Catechismusprediking (II)

De vorige maal zagen we o.m. dat de Dordtse Synode van 1618/19 de Catechismusprediking krachtig bevorderde. Zij handhaafde het besluit van de synode van Den Haag, 1586, waarin de Catechismusprediking in de namiddaggodsdienstoefening werd voorgeschreven en nam dit als artikel 68 in de Kerkorde op. Toch heeft het nog geruime tijd geduurd voor overal de Catechismusprediking ingevoerd was. De provinciale synoden moesten er zich nog jarenlang mee bezighouden. Zo droeg de synode van Noord- Holland, in 1641 te Hoorn gehouden, aan de classis op de namen van de nalatige predikanten aan de synode bekend te maken. Op de Zuid-Hollandse synoden van Rotterdam, 1641, en Gorinchem, 1642, bleek dat ook in deze provincie nog vele predikanten in gebreke bleven. Dit was ook het geval in andere provincies, zo zelfs dat de provinciale synode van Groningen in 1639 besloot dat de nalatige predikanten gecensureerd moesten worden. Dit besluit moest in 1655 nog eens vernieuwd worden, waarbij de bedreiging werd gevoegd, dat een classis die hen niet censureerde zelf gecensureerd zou worden, zodat zij geen zitting in de provinciale synode kon ontvangen. Langzamerhand verstomden echter de klachten zodat wij mogen aannemen dat in de tweede helft van de 17e eeuw overal de prediking van de Catechismus gehouden werd. Wij mogen dankbaar zijn dat de synoden voet bij stuk hebben gehouden, want door de geregelde prediking van de Catechismus is de kennis van de Schriftuurlijke, reformatorische leer zeer bevorderd en werd het kerkelijk en geestelijk leven versterkt. In de vorige eeuw hebben de kerken van de Afscheiding en later de kerken, uit de doleantie geboren, de prediking van de Catechismus dan ook een vaste plaats gegeven in de namiddaggodsdienstoefening, geheel overeenkomstig het door de synoden van 1586 en 1618 bepaalde. En zo is het nog bij onze kerken. Alleen met dit verschil dat wij sinds 1947 niet meer in onze Kerkorde hebben staan dat de Catechismusprediking des namiddags moet geschieden en dat zij jaarlijks volgens de afdeling van de Catechismus zelf daarop gemaakt geëindigd moet worden. Wij hebben thans in de Kerkorde eenvoudig de bepaling; De dienaren des Woords zullen eenmaal des Zondags in de bediening des Woords de Heidelbergse Catechismus verklaren, art. 68. In de praktijk was het al meer en meer gebruikelijk geworden om de prediking van een z.g.n. vrije tekst en van 'n zondagsafdeling van de Catechismus afwisselend des morgens en des namiddags te doen geschieden. Dit om begrijpelijke praktische redenen. En voorts was het bijna nergens meer gebruik om de Catechismus in één jaar „rond" te preken — op de christelijke feestdagen en avondmaalszondagen bleef de Catechismusprediking meestal rusten. Daarom heeft onze synode van 1947 bij de herziening van de Kerkorde deze oude bepalingen niet meer opgenomen. Hiertegen is ook niet het minste bezwaar, mits men maar blijft bij de regel dat op de overige zondagen de Catechismusprediking gehandhaafd blijft. Voor het geestelijk welzijn van de gemeente is zij dringend nodig. Een gemeente waarin de Catechismusprediking verwaarloosd wordt, slechts sporadisch of in het geheel niet meer plaats vindt, gaat geestelijk achteruit. In de praktijk is gebleken dat de verwaarlozing van de Catechismusprediking een invalspoort is voor allerlei vreemde, van de Schrift afwijkende, leer. Het vermogen van de gemeente om de geesten te beproeven vermindert en zo wordt zij een gemakkelijke prooi van allerlei wind van leer.
Daarom hebben ook de kerkeraden van de vacante gemeenten zich telkens ernstig de vraag te stellen of zij in dezen wel hun roeping verstaan. Zij hebben alles in het werk te stellen om het welzijn van de gemeente te dienen door te zorgen dat er een Catechismuspreek gehouden of gelezen wordt.
Over de eisen voor deze prdiking gaan wij niet schrijven — in een artikelenserie over de Kerkorde behoort dit niet thuis. Alleen willen wij met instemming aanhalen wat prof. dr. K. Dijk daarover schrijft in de Chr. Encyclopedie, 2e dr., deel 2, blz. 120: „zij heeft, als elke prediking, ten doel de opbouw van de gemeente des Heeren door de bediening van de sleutelmacht; zij richt zich, — nader begrensd, — op de vermeerdering van de kennis der waarheid van de ganse gemeente, en, al staat in haar de leer, de opbouwing, de verdediging der waarheid, en de bestrijding der dwaling op de voorgrond, het moet in haar gaan, zoals T. Hoekstra het schoon heeft gezegd, om de ontsluiting van de heilgeheimen van des Heeren genadeverbond voor de gemeente van Christus . . . Hoewel er ernstige bezwaren tegen de C. worden ingebracht (zij zou verouderd, te intellectueel, niet-toesprekend genoeg zijn), moeten de argumenten voor haar behoud zwaarder wegen; zij is voor de inleiding der gemeente in de schatten van de waarheid Gods, voor de waarachtige opbouw van het geestelijk leven, voor de verdediging van de zuivere belijdenis, voor de bestrijding der dwalingen, voor de versterking van het Geref. besef, voor de persoonlijke beleving des heils van zeer grote waarde".

A. (Apeldoorn) H.

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen