aan ,,toezeggingen" en ,,eisen" en ,,bedreigingen" en ,,heilsgaven" enz. enz. Al naar het verband is kan dan op één of op enkele van deze elementen zekere nadruk vallen, waarbij we de verschillende schakeringen weer in het oog krijgen; maar de gedachte aan het geheel blijft meespreken.
Samenvattend kunnen we dus zeggen: het woord ,,verbond" duidt in het Oude Testament een bepaalde verhouding aan, inclusief al het daartoe behorende, waarbij — al naar het verband is — de verschillende facetten en elementen van deze verhouding afwisselend nadruk ontvangen, zodat bij gebruik van hetzelfde woord ,,verbond" verschillende betekenisschakeringen zichtbaar worden.

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen