De betekenis van het woord „Verbond" (4)

Duidt het woord „verbond" in het Oude Testament een bepaalde verhouding aan, zoals we constateerden, dan rijst meteen de vraag, waardóór deze met het woord „verbond" aangeduide verhouding dan wordt bepaald. Wat is het typerende van de verbondsverhouding?
Ter beantwoording van de gestelde vraag laat zich allereerst opmerken, dat de verbondsverhouding kan bestaan tussen mensen en mensen of tussen God en mensen, terwijl overdrachtelijk gesproken kan worden van een verbond tussen God of mensen enerzijds en dieren of dingen anderzijds.
Als voorbeelden van een verbondsverhouding tussen mensen en mensen noemen we het verbond tussen Abraham en Abimelech (Gen. 21 : 27), tussen de Israëlieten en de Gibeonieten (Joz. 9 : 6 v.v.), tussen David en Jonathan (1 Sam. 23 : 18), tussen Salomo en Hiram (1 Kon. 5 : 12), tussen Nebukadnezar en Zedekia (Ezech. 17 : 13), tussen Israël en Assur (Hos. 12 : 2); als voorbeelden van een verbondsverhouding tussen God en mensen noemen we het verbond tussen de Heere en Abraham (Gen. 17 : 1 v.v.), tussen Heere en Israël (Ex. 24 : 8), tussen de Heere en Levi (Num. 25 : 12, 13), tussen de Heere en David (Ps. 89 : 29 v.v.); als voorbeelden van een verbondsverhouding in overdrachtelijke zin noemen we het verbond van Job met zijn ogen (Job 31 : 1), van de Jeruzalemmers met de dood (Jes. 28 : 15, 18), van de Heere met het gedierte (Hos. 2 : 17).
Men heeft de verbonden tussen mensen en mensen getypeerd als „profane" verbonden, de verbonden tussen God en mensen als „religieuze" verbonden. Deze onderscheiding is echter reeds daarom onjuist, omdat ook de als „profane" getypeerde verbonden in belangrijke mate „religieuze" trekken vertonen: blijkbaar staat een verbond altijd onder goddelijke bescherming, die bij een verbondssluiting door mensen plechtig wordt ingeroepen, hetzij doordat de betrokken partijen zweren bij God hetzij doordat men zich bij de verbondssluiting op heilige grond plaatst of iets dergelijks.
Zo sluiten Abraham en Abimelech een verbond, door beide te zweren bij God (Gen. 21 : 22 v.v.). Wanneer Jakob en Laban hun verbond sluiten, zegt Laban: ,,De Heere houde wacht tussen mij en u", „God is getuige tussen mij en u", „God moge richten tussen ons"; Jakob zweert dan „bij de Vreze van zijn vader Isaak" (Gen. 31 : 44 v.v.). Het verbond van Israël met de Gibeonieten werd ,,bezworen bij de Heere, de God van Israël" (Joz. 9 : 18). David en Jonathan sluiten een verbond ,,voor het aangezicht des Heeren" (1 Sam. 23 : 18). Jojada sluit een verbond met de oversten over honderd „in het huis des Heeren" (2 Kon. 11 : 4). Zedekia sloot met het volk een verbond voor Gods aangezicht en in Gods huis (Jerem. 34 : 15, 18). Het verbond tussen Nebukadnezar en Zedekia is gesloten met een eed bij de Heere en in de naam van de Heere (Ezech. 17 : 19), enz. Sluit de Heere een verbond met mensen, dan zweert Hij bij Zichzelf (zie b.v. Gen. 22 : 16; Ex. 32 : 13; Ps. 105 : 8 v.v.).
Van de plechtigheden bij het sluiten van een verbond — zoals een maaltijd (zie b.v. Gen. 26 : 30; 31 : 46, 54), bepaalde bloedriten (zie b.v. Gen. 15 : 9 v.v.; Jerem. 34 : 18), enz. — wordt het meest de hierboven al vermelde bondsééd genoemd. De bondseed van God betekent, dat Hij Zich ten volle inzet voor de bereiking van het beoogde verbondsdoel de bondseed bij God betekent, dat men zijn zaak overgeeft aan God en m.n. de wraak Gods inroept voor het geval van bondsbreuk.
Deze bondseed geeft aan de verbondsverhouding een bijzondere hechtheid: het verbond staat onder goddelijke sancties; wie het verbond verbreekt, wordt door Godzelf gestraft.
In een verhouding, die onder ede werd aangegaan, spreekt naast het element van hechtheid uiteraard ook sterk het element van duurzaamheid. Deze duurzaamheid komt b.v. uit in het spreken van een ,,eeuwig" verbond (zie b.v. Gen. 17 : 7, 13, 19; Ex. 31 : 16; 2 Sam. 23 : 5; Jes. 24 : 5); voorts in het feit, dat een verbond ook rechtsgeldigheid bezit voor het nageslacht van de partners (zie b.v. Gen. 17 : 7 v.v.; Num. 18 : 19, 25 : 13 : 1 Sam. 20 : 42); tenslotte ook in de houding, die van de partners verwacht wordt, nl. het betonen van trouw (zie b.v. 1 Sam. 20: 8: „Betoon dan trouw aan uw knecht, want gij hebt met uw knecht bij de Heere een verbond gesloten").
Het bovenstaande samenvattend constateren we het volgende: een verbond is allereerst een plechtig aangegane en onder goddelijke sancties staande verhouding, die zich door haar bijzondere hechtheid en duurzaamheid van andere verhoudingen onderscheidt.

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen