Boekbespreking

H. Verweij, Ik ben die ik ben, eigentijdse en futuristische begrippen verbonden aan de profetie van de Bijbel. Buijten en Schipperheijn, Amsterdam 1968, 439 bladzijden. Prijs ƒ 9,75.
Dit boek wil een eigentijds antwoord geven op de vragen van secularisatie en ontmythologisering. Daarbij wordt door de auteur als diepste vraag die naar de realiteit van God gesteld. De stelling, die naar vele kanten ontvouwd wordt, of liever nog: de belijdenis die op vele wijzen onder woorden gebracht wordt is deze: de openbaring van Ik ben Die Ik ben, van de God van Israël is twijfelloos waar, ongeacht subjectief geloof en ongeloof.
We kunnen voor deze boodschap, die in het boek duidelijk doorkomt dankbaar zijn. Het is van geweldige betekenis dat een man als Verweij, die blijkens zijn levensbeschrijving aan de achterkant van het boek, redacteur van het communistische blad „De Waarheid" geweest is en in de kringen van Sartre in Parijs vertoefd heeft, tot deze duidelijke stellingname komt. Hij betoogt dat het helemaal niet dwaas is om te geloven. Integendeel, de werkelijkheid is groter dan die wij kennen. In die werkelijkheid is ook plaats voor God.
Hier moet ik tegelijk het overstapje maken naar de kritiek die dit boek bij mij heeft opgeroepen. De auteur neemt zijn uitgangspunt in een zijnsleer, waarin wel plaats is voor God, maar die — voorzover ik zien kan — niet eerst door God mogelijk gemaakt wordt. Vanuit ons denken wil hij laten zien dat er ruimte is voor God. Ik dacht dat de goede volgorde net omgekeerd moet zijn. We hebben te beginnen bij de openbaring van God.
Door heel het boek heen wordt het bezwaar van dit verkeerde uitgangspunt voelbaar. Zo heet God de Volkomen Mens. De mens die deel heeft aan de eenwording met de Volkomen Mens zal ook delen in het goddelijk zijn. Verder krijgen we de indruk dat de Drieënige God te identificeren is met de eeuwige Christus, zodat de leer van de Drieëenheid in het gedrang moet komen.
Hoe verder we in dit boek kwamen, hoe meer de figuur van Teilhard de Chardin ons voor de geest kwam. In dit boek worstelen de twee termen uit de ondertitel, namelijk „eigentijdse en futuristische begrippen" enerzijds en „de profetie van de Bijbel" anderzijds met elkaar. De uiteindelijke indruk is dat geen van beide het gewonnen heeft. Dat is het onbevredigende, wanneer men aan het eind is.
Toch kan ik niet nalaten te wijzen op de diepe peiling van onze geestelijke situatie, die we in het laatste deel van het boek aantreffen. Daarbij is van grote betekenis wat de auteur over de antichrist schrijft.
Het is een boek waarmee we op wezenlijke punten onze instemming niet kunnen betuigen, om tegelijk te zeggen dat het ons inzicht verrijkt heeft en tot verder denken stimuleert.

W.H. Velema

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen