Digibron cookies

Voor optimale prestaties van de website gebruiken wij cookies. Overeenstemmig met de EU GDPR kunt u kiezen welke cookies u wilt toestaan.

Noodzakelijke en wettelijk toegestane cookies

Noodzakelijke en wettelijk toegestane cookies zijn verplicht om de basisfunctionaliteit van Digibron te kunnen gebruiken.

Optionele cookies

Onderstaande cookies zijn optioneel, maar verbeteren uw ervaring van Digibron.

Bekijk het origineel

Om het isolement?

Bekijk het origineel

+ Meer informatie

Om het isolement?

6 minuten leestijd Arcering uitzetten

Het is niet voor de eerste keer dat we in deze rubriek schrijven over het isolement. Zelfs maakte iemand de spottende opmerking dat deze rubriek een soort isolementsrubriek zou zijn. Als we het dan toch nog weer eens wagen dit onderwerp hier aan de orde te stellen, doen we dat omdat telkens weer blijkt hoeveel misstanden en misverstanden er rond dit woord isolement zijn. Bovendien is het belangrijk ons telkens weer te bezinnen op ons kerk-zijn in deze tijd. Wat willen we en wat bedoelen we?

Vlucht?
Bekend is het woord van Groen van Prinsterer: In ons isolement ligt onze kracht. Dit gevleugelde woord moet het vandaag danig ontgelden. Tot in onze eigen pers toe wordt geschreven: daarin ligt, Goddank onze kracht niet.
Het verzet tegen dit woord is te verklaren uit de idee van de doorbraak, die niet alleen als politiek, maar vooral als geestelijk verschijnsel, duizenden verslagen heeft. Stelde men vroeger een eer in het isolement van de Gereformeerde belijdenis of in het isolement van de Gereformeerde Schriftbeschouwing, vandaag is in allerlei opzichten de isolementsgedachte taboe geworden. Onder invloed van allerlei faktoren, die we hier niet nader zullen analyseren, zien we dat de scherpe kantjes er af gaan en dat er een bedenkelijke eenstemmigheid gaat groeien op theologisch gebied gebied t.a.v. allerlei punten. B.v. op het punt van het Schriftgezag worden de accenten vandaag anders gelegd dan dertig jaar geleden. Beschouwingen over Gen. 1-3 worden ten beste gegeven, op het erf van het gereformeerde leven, die veel dichter bij moderne opvattingen staan dan vroeger ooit vermoed kon worden.
Vooral is de verbreking van het isolement aan de orde als we de levensstijl bekijken. Er is in dit opzicht in breedgereformeerde kring een ontwikkeling aan de gang, die haast niet bij te houden is. Waar men vroeger niet over dacht om er een goed woord over te zeggen, dat wordt vandaag al heel gewoon gevonden. Behoorde dansen vroeger tot de wereldse vermaken, vandaag is dansen in bepaalde christelijke kringen een heel gewone zaak geworden.
Het woord isolement is aan het verbleken en de grenzen van wat tot dusver geïsoleerd was zijn aan het vervagen.
Nu kunnen we uit één motief het verzet tegen het isolement begrijpen. We moeten dit eerlijk zeggen. Er zijn namelijk in de loop der jaren allerlei mensen geweest, die in het isolement zijn gevlucht uit angst, uit domheid of uit hoogmoed.
Uit angst — omdat men feitelijk geen verweer had tegen de tegenstander, geen boodschap had om door te geven, geen overtuiging om te verdedigen en nu het isolement koos een aanprees om van alle lastige vragen af te zijn.
Uit domheid — het is veel gemakkelijker om je alleen te bemoeien met eigen mensen, die je kent, dan je bezig te moeten houden met anderen, die „vreemd" zijn, die meer weten of anders doen dan wij.
Uit hoogmoed — men achtte zich geestelijk ver verheven boven „de schare, die de wet niet kent", boven mensen van andere kerken of buitenkerkelijken en men vond het minderwaardig om enige aandacht aan hen te besteden.
Isolement uit deze motieven betekent een vlucht.
In dat isolement ligt geen kracht. Het is met onvruchtbaarheid geslagen. In de regel krijgt men in een dergelijk isolement met elkaar ook spoedig ruzie. Geen wonder, water dat niet doorstroomt, begint te stinken.

Vrede
Nu heeft Groen van Prinsterer destijds het bovengenoemde isolement nooit bedoeld. Hij bedoelde met isolement: beginselvastheid, een eigen vaste overtuiging, die niet van anderen afhankelijk is. Daarin ligt kracht, zo heeft hij met klem betoogd èn voor de politieke verhoudingen van zijn dagen, toen de liberale eenheidswals ook rolde door Nederland èn voor de geestelijke situatie van iedere tijd.
Nu moet gezegd dat men toch in dit goede isolement tot een verkeerde levensinstelling kan komen.
We hebben in ons land verschillende christelijke politieke partijen: teken van isolement.
We hebben een christelijke vakbeweging; een christelijke radio; christelijke verenigingen op allerlei gebied; er wordt reclame gemaakt voor de christelijke pers. Dat alles wijst op het beleven van het isolement.
We hebben ons eigen kerkelijk leven sinds 1892, toen we niet met de Vereniging zijn meegegaan. Kerkelijk namen we een geïsoleerde positie in.
Het grote gevaar is nu geworden in al die vormen van isolement, die op zichzelf genomen principieel te verantwoorden zijn, dat men in dat isolement is gaan berusten en daar vrede in heeft gevonden.
Gevolg: men zag het doel van het isolement niet meer, maar men meende langzamerhand dat men in het isolement zat om het isolement. Men had geen oog meer voor de ons omringende wereld; men waande zich in het isolement onaantastbaar. Er was geen drang om te getuigen; geen behoefte om naar buiten te treden; men was in het isolement om allerlei redenen meer dan gelukkig.
Ook deze mentaliteit keuren we met alle kracht af.
Dit isolement is in zichzelf noodzakelijk, maar als men het zo beleeft, dan ziet men niet wat de grote bedoeling is met het isolement, dat geen luxe-artikel is, maar bittere noodzaak.

Verantwoordelijkheid
Isolement is alleen dan maar goed, als het beleefd wordt in verantwoordelijkheid.
In het rechte isolement sluit men zich niet op en af van de wereld, maar men isoleert zich om des te beter te kunnen penetreren, te kunnen doordringen in de wereld met de enige kracht, die er is: Gods Woord.
Isolement is ook vandaag nodig. Het gaat om een persoonlijke, levende overtuiging. Het gaat er om dat men staat achter de boodschap Gods, de heerlijkheid van Zijn Woord. Meer dan ooit moet in een tijd van een algemeen christendom, waarin alle mensen er bij horen, allen gered zijn, de nadruk vallen op de persoonlijke vreze des Heeren. Dat is geen binnenwaarts gerichte prediking, maar dat is een persoonlijke prediking, waar de moderne mens behoefte aan heeft. Niet met een moderne slagzin, een verwaterde boodschap, een suikerzoet verhaal, een aantal grapjes, trekken we de moderne mens. Hij is alleen te bereiken met het Woord Gods, dat in overtuiging, goed gericht, verantwoord gebracht, rijke zegen zal afwerpen.
Maar in dat isolement ligt kracht.
Omdat in dat isolement tegelijk de opdracht ligt een open oog te hebben voor de wereld rondom ons.
Als we enerzijds in deze rubriek nadruk leggen op het isolement, dat meer dan ooit geboden is, dan leggen we even sterke nadruk op het „apostolaat", op de roeping om te getuigen. Men zie ook de betreffende serie in het blad van Evangelisatie-deputaten „De Frontlinie". „Isolement — daarom Apostolaat".
Een kleine kerk? Geen bezwaar, als we maar missionair zijn ingesteld.
Willen we een knusse kerk zijn? Dan verliezen we ons bestaansrecht. We mogen geen geestelijke binnenvetters worden.
Als we menen dat we de rechte boodschap hebben, dan hebben we de uiterst zware verantwoording die boodschap ook uit te dragen.
Niet in het isolement als zodanig ligt het bezwaar.
Maar wel in de mens, die het isolement verkeerd beleeft.
Nu of nooit geldt het: isolement en daarom getuigen; evangelisatie en zending.
Niet in het verkeerde, maar wel in het goed gestelde en zuiver beleefde isolement ligt onze kracht.
Het was het heilig isolement van de Heiland Zelf.
Met Hem zijn we in goed gezelschap — vereenzaamd, maar niet alleen.

J.H.V.

Dit artikel werd u aangeboden door: De Wekker

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Bekijk de hele uitgave van vrijdag 26 juni 1964

De Wekker | 8 Pagina's

Om het isolement?

Bekijk de hele uitgave van vrijdag 26 juni 1964

De Wekker | 8 Pagina's