Het vertikale feest

We vieren ons Pinksterfeest dit jaar terwijl de tegenstelling tussen „vertikalisten" en „horizontalisten" toeneemt. Deze tegenstelling is oorzaak van toenemende spanning in verschillende kerken, slaat de kerken met geesteloosheid en is bron van veel verontrusting.
Er is bij velen een gevoel: het gaat niet goed in en met de kerk. Dat wordt in grote bezorgdheid gezegd. Er zijn er ook die het zeggen omdat naar hun opvatting de kerk veel te weinig oog heeft voor de wereld en haar nood, veel te weinig zich richt op het horizontale vlak.
Het Pinksterfeest is voor alle dingen het vertikale feest. We haasten ons er in één adem aan toe te voegen: het is bestemd om horizontaal beleefd te worden; het gaat de geschiedenis in en het heeft grote horizontale consequenties. Maar het is voor alles een vertikaal feest.

In oorsprong
Niemand, die het Pinksterevangelie in Handelingen 2 leest, zal kunnen ontkennen dat het Pinksterfeest ontstaan is in de hemel en uit de hemel tot de aarde kwam. Er is geen enkele mogelijkheid om het Pinksterfeest „horizontaal" te verklaren. Dit is wel een zo duidelijke daad van God Zelf, dat iedere menselijke verklaring van de tekenen en het feit van Pinksteren hier schipbreuk lijdt.
Wie zou willen wijzen op de biddende gemeente in Jeruzalem, die de Geest naar zich toe heeft gebeden, dient wel te bedenken dat èn het gebed èn de eendracht van die kleine gemeente gaven van Boven zijn; het was het voorspel en de garantie van het feest zelf.
Pinksteren is het feest dat alle menselijke en kerkelijke prestaties uitschakelt. Wij konden de Geest niet laten komen. Wij hebben ons de Geest niet „waardig" gemaakt. Wij konden de Geest niet produceren, De oorsprong van het Pinksterfeest ligt duidelijk in God Zelf. Hij geeft de Geest aan Zijn Zoon, die op grond van Zijn werk de Geest ontvangt om uit te delen. En dat werk van de Zoon is eveneens weer te danken aan het plan Gods tot verlossing van de wereld. Hier is de Drieënige God aan het werk. Hij heeft vertikaal ingegrepen. Het Pinksterfeest door de komst van de Geest en door de wijze, waarop Hij komt, is Gods laatste gave aan deze wereld. Voor eens en voor altijd weten we het nu, als we niet horende doof en ziende blind zijn — en dat zijn we van onszelf uit en daarom gaan zo velen daaraan voorbij — dat we volstrekt afhankelijk zijn van Gods vertikale ingreep. Wij allen met elkaar zijn aangewezen op de Heilige Geest. Als die Geest niet gekomen en gegeven was, kwamen we om midden in de overvloed van Christus heilswerk. Zonder die Geest zouden we de dingen Gods niet kunnen en willen bedenken. We zouden aarts-horizontalisten zijn gebleven en moesten allen met elkaar omkomen. Het is de Heilige Geest, Die zondaren op God en Christus betrekt en hen doet delen in Zijn heil.
Het is dezelfde Heilige Geest, Die de kerk tot Zijn woon- en werkplaats gaat maken, zodat die kerk een woonstede van de Heilige Geest kan worden genoemd. Daarom is de kerk geen menselijke organisatie. Haar oorsprong is vertikaal. En als zij die vertikale oorsprong en dat vertikale geheim zou prijsgeven, is het zout smakeloos geworden.
De wereld heeft vandaag niet allereerst behoefte aan een kerk, die horizontaal mee kan doen en in haar maatschappelijke en politieke boodschappen niet te onderscheiden is van welke organisatie of beweging ook, maar zij heeft behoefte aan een kerk, die haar vertikale oorsprong beleeft en met haar boodschap loodrecht staat op het horizontale vlak van deze wereld.

In bedoeling
Pinksteren is ook het vertikale feest in bedoeling.
Immers waar gaat het om op en na Pinksteren? Waartoe is de Heilige Geest uitgestort en werkt Hij op deze aarde?
We zouden daar heel veel op kunnen antwoorden. Kort gezegd: De Heilige Geest moet alles tot het doel brengen, dat God gesteld heeft. Christus heeft aan het eind van Zijn leven uitgeroepen: het is volbracht. De Geest werkt ook om alles te kunnen volbrengen en dit aan het einde van de tijden te zeggen. Hij rust niet voordat Gods heilsplan volkomen is uitgewerkt en Christus zal kunnen wederkomen. Dan pas is het werk van de Heilige Geest ten einde als God zal zijn alles in allen. Hij is nu nog maar een klein beetje in weinigen. De taak van de Heilige Geest is de verheerlijking van Christus. Rusteloos is Hij daarmee bezig op het horizontale vlak van de aarde.
Hier moet tegelijk gezegd worden dat Pinksteren alles te maken heeft met allerlei horizontale zaken: de prediking en de uitwerking van het Evangelie; de beleving van het christen-zijn in staat en maatschappij. Maar het horizontale is nooit doel in zichzelf. Al deze horizontale taken zijn opgenomen in een verticale beweging: het gaat om het Koningschap van Christus en de glorie van de Drieënige God. Als vandaag de dag sterke nadruk wordt gelegd op de doorwerking van het Evangelie in het persoonlijke leven en in de grote verbanden van de wereld — men noemt dit micro- en macrostructuren — dan kan dat op zichzelf genomen onze instemming hebben. Beslissend is echter het motief waaruit, de manier waarop en het doel waartoe men deze accenten gaat leggen.
Als het niet duidelijk wordt gemaakt dat deze opdracht ontspringt aan de Heilige Geest zelf en dat het niet gaat om een beetje revolutionair elan — dat ligt de ongebroken mens wel, die zichzelf graag wat uitleeft — maar om de eer van God Zelf, dan stuit heel deze actie ons tegen de borst. Men is horizontaal bezig zonder vertikale achtergronden. In dit verband is het niet meer verwonderlijk dat persoonlijk geloof en persoonlijke bekering veronachtzaamd worden. Als men daar veranderingen tot stand brengt en de bestaande structuren maar worden opgerold, dan bewijst men daarmee in dienst van de Geest te staan. Die immers alles gaat vernieuwen. Maar op deze manier heeft men het werk van de Geest zo verhorizontaliseerd, dat het eigenlijke werk van de Geest niet meer te herkennen is.
We leggen er — om alle misverstand te voorkomen — nadruk op dat de Heilige Geest de wereldgeschiedenis met alles wat daarin aan de orde is, stuwt en stuurt naar het grote doel. Die Geest is zeer beslist horizontaal bezig. Maar we leggen er niet minder nadruk op dat dit niet gaat zonder de vertikale oorsprong en bedoeling. Wie dat vergeet bedroeft de Heilige Geest en gaat geest en geestdrift verwarren met de Heilige Geest.
In naam van het Evangelie wordt vandaag aangedrongen op verandering en vernieuwing van kerk en samenleving, maar er is weinig meer van de Heilige Geest in te herkennen.
De geseculariseerde wereld van vandaag is een wereld geworden, toegesloten voor de eeuwigheid, voor de levende God, voor de overmacht van de Heilige Geest. En juist daarom mogen we met een geseculariseerde wereld niet meedoen.
Het vertikale feest van Pinksteren verdraagt zich niet met een horizontale levenshouding. Na Pinksteren stuwt de Geest, Die vertikaal werkt ons naar de aardse werkelijkheid toe om daar door en uit de Geest vertikaal te leven.

In funktionering
Pinksteren is het vertikale feest in de praktijk van het leven. Karakteristiek voor de Pinksterbedeling is de mondigheid van de christen, die echter niet bestaat als een zelfstandige macht, waarover hij zelf kan beschikken. Hij is diep afhankelijk van de Heilige Geest.
Het is te vrezen dat we dat besef over de hele linie van het kerkelijke leven bezig zijn kwijt te raken.
De scheidslijn die vandaag dwars door kerk en christendom loopt is de scheidslijn tussen hen, die leven uit de bediening van de Heilige Geest en hen, die — met behoud zelfs van de zuivere leer — in feite menen zichzelf te kunnen redden.
Ligt hier niet de bron van veel kerkelijke ellende en kerkelijke spanningen?
We hebben allen de Heilige Geest nodig. Ik geloof niet automatisch en ik kan niet automatisch belijdenis doen. Ik kan niet automatisch Avondmaal vieren en de zegen van de preek is niet automatisch gegeven met de bevindelijke of de welsprekende dominee die op de preekstoel staat.
Er is een tekort aan de kracht van de Heilige Geest vandaag. Daarom vlucht de een in veroppervlakkiging en de ander in versystematisering van het geloofsleven.
Meer dan ooit wordt het duidelijk: we hebben de Heilige Geest nodig. De kerk, die werkelijk kerk is, is volstrekt aangewezen op de Heilige Geest. Als dat besef gaat ontbreken kunnen we de zaak wel in stand proberen te houden, maar het geheim is verdwenen.
Op Pinksteren 1969 moge in alle kerken een krachtig gebed opgaan om de werking van de Heilige Geest. Zo alleen zal er, belijdend dat we de Geest zo vaak bedroeven, een broodnodige opwekking kunnen komen. Amen, Christus maak het door Uw Geest weer waar.

J.H.V.

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen