Boekbespreking

Drs K. Exalto, Luthers 95 stellingen tegen de aflaat. Uitgave van de Willem de Zwijgerstichting te 's-Gravenhage, 1967.
Het was een goede gedachte van de bekende en actieve Willem de Zwijgerstichting om ter gelegenheid van de 450ste herdenkingsdag der Kerkhervorming, welker begin gesteld wordt op 31 oktober 1517, dit geschrift van ruim 50 blz. uit te geven. De schrijver, die ned. herv. pred. te Noordeloos is, en ter zake kundig geacht mag worden, geeft na een beknopte maar goede inleiding, eerst een verhelderend hoofdstuk over Luthers optreden tegen de aflaathandel, waarin hij de voorgeschiedenis behandelt en nader ingaat op de tegenwoordig in discussie zijnde vraag of de 95 stellingen al dan niet zijn aangeslagen en zo ja, wanneer dit dan gebeurd is. In het tweede hoofdstuk geeft de schrijver een vertaling van de stellingen en in het laatste hoofdstuk vinden we zijn commentaar.
Ik aarzel niet dit een belangrijk geschriftje te noemen; ik ben de schrijver dan ook hartelijk dankbaar dat hij ons volk op deze wijze voorlichting biedt. En de Willem de Zwijgerstichting mogen wij wel zeer erkentelijk zijn, dat zij het mogelijk maakt dergelijke studies te publiceren. U weet toch wat het doel van deze stichting is? Het doel is: verdieping en versterking der reformatorische beginselen in ons volksleven, alsmede verlevendiging van het historisch besef en verdediging van het protestants-nationaal karakter van ons volk, gelijk dit onder invloed van de Hervorming en onder leiding van Oranje zijn stempel ontving.
Als U het werk van deze stichting steunt met een jaarlijks bedrag van minstens ƒ 5,— krijgt U regelmatig de uitgaven van deze stichting toegezonden. Adres: Willem de Zwijgerstichting, Postbus 166, Den Haag. Dringend beveel ik U aan begunstiger te worden.

A. [Apeldoorn] H.

Rondom het Woord. Negende jaargang no. 4 (oktober 1967) van de Theologische Etherleergang van de N.C.R.V.
De zomercursus 1967 van de theologische etherleergang van de N.C.R.V. had tot thema „De Hervorming en de vernieuwing van Europa”. Allerlei belangrijke onderwerpen werden door deskundigen voor de radio behandeld, b.v. Humanisme en Hervorming door prof. dr. W. F. Dankbaar; De nationaliteiten en de kerkhervorming, vorsten, volk en hervorming, door prof. dr. J.N. Bakhuizen van den Brink; De Reformatie in Frankrijk en Zwitserland, door prof. dr. D. Nauta; en nog veel meer. Deze radio-voordrachten werden nu gebundeld uitgegeven. We kunnen er niet aan denken al deze artikelen te bespreken, maar wel willen we zeggen, dat wij zeer dankbaar mogen zijn dat de N.C.R.V. nu al vele jaren ethercolleges door bekende en bekwame mannen van wetenschap laat geven. Als vanzelfsprekend was in de zomer 1967 het thema van de theologische etherleergang: De Hervorming. De gegeven colleges liggen nu in druk voor ons. Velen zullen voor deze uitgave ten zeerste dankbaar zijn, en terecht.
Naar we vernamen is het aantal luisteraars naar de ethercolleges, vooral onder de niet-theologen, groot. Wie deze colleges in druk wil bezitten neme een abonnement op „Rondom het Woord”, thans voor de prijs van ƒ 7,— per jaar. Adres: Theologische Etherleergang, Schuttersweg 8, Hilversum.
Tenslotte nog even de opmerking, dat prof. dr. B.J. Oosterhoff lid is van de Adviesraad van deze theologische etherleergang.

A. [Apeldoorn] H.

Kirchentag — Kerk in beweging. Horstcahier 31.
Het kennen van de toekomst; De toekomst van het kennen. Horstcahier 32. Uitgave Kerk en Wereld te Driebergen, 1967. Prijs
In het eerstgenoemde Horstcahier geeft ds. Klijn een interessant overzicht van de geschiedenis van de Duitse Kirchentag: opkomst, verandering en de toekomst. Boeiend belicht en zeer informatief. Van een beoordeling van de Kirchentag als zodanig onthouden we ons; hier zijn veel vragen te stellen. Maar in dit cahier wordt goede documentatie gegeven. Ieder die iets wil weten over deze belangrijke gebeurtenis in het Duitse na-oorlogse kerkelijke leven kan hier terecht.
Het tweede cahier is niet minder interessant. Prof. Van Peursen, Prof. Thung en dr. Van Leeuwen zijn in dit geschrift aan het woord over een nieuwe wetenschap, de futurologie genoemd. Een bijzonder goed nummer over een belangrijk onderwerp, dat ieder moet interesseren die zich bezig houdt met toekomst-vragen. Aanbevolen. Uiteraard hebben we vragen, maar die zijn nu niet aan de orde. Het is belangrijk dat het onderwerp als zodanig aan de orde komt en hier een weg wordt gewezen.

J.H.V.

Onderling Kontakt-Orgaan van het landelijk verband van Staatkundig Gereformeerde Studieverenigingen. 8e jaargang, no. 4. Red. secr. Kapelweg 79 te Amersfoort.
Het orgaan van de L.V.S.G.S. waarvan een nummer aan de redactie werd toegezonden, is de moeite van het kennis nemen waard. Wie de politieke activiteiten van de S.G.P. alleen uit „De Banier” zou kennen, krijgt beslist een eenzijdig beeld en een verkeerde indruk. In dit orgaan waait een frisse wind. Er wordt actuele voorlichting gegeven. Dit is een dubbelnummer waarin de artikelen wat speels gegroepeerd zijn rondom het thema „aanval en verdediging”. Mr. Hage te Gouda schrijft een vervolg-artikel over Modern levensbesef. Verder een artikel over: Communistische dreiging en betekenis van de NAVO en een instructief artikel over Boeken over Vietnam. Ds. Abma geeft een interessante kroniek. Een uitstekend verzorgd orgaan in offsetdruk, waar men mee voor de dag kan komen. We verheugen ons over deze voorlichting in deze kring. Het nummer, dat 56 blz. telt wordt franco toegezonden na storting van ƒ 1,50 op giro 526317 t.n.v. de Adm. van „Onderling Kontakt” te Rijswijk (ZH.) onder vermelding van „dubbelnummer”. In 1968 zal dit blad tweemaandelijks verschijnen. Ab.prijs ƒ 4,50 p.j.

J.H.V.

Je kunt niet klappen met één hand, door James P. Leynse. Uitgave J.H. Kok N.V. te Kampen. Prijs geb. ƒ 9,75, 264 blz.
Deze roman speelt in de tijd van het opkomend kommunisme in China onder Mao Tse Toeng. De schrijver woonde 25 jaar in China en was predikant van de Chinese Presbyteriaanse kerk in Peking en leefde tussen en met alle groeperingen van de Chinese maatschappij. Op dramatische wijze wordt het thema van het konflikt tussen persoonlijke vrijheid en totalitair systeem uitgebeeld. Dit laatste wil de mens aan starre eenzijdigheid binden. Religie, gezin, persoonlijk bezit e.a. moeten aan de kommunistische partij worden opgeofferd. Dit gaat met veel strijd en lijden gepaard. De Chinezen hebben een spreekwoord, waaraan de titel van het boek ontleend is: je kunt niet klappen met één hand. Het kommunisme wil echter alles in één hand. Hoofdfiguur van het verhaal is de student Ming, die voor het christendom voelt en enerzijds zich met kracht verzet tegen het kommunisme, maar ook anderzijds tegen de heidense tradities van zijn ouderlijk huis. De grote tegenfiguur is een oud-klasgenoot van Ming, namelijk Tijger. Blindelings en tot in de uiterste konsekwenties geeft deze zich aan de leer en de taktiek van de kommunistische partij over. Het boek geeft een prachtig inzicht in het oude, maar zich veranderende China. Het is boeiend geschreven. De vertaling uit het engels is van Hans van Assumburg.

O.

Sjaloom — J.L. Erkelens. Deel I O.T. en deel II N.T. Prijs per deel ƒ 1,50. Uitgave W.D. Meinema N.V. te Delft.
Twee bijzonder goed verzorgde deeltjes in een nieuwe methode voor beknopt bijbelonderwijs in de eerste klassen van het voortgezet onderwijs. In elk boekje 20 lessen. Voor het doel als genoemd niet ongeschikt. Voor catechetisch onderwijs hebben we iets anders nodig. Prettig en handig formaat.

J.H.V.

W.G. de Vries, Het huwelijk in ere. Uitgeverij ‚de Vuurbaak’, te Groningen, 1967. 220 blz. Prijs ƒ 9,90; leden prijs ƒ 7,90.
In dit boek wordt goede voorlichting gegeven over het huwelijk. Eerst worden enkele Schriftgegevens besproken. Daarna komen de hoofdstukken ‚de voorbereiding op het huwelijk’, ,het leven in het huwelijk’, ,het leven zonder huwelijk’, ‚huwelijk en gezin’ aan de orde.
De schrijver, gereformeerd (vrijgemaakt) predikant in Groningen gaat behoedzaam en openhartig te werk. Hij schuwt het niet de vragen die er rondom het huwelijk, gezinsvorming omgang tussen verloofden e.d. zijn aan te snijden. Men kan er dankbaar voor zijn dat hier echt op de dingen wordt ingegaan. Meer nog betreft onze dankbaarheid het feit dat de schrijver vanuit de Bijbel op de vragen ingaat. Hij toont een open oog voor allerlei moeilijkheden te hebben, is mild in zijn oordeel, en tevens duidelijk in het uitspreken van zijn mening.
Er is op dit terrein heel wat aan het veranderen. De auteur is een goede gids in het aanwijzen, van de achtergronden, waaruit die veranderingen voortkomen, èn in het wijzen van de Bijbelse weg.
Het laatste hoofdstuk stipt de vragen meer aan dan dat het er diep op ingaat. Dat is ook geen wonder. Het zou onderwerp voor een volgend boek kunnen zijn.
Het lijkt me dat de schrijver wel zeer eenzijdige ervaringen heeft opgedaan als hij schrijft, dat hij in zijn ambtelijke loopbaan niet meer ellende heeft meegemaakt dan juist op het gebied van gemengde huwelijken, waarin de ene partij zonder overtuiging kerkelijk met de ander is meegegaan.
Ik zou twee formele bezwaren tegen het boek willen inbrengen:; ik vind het niet prettig dat de schrijver allerlei mensen sprekend invoert zonder hun naam te noemen, en wanneer dit wel geschiedt, zonder te vermelden waar zij geschreven hebben wat geciteerd werd. Een lijst met boeken waaruit geciteerd werd, zou achterin niet misstaan hebben, en aan dit bezwaar enigermate tegemoetgekomen zijn.
Al lezende kreeg ik het gevoel nu eens in de catechisatiekamer te zitten dan weer op de kerkbank, een andere maal de schrijver in zijn studeerkamer te mogen gadeslaan; en soms zelfs het gevoel dat ik in de spreekkamer van de dokter zat. Wie van afwisseling houdt, zal deze variatie kunnen waarderen. Men kan zich ook voorstellen dat wat minder variatie de zeggingskracht van het boek nog sterker gemaakt zou hebben.
De uitgave is keurig verzorgd; de inhoud kennisname en overweging ten volle waard.

W.H. Velema

De Bijbel in tegenspraak — ds. H.J. Spier. Uitgave Kok, Kampen. Prijs ƒ 6,90.
De auteur, geref. pred. te Rijswijk, behandelt in 10 hoofdstukken allerlei schijnbaar tegenstrijdige teksten in de Bijbel. B.v.: Jakobus 3:2 en 1 Johannes 3:6, waarin de vraag aan de orde komt: blijven wij zondaren tot onze dood toe of komen wij in dit leven al tot volmaaktheid? We noemden maar een hoofdstuk. Maar zo zijn er nog 9 andere hoofdstukken en onderwerpen. Een interessante Schriftstudie, die verschillende misverstanden kan ophelderen. Overigens redeneert de schrijver me hier en daar een beetje teveel en wil hij te logisch alles met elkaar in overeenstemming brengen. Soms maakt hij er zich ook wat te gemakkelijk van af. Maar voor ieder, die meent dat de Bijbel in tegenspraak is met zichzelf, een boekje, dat verder kan helpen, al zal men dan wel ontdekken dat men misschien andere met elkaar in tegenspraak lijkende teksten behandeld had willen zien.

J.H.V.

A. Algra, De Gereformeerde kerken in Nederlands-Indië Indonesië (1877-1961). Uitgave van T. Wever te Franeker (1967). Prijs gebonden ƒ 19,50, 358 pagina's.
Het was een goede gedachte van de toenmalige deputaten der Gereformeerde Kerken voor de steun aan het kerkelijk leven in Indonesië en op Nieuw-Guinea om de historie te laten beschrijven van het gereformeerd kerkelijk leven in het voormalige Nederlands-Indië. En niemand kon men daar beter voor vragen dan de heer Algra, die zelf jarenlang in Indië heeft gewerkt. Mijns inziens heeft de heer Algra zich op zeer uitnemende wijze van zijn taak gekweten. Hij heeft ons een onderhoudend en prettig leesbaar boek geschonken over een stukje kerkgeschiedenis, dat zeer interessant is. Het is een geschiedenis van geloofsgehoorzaamheid en geloofstrouw, maar evenzeer van menselijke zwakheden en menselijk falen. Maar bovenal getuigt zij van Gods trouw en van Zijn verrassende zegen. Op boeiende wijze weet de heer Algra dit alles voor ons te doen leven.
Het werk is verdeeld in 27 hoofdstukken en wordt besloten met enkele bijlagen benevens een uitgebreid zaakregister en een personenregister. In dit personenregister vindt U o.a. ook de namen van ds. A. Bikker, ds. H. Janssen en ds. C.J.Ph. Sobering. Van ds. H. Janssen, de vroegere leger- en vlootpredikant in Algemene Dienst (dat was vóór de tweede wereldoorlog de titel van de chef van de geestelijke verzorging van leger en vloot) wordt gezegd, op blz. 256, dat hij een inspectiereis naar Indië maakte. Dat is in zoverre juist, dat ds. Janssen de toestanden in Indië inspecteerde binnen het kader van de hem door de regering verstrekte opdracht om voorstellen bij de regering in te dienen omtrent de organisatie van de geestelijke verzorging van de militairen in Indië. Prof. G. Wisse wordt niet genoemd, hoewel hij ook een jaar in Indië vertoefde en daar, net als ds. Janssen, niet slechts gastlid van de Gereformeerde kerken was, maar, net als Janssen weer, ook voorging in kerkdiensten.
Tenslotte zij nog even vermeld, dat er enkele foutjes in voorkomen, bijv. prof. Beets in plaats van dr. Beets, blz. 193, en op blz. 200 waar het jaartal 1973 staat, in plaats van, vermoedelijk, 1937, en verder nog een paar kleinigheden.
Al met al mogen we èn genoemde deputaten èn vooral de heer Algra dankbaar zijn voor dit boek, dat door de bekende uitgeverij Wever op voorname wijze is uitgegeven. Ik wil het hartelijk ter lezing aanbevelen!

A. [Apeldoorn] H.

Prof. dr. W.H. Velema, dr. M.J. Arntzen en drs. K. Exalto, Interview met de Nieuwe Katechismus. In opdracht van de Willem de Zwijgerstichting. Uitgegeven door Buijten en Schipperheijn N.V. te Amsterdam, 1967. 116 blz. Prijs ƒ 4,75.
De Nieuwe Katechismus (N.K.) is door velen enthousiast ontvangen en onkritisch gelezen. Daarom mogen wij dankbaar zijn voor dit „interview”, dat aan duidelijkheid niets te wensen overlaat.
Dr. Arntzen heeft gelijk als hij aan het einde van zijn bijdrage zegt: Wij menen, dat r.k. en reformatorische christenen meer gediend zijn met een critische toetsing van de N.K. dan met oppervlakkig juichen over allerlei vernieuwing.
Prof. dr. W.H. Velema schrijft over „God en mens”, dr. M.J. Arntzen (Ger. predikant) over „Zonde, verlossing en kerk” en drs. K. Exalto (Ned. Herv. predikant) over „De vroomheid in de nieuwe katechismus”.
De samenwerking van drie auteurs brengt met zich mee, dat een bepaald onderwerp soms op meer dan één plaats ter sprake komt, maar dat is niet storend.
Hier en daar had m.i. meer met de achtergrond van de N.K. rekening gehouden kunnen worden. Volgens drs. Exalto moeten wij ernaar raden, wat de N.K. precies bedoelt met het woord „Christusmysterie”. Er zou in elk geval onder verstaan moeten worden Christus' verwerving en toepassing van het heil. De „Grondlijnen voor een vernieuwde schoolkatechese”, die het Hoger Katechetisch Instituut aan de N.K. vooraf liet gaan, zouden hierbij geraadpleegd kunnen worden.
In het „Interview" wordt de N.K. niet gespaard. Vooral in de bijdrage over „God en mens" wordt aangetoond, welke fundamentele bezwaren er tegen de voorstelling van de N.K. in te brengen zijn. Het gaat meer om de mens met zijn ervaring dan om de God der openbaring. Wij kunnen met prof. Velema van vermenselijking spreken.
De verleiding is groot om verschillende citaten te geven. Maar liever zeg ik: Neem en lees!
De uitgave ziet er aantrekkelijk uit. De Willem de Zwijgerstichting verdient onze steun. En wie belangstelling heeft voor de grote vragen van deze tijd moet niet aan dit „Interview met de Nieuwe Katechismus” voorbijgaan.
Het is scherp, maar raak!

Van Genderen

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen