Toelichting op de Kerkorde (347)

Nadat wij in een paar vorige artikelen enkele vragen ten aanzien van de afhouding van het Avondmaal beantwoord hebben, komen we dan nu tot de tekst van artikel 76 van de Kerkorde. Er wordt allereerst gezegd in welke gevallen deze afhouding plaats moet vinden. Het blijkt dat dit in twee gevallen dient te geschieden.
Het eerste geval betreft een heimelijke zonde, waarover de zondaar privaat, dat is, particulier vermaand is geworden, dus onder vier ogen en later onder getuigen, geheel volgens de regel door Christus voorgeschreven in Matth. 18:15, 16, welke vermaningen evenwel vruchteloos zijn gebleven. Deze zonde wordt dan, zoals we reeds in een van de vorige artikelen gezien hebben, aan de kerkeraad medegedeeld. De kerkeraad heeft dan eerst een onderzoek in te stellen of de weg van Matth. 18 gevolgd is ja dan neen. Over dat onderzoek door de kerkeraad hebben we reeds eerder geschreven, zodat wij dat onderwerp hier verder kunnen laten rusten. Wordt dus op de vooromschreven wijze een zaak in handen van de kerkeraad gelegd, dan is deze geroepen ambtelijk op te treden en dit kan dan leiden tot de afhouding van het Avondmaal. Maar daaraan vooraf gaan de kerkelijke vermaningen. Wij spreken hier van vermaningen in het meervoud. De vermaning door de ambtsdragers moet zich niet beperken tot één maal. Zij dient herhaaldelijk te geschieden. Een kerkeraad die met één keer te vermanen meent te kunnen volstaan, verstaat zijn roeping van Christus' wege niet en mist de geestelijke instelling die in Christus' kerk vereist is, ja zulk een kerkeraad handelt vleselijk en werelds, en maakt zichzelf feitelijk tuchtwaardig. Dat de verschillende vermaningen in liefde en met tact, dus in broederlijke gezindheid, moeten geschieden is tevens duidelijk. Wij behoeven hierop niet nogmaals de aandacht te vestigen.
Geeft nu de zondaar aan de vermaningen van de kerkeraad gehoor en komt hij tot berouw en belijdenis van schuld, dan hebben de vermaningen van de kerkeraad doel getroffen en is de zondaar, zoals Matth. 18:15 zegt, gewonnen. Dan is de zondaar met de gemeente verzoend, art. 75. Dan mag de kerkeraad niet het besluit nemen hem toch disciplinair van het Avondmaal af te houden. Gods Woord immers leert duidelijk dat God de berouw hebbende zondaar niet verwerpt, maar aanneemt, en de kerk mag natuurlijk niet anders doen. Zij dient zich te verheugen indien een gevallen broeder of zuster tot inkeer en berouw komt en terugkeert van de dwaling van zijn of haar weg.
Maar in geval de zondaar de verschillende broederlijke vermaningen van de kerkeraad hardnekkig verwerpt, dan, zegt artikel 76, moet hij van het Avondmaal worden afgehouden. Op deze hardnekkige verwerping van de vermaningen valt eigenlijk alle nadruk. De grote canonicus Voetius gaf duidelijk het standpunt der gereformeerden weer toen hij schreef, dat deze contumacia, deze halsstarrigheid, deze onbuigzaamheid, deze hardnekkigheid, de naaste oorzaak is van de kerkelijke tucht: quae sola est causa proxima disciplinae, Pol. Eccl. IV, 864. Eerst als deze hardnekkigheid geconstateerd is kan er van tuchtoefening in engere zin, hier dus afhouding van het Avondmaal, sprake zijn. Maar dan moet ook een kerkeraad overtuigd zijn het uiterste gedaan te hebben om de zondaar tot berouw, schuldbelijdenis en bekering te brengen. Prof. dr. F.L. Rutgers schrijft: „Dit was de praktijk van den oudsten tijd af. Bij opzettelijke verwerping der vermaning moet het uiterste gedaan worden. Bij inzage van de notulenboeken van kerkeraden uit de 16de en het begin der 17de eeuw, uit de eerste eeuw der Reformatie, verwondert men zich over het grote geduld, waarmede de kerkeraad iemand telkens en telkens weer aansprak en vermaande, ook als verzet en hardnekkigheid openbaar werd. Vooral vroeger gebeurde het vaak, toen de meer aanzienlijken tot de Gereformeerde kerk behoorden, dat iemand, die voor den kerkeraad geciteerd was, brutaal werd en zeide met den kerkeraad niets te maken te hebben. Dan werd hem eene tweede boodschap gezonden Gaf hij dan weer zulk bescheid, dan kreeg hij een derde boodschap of brief. Dan werd er eene deputatie gezonden, en werd die afgewezen, nog eene tweede en derde. Eerst als dan bleek, dat iemand noch door brief, noch door deputatie te bereiken was, constateerde men hardnekkigheid en werd tot kerkelijke tucht overgegaan. Dit geschiedde dan, omdat hardnekkigheid in het volhouden gebleken was, en hierin het hoofdmoment lag, waarom kerkelijke censuur was toe te passen", Verkl. v.d. Kerkenordening, IV, 58, v. (bew. en uitgegeven door dr. J. de Jong).
De hardnekkigheid kan, zoals Rutgers t.a.p. opmerkt óf meer negatief óf meer positief zijn. Negatief, wanneer iemand stilletjes in zijn zonde of afwijking voortgaat zonder zich te storen aan de kerkelijke vermaning, positief als iemand ook tegenspreekt, in verzet komt of het recht van de kerkeraad ontkent zich met zijn zaak te bemoeien, enz.

A.[Apeldoorn], H.

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen