Digibron cookies

Voor optimale prestaties van de website gebruiken wij cookies. Overeenstemmig met de EU GDPR kunt u kiezen welke cookies u wilt toestaan.

Noodzakelijke en wettelijk toegestane cookies

Noodzakelijke en wettelijk toegestane cookies zijn verplicht om de basisfunctionaliteit van Digibron te kunnen gebruiken.

Optionele cookies

Onderstaande cookies zijn optioneel, maar verbeteren uw ervaring van Digibron.

Bekijk het origineel

De nieuwe Rooms-Katholieke Katechismus (I)

Bekijk het origineel

+ Meer informatie

De nieuwe Rooms-Katholieke Katechismus (I)

5 minuten leestijd Arcering uitzetten

Ontstaan en opzet
De verschijning van de Nieuwe Katechismus (N.K.) in oktober 1966 was niet alleen voor de Rooms-Katholieke Kerk in Nederland van het grootste belang, maar interesseert ook velen die niet rooms zijn. Er zijn waarschijnlijk duizenden exemplaren van het boek in handen gekomen van protestanten!
Deze katechismus is samengesteld door het Hoger Katechetisch Instituut te Nijmegen, een instelling die in 1954 werd opgericht ten dienste van de wetenschappelijke bezinning en de bijscholing van de godsdienstleraren.
Maar de N.K. is niet slechts een resultaat van theologische studie, het is een officiële kerkelijke uitgave. De ondertitel luidt:
Geloofsverkondiging voor volwassenen in opdracht van de bisschoppen van Nederland.
Er liggen vier eeuwen tussen de verschijning van de Catechismus Romanus, die lang als voorbeeld heeft gegolden, en de katechismus uit Nijmegen.
De Catechismus Romanus werd in 1566 in de eerste plaats ten behoeve van de geestelijken uitgegeven. Het is een populair leerboek van de theologie in vragen en antwoorden, waarin de leer wordt weergegeven die op het Concilie van Trente is vastgesteld.
Men heeft in de loop der jaren diverse catechetische leerboeken gehad, die door de bisschoppen waren goedgekeurd. Er is er echter geen bij, die iets geheel nieuws bracht.
Sinds 1910 gebruikte men de „Katechismus der Nederlandsche bisdommen" die voor volwassenen en kinderen bestemd was. Dat bevredigde op de duur niet meer. De kinderen kregen te veel en de volwassenen te weinig.
In 1948 had men een herziene katechismus, maar ook in deze vorm (63 lessen; 548 vragen en antwoorden!) voldeed het werk niet. Het was nog veel te schools.
Een nieuwe opzet bleek noodzakelijk te zijn. Het Hoger Katechetisch Instituut publiceerde „Grondlijnen voor een vernieuwde schoolkatechese" (1964), waarin scherpe kritiek wordt gemaakt op het vroegere geloofsonderricht, dat intellectualistisch en moralistisch was. Het christendom van onze tijd vraagt iets anders!
Katechese is het doorlichten van het gehele menselijke bestaan als een heilshandelen Gods door met het woord te getuigen van het Christusmysterie, teneinde het geloof te wekken en te voeden en naar een daadwerkelijke beleving ervan te stuwen. De woordverkondiging van de kerk tracht het bestaan van de mens in de concrete situatie van deze tijd zin te geven en te duiden als een heilshandelen Gods. Men denkt daarbij aan een heilsaanbod van God, dat door de mens aanvaard moet worden.
De katechese moet de mensen niet zozeer voorhouden wat zij te geloven hebben, als wel ingaan op de diepste vragen van hun bestaan, die te beschouwen zijn als verwoordingen van hun verlossingsnood, om daar vanuit de Openbaring antwoord op te geven.
Het blijkt niet bepaald eenvoudig te zijn om dit programma in een katechismus voor kinderen te verwezenlijken. Wat het Hoger Katechetisch Instituut wil bereiken, tekent zich echter af in de „geloofsverkondiging voor volwassenen".
De N.K. begint niet met een uiteenzetting van de inhoud van het christelijk geloof, maar met een eerste deel onder de titel: Het bestaan een mysterie, en met een eerste hoofdstuk over de vragende mens.
Terwijl de vroegere katechismus in de eerste drie lessen handelde over God, over de Drieëenheid en over schepping en voorzienigheid, is het hoofdstuk over God in de N.K. tot het laatst bewaard.
De mens aan het begin en God aan het einde!
De indeling is:
Deel I Het bestaan een mysterie
Deel II De weg naar Christus
Deel III De Mensenzoon
Deel IV De weg van Christus
Deel V De weg ten einde toe
Niet voor niets heet het boek: De nieuwe katechismus. In een woord vooraf zeggen de bisschoppen, dat het de boodschap die Jezus van Nazareth in de wereld heeft gebracht, nieuw wil laten horen: het eeuwige geloof in eigentijdse vorm. De N.K. wil een weergave zijn van de vernieuwing die in het concilie stem heeft gevonden.
De vernieuwing weerspiegelt zich ook in het woordgebruik. De N.K. spreekt de taal van deze tijd. Het boek maakt een frisse, moderne indruk.

Uiteenlopende reacties
Vele rooms-katholieken hebben hun N.K. met grote vreugde en zelfs met enige trots ontvangen.
Sommige voorstanders van vernieuwing vonden dat men nog niet ver genoeg was gegaan, maar de kritiek is toch vooral van de conservatieve zijde gekomen.
Enkele weken na de verschijning van de N.K. werd een Smeekschrift gepubliceerd, dat door een groep verontruste rooms-katholieken aan de paus was gezonden. Volgens dit stuk worden in ons land al enige jaren meningen verkondigd, die niet in overeenstemming zijn met de katholieke leer en daar zelfs rechtstreeks mee in tegenspraak zijn. Van de N.K. wordt gezegd, dat daarin nogal wat zaken worden gesteld die of geheel en al tegen het geloof ingaan of op een dubbelzinnige wijze de geloofswaarheden vertolken. Genoemd worden: de maagdelijkheid van Maria, de erfzonde, de eucharisatie, het protestantisme, de geboorteregeling, de menselijke ziel en het bestaan van engelen.
Op deze punten zou de N.K. dus niet te vertrouwen zijn. Op deze beschuldiging is weer fel gereageerd, o.m. door prof. dr. P. Schoonenberg in een artikel over de zeven hoofdzonden van de N.K.
Intussen heeft de aanklacht ertoe geleid, dat de paus een commissie van onderzoek heeft benoemd. En er is sprake van, dat de N.K. herzien zal moeten worden!
De protestanten oordelen ook heel verschillend over de N.K.
De waardering voert de boventoon in een artikel van dr. H. M. Kuitert in „Wending" (febr. 1967). Hij wil zo positief mogelijk over de inhoud van de N.K. spreken en zegt zelfs, dat hij aan iedere wijkpredikant deze katechismus als geloofsonderricht voor reformatorische christenen van harte durft aan te bevelen, al zijn er „roomse stoutigheden" in te vinden en komen er zwakke plekken in voor.
Dr. J. M. Hasselaar, een hervormd theoloog, staat er blijkens een artikel in ,,In de Waagschaal" (dec. 1966) meer gereserveerd tegenover. Hii vindt het een uitermate knap en veelzijdig stuk werk, maar hij heeft essentiële bedenkingen die zwaar moeten wegen.
Een zeer kritisch geluid klinkt door in het pas verschenen „Interview met de Nieuwe Katechismus" van prof. dr. W. H. Velema, dr. M. J. Arntzen en drs. K. Exalto (1967).

Dit artikel werd u aangeboden door: De Wekker

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Bekijk de hele uitgave van vrijdag 1 december 1967

De Wekker | 8 Pagina's

De nieuwe Rooms-Katholieke Katechismus (I)

Bekijk de hele uitgave van vrijdag 1 december 1967

De Wekker | 8 Pagina's