Boekbespreking

Gedenkt en gelooft, bijbels dagboek door ds. E.T. v.d. Born. Uitgave „De Vuurbaak", Groningen, prijs ƒ 17,50. Voor leden ƒ 13,90.
Groot formaat, heldere letter, fleurige omslag en niet minder mooie artistieke band, zo dient dit dagboek zich aan.
Voor wie het niet weet: ds. v.d. Born is emeritus vrijgemaakt predikant.
En dit boek draagt de karakteristiek van deze groep van de gereformeerde gezindte in Nederland.
Op de binnenflap wordt van het boek gezegd: „Het is wars van alle gemoraliseer en valse stichtelijkheid”.
Het gaat de schrijver alleen om de Schrift en het verstaan daarvan, als de inhoud van het geloof. De schrijver heeft daardoor weinig oog voor de gelovige en zijn moeilijkheden noch voor de niet-gelovige en zijn armoede. Daarom is er in dit dagboek een zekere eenzijdigheid, die soms kil aandoet. Men behoeft toch nog niet te moraliseren of vals stichtelijk te zijn, wanneer men de werkelijkheid in het oog vat, waarin wij, ook kerkmensen, tegenover de ontzaglijke rijkdom van de Schrift staan?
Overigens: er wordt hier in de Schrift gegraven; diep gedolven naar haar schatten, zoals die in bepaalde heilshistorische verbanden gelegd zijn.
Ds. v.d. Born is geestverwant aan wijlen prof. Schilder. Alleen, hij presenteert wat hij in de Schrift vindt, minder brokmatig. Zijn taal is doorzichtiger.
Het is wel een heel stuk werk geweest zo een dagboek te schrijven. Begrijpelijk dat de auteur in een paar woorden „Ten geleide” o.a. ook dit schrijft: Tijdens het schrijven van dit bijbels dagboek heb ik ondervonden, hoe lang een jaar is: driehonderd vijfenzestig dagen”.
Wie op bijzondere wijze de Schrift geopend wil zien, neme dit dagboek, dat aan oud- en nieuw testament beide recht doet en vooral ook laat zien hoe deze elkaar insluiten. Inderdaad hier spreken de Schriften. En dat verrijkt altijd, wie vaste kost zoeken.

Kremer

A. Hordijk — Een hulp die bij hem past. R.B.-serie. Uitgave Oosterbaan & Le Cointre N.V., Goes. Prijs ƒ 6,90.
De vrijgemaakte auteur geeft in dit boek een duidelijke verhandeling over de plaats van de vrouw naar schriftuurlijke lijnen, in het algemeen en in het bijzonder over de plaats van de vrouw in de kerk. In dat verband behandelt hij actuele vragen over het vrouwenkiesrecht en de vrouw in het ambt. Het boek is wat onevenwichtig van samenstelling. De hoofdstukken 11 en 12 zijn net zo groot als de overige 11 hoofdstukken samen. Maar de schrijver geeft een belangrijke bijdrage in de discussie. Hij maakt verhelderende opmerkingen over de vraag of de vrouw aan de verkiezingen moet deelnemen. Hij beantwoordt die vraag positief. Ook de vrouw is tot regeren geroepen; haar is niet toegestaan te heersen over de man. Het is de moeite waard van de zeer uitvoerige rustige argumentatie kennis te nemen. Vervolgens wijst hij de gedachte van de vrouw in het ambt heel duidelijk af. De prioriteit van de man naar de ordening Gods van den beginne brengt mee dat aan de vrouw niet de leiding van de gemeente moet worden toevertrouwd: geen vrouwelijke ambtsdragers, ook niet voor het diakenambt. Een recensie is niet de plaats om de hele argumentatie weer te geven. Ieder, die over dit onderwerp wil nadenken, kan dit boekje niet passeren. Afgevaardigden naar onze synode zullen goed doen van dit boek kennis te nemen, nu het vrouwenkiesrecht ook op de a.s. synode ter sprake komt.
Ik miste bij de bespreking van het vrouwenkiesrecht de rectorale oratie van prof. Hovius, die over de aard van de verkiezing anders denkt dan de auteur. Het zou goed geweest zijn als hij deze rede ook in zijn bespreking had opgenomen.

J.H.V.

Hoort naar Israël, door wijlen ds. F. Bakker. Uitgave „De Banier", Vianen, prijs ƒ 7,50.
Er is iets weemoedigs in dit boekje door te lezen. Hier spreekt de naar onze gedachten te vroeg gestorven ds. Bakker nog. Wat heeft hij geworsteld om tot de kansel te komen en wat heeft hij maar betrekkelijk kort mogen arbeiden. Door zijn schriftelijke nalatenschap spreekt hij nog. Ook in deze bijbellezingen over Jakobs zegeningen. Drie ontbreken er aan. De andere zijn destijds op de band opgenomen en nu voor de druk gereed gemaakt. Eenvoudig, degelijk met een gemoedelijke inslag. Zo was onze Bakker en zo is hij ook hier. Men zal het met stichting kunnen lezen.
Er moet mij nog iets van het hart. Niet over dit werkje. Dat aanvaarden we als een herinnering aan een trouwe godvrezende broeder.
Maar wel over het feit dat ter aankondiging en aanbeveling van deze uitgave een folder rondgezonden werd met een groot portret van wijlen ds. Bakker er op.
Het getuigt van weinig piëteit om zo met de beeltenis van een nog maar kort overledene te handelen. En als iets in strijd zou zijn met de bescheiden aard van onze broeder dan dit. Stijlloos koopmanschap is het, zo te doen.

Kremer

Pastoraal Concilie van de Nederlandse Kerkprovincie. 1. Voorbereidingsperiode; 2. Eerste plenaire vergadering. Uitgave Katholiek Archief, prijs per deel ƒ 4,50. Bij intekenprijs 10% korting.
Dit zijn de eerste twee deeltjes van een reeks die op de duur zal uitgroeien tot het verslagboek van het pastoraal concilie. Dit concilie is een belangrijke gebeurtenis voor de R.K. Kerk. Ieder, die midden in het kerkelijke leven staat, kan niet voorbijgaan aan wat er in andere kerken gebeurt, ook niet aan de R. K. Kerk. Deze deeltjes hebben betekenis als documentatie-materiaal. Wie wil weten wat en hoe gesproken wordt op dit concilie wordt zeer volledig ingelicht. Geen enkel document wordt verdonkermaand. We worden zo volledig mogelijk geïnformeerd. Als zodanig zijn ze waardevol. Ieder, die om welke reden ook, iets zeggen of schrijven wil over het pastoraal concilie, kan aan deze uitgave niet voorbijgaan.

J.H.V.

Kerk en Pers 1967 — B.B.B.-serie nr. 60. Uitgave Bosch en Keuning, Baarn. Prijs ƒ 3,25.
Het wordt een traditie van de Baarnse uitgeversmaatschappij elk jaar te verschijnen met een bloemlezing van de belangrijkste of pikantste artikelen uit de kerkelijke pers van het vorige jaar. Zoals vaker gezegd: de keuze van die artikelen is altijd vrij willekeurig en subjectief. Dat neemt niet weg dat steeds meer naar objectiviteit wordt gestreefd. Men vindt hier artikelen over Oorlog en Vrede; over 450 jaar na 1517; over De Open Brief; over Assen, De Oecumene en de Rooms Katholieke Kerk. Er zijn inderdaad artikelen bij, die als documentatie beslist van belang zijn.
Ook uit ons blad werd deze keer een artikel overgenomen. De uitgave is keurig verzorgd. Wie kerkelijk meeleeft of mee wil leven vindt hier veel van zijn gading.

J.H.V.

Vensters in de preek; door ds. A.G. Barkey Wolf. Uitgave fa. T. Wever, Franeker, prijs ƒ 6,90.
Even denkt u bij het lezen van de titel van deze pocket, wat is hier bedoeld? De ondertitel zegt het u wel: Een pleidooi voor het gebruik van illustraties in de prediking.
Het gaat hier dus om een zaak, die al eeuwen in pleidooien, voor én tegen, besproken is.
Het is de schrijver dan ook niet gelukt er werkelijk wat nieuws over te zeggen, trouwens dat lijkt mij ook vrijwel niet mogelijk, omdat de zaak uitgepraat is.
Het gebruik is verdedigd, maar tegelijk moeten beperkingen worden aangebracht. Het is wat de schrijver van dit boekje ook zegt: wat hulpmiddel kan zijn kan vergif worden.
Wij kunnen nu eenmaal niet zonder het beeldende element in onze taal. Het maakt de taal levendig en fleurig, maar wie het ene beeld aan het andere rijgt spreekt wartaal en wordt niet verstaan.
Preken is ook gehoor vragen, niet voor het eigen woord van de prediker, maar voor het Woord van God. Dat is eis van de opdracht en het is tegelijk noodzaak voor de gemeente. Als het goed is vraagt de gemeente ook om het Woord Gods te horen.
Dat moet hoofdzaak blijven, wat er bij komt is hulpmiddel.
Er kan dus gebruik gemaakt worden van iets waardoor de boodschap verlucht = verlicht, kan worden. De boodschap blijft echter hoofdzaak.
Nu pleit ds. Barkey Wolf nogal sterk voor de illustratie. Daarbij gaat hij uit van de hoorder. Dit lijkt mij niet juist. De hoorder is in de verhouding prediker-gemeente niet het bepalende element. Wie preken zal, dient zich in te luisteren in wat het Woord zegt. Is het Woord voor de prediker gaan leven dan bepaalt de inhoud van de tekst de al of niet noodzaak van de illustratie.
De schrijver stelt sterk Jezus Christus als voorbeeld voor de illustratieve prediking omdat Hij altijd in gelijkenissen sprak. Het lijkt mij niet juist dit te doen. De geheel enige positie van de Christus als openbaringsorgaan en zelf de openbaring maakt dat er een te groot verschil is tussen Christus en de dominee van vandaag om Jezus in zijn optreden zonder meer voor hem tot voorbeeld te stellen. De discipelen hebben deze onnavolgbare wijze van spreken ook niet als voorbeeld gezien. Handelingen en de Brieven bewijzen dit overduidelijk. Paulus b.v. heeft wel veel beelden maar geen gelijkenissen gebruikt.
Het komt mij voor dat de schrijver ook te weinig onderscheid maakt, als hij illustratie in de preek wil, tussen beeldspraak, voorbeeld en illustrerend verhaal. Met dit laatste moeten we m.i.z. wel zeer zuinig omgaan. De voorbeelden, die dit boekje geeft kan ik dan ook niet erg geslaagd vinden.
Gelukkig is de tijd voorbij dat verzamelingen van verhalen de dominee moeten helpen om de preek wat „vensters” te geven. Wie luistert naar het Woord en leeft in zijn tijd en zijn gaven gebruikt, zal in dit vensterboek niet zoveel vinden meen ik.

Kremer

J.P. de Vries — De grondslagen in geding. Uitgeverij „De Vuurbaak", Groningen, prijs ƒ 2,25, voor leden ƒ 1,80.
Deze 24 pagina's tellende brochure in offset-druk wil een analyse geven van de „Open Brief” en de leer van deze brief toetsen aan de gereformeerde belijdenis. De schrijver wijst de „Open Brief” zeer beslist af. Zijn argumentatie is rechtlijnig. Men kan in de mentaliteit van de „Open Brief”-schrijvers een gevaar zien zonder over te gaan op het kerksysteem waarmee dit gevaar hier bestreden wordt. Hoe denkt de schrijver over de Chr. Geref. Kerken? Er is meer geschiedenis van Christus' kerk dan de geschiedenis rond 1944. Dat vergeet de auteur m.i.

J.H.V.

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen