Na „De Zoon des mensen"

Nu, ondanks alle protesten, IKOR en CVK de film van Potter „De Zoon des mensen" toch hebben vertoond op donderdag 19 maart komen de commentaren los in dag- en weekbladen, in ingezonden stukken en artikelen.
Een korte beschouwing van hetgeen te berde gebracht wordt, mag in ons blad niet achterwege blijven.
Er zitten aan de vertoning van dit stuk verschillende kanten.
Allereerst wijzen we op de verantwoordelijkheid. Hier is veel over te doen. Het stuk werd gebracht door IKOR en CVK. Bij het CVK — Convent van Kerken — zijn ook onze kerken aangesloten. Deputaten voor radiokerkdienstuitzendingen zijn in dit Convent vertegenwoordigd. Mede met het oog op de te verwachten kritiek hebben deze deputaten zich twee weken geleden reeds uitdrukkelijk gedistantieerd, ook van deze uitzending. Wij zijn daar dankbaar voor. Onze kerken mogen weten dat ook van de zijde van onze deputaten herhaaldelijk ontevredenheid is geuit over het volle gebruik van de naam Convent van Kerken, terwijl in werkelijkheid maar een gedeelte van de bij dit Convent aangesloten kerken aansprakelijk zijn voor deze uitzendingen.
Dit is een hoogst onbevredigende situatie. Op de vrijgemaakte synode van Hoogeveen is enkele weken geleden een voorstel gedaan om de deelname aan het Convent te verbreken vanwege deze en dergelijke uitzendingen waarbij de naam van het Convent gebruikt wordt, terwijl diverse kerken voor deze uitzendingen geen verantwoordelijkheid dragen. De Hoogeveense synode heeft dit afgewezen, hetgeen te begrijpen is omdat de radiokerkdienstuitzendingen dan waarschijnlijk niet verzekerd zijn. Dat zou een hoge prijs zijn. Radiokerkdienstuitzendingen worden immers door velen op hoge prijs gesteld. Het is een van de weinige middelen waardoor b.v. ook onze kerken zich kunnen presenteren naar buiten. Persoonlijke recente ervaringen hebben me opnieuw diep overtuigd van de grote invloed die van deze uitzendingen uitgaat. We moeten wel weten wat we doen als we deze mogelijkheid zouden prijs geven.
Maar het moet in de toekomst mogelijk zijn dat het Convent van Kerken zich weer uitsluitend beperkt tot het verzorgen van radiokerkdiensten. Zo als de situatie nu is kan het niet blijven. We kunnen niet op deze wijze ook maar een schijn van verantwoordelijkheid hebben, ook al is intern voldoende bekend dat we geen verantwoordelijkheid dragen. Deputaten zullen met deputaten van andere kerken op dit punt zeker diligent zijn. Maar het gaat beslist niet meer aan dat ook maar formeel de verantwoordelijkheid voor allerlei opspraak verwekkende uitzendingen op de rug ook van onze kerken kan worden gewenteld.
Zou de terreur van de oecumene in Nederland al zo groot zijn dat we alleen gelegenheid krijgen onze kerkdiensten uil te zenden, als we formeel onze naam ook geven aan andere uitzendingen?
Als dat het geval is, weten we waar we aan toe zijn.
Ik kan het echter nog niet geloven en ik hoop, schrijvend namens velen, dat op dit punt grote duidelijkheid wordt geschapen.
Als we de reacties zelf nagaan blijkt dat er kijkers zijn, die onder de indruk zijn gekomen van deze film. Zo schreef een journalist: „het was een van de weinige momenten in mijn niet-gelovig leven dat ik geobsedeerd werd door iets dat met religie had te maken".
Anderen vonden dat deze film een helder licht werpt op de menselijkheid van de Heiland — een zaak, die generaal genomen in en door de kerken niet voldoende zou worden belicht.
Maar dan komen we tegelijk tot de achtergrond van deze bijzonder schokkende en kwetsende film.
Het is niet de vraag of we recht moeten doen aan de menselijke natuur van Christus, maar wel hoe we dat moeten doen.
De wijze waarop dat in deze film geschied is, heeft veel kritiek opgeroepen. „Christus werd voorgesteld als een ziekelijke fanaticus, die telkens aan Zichzelf zou hebben getwijfeld en desondanks op onverantwoorde wijze de massa zou hebben opgezweept om op Hem als op de Messias te vertrouwen. Er werd een volkomen vertekend beeld gegeven van de zending en het roepingsbewustzijn van Jezus Christus. Geheel en al gezwegen werd over de allereerste zending van Christus nl. om door Zijn kruisoffer de zondaar die in Hem geloven, weer te verzoenen met God en hen door Zijn opstanding te doen delen in Zijn eeuwig leven" — aldus een persbericht van de Evangelische Omroep.
Ds. J. Overduin heeft in „Centraal Weekblad" van vorige week op een andere wijze dezelfde kritiek geuit. Hij spreekt van een ongeoorloofd annexeren en exploiteren van Jezus van Nazareth. Jezus komt in de film terecht op het vlak van de politiek revolutionairen met een religieus-idealistische achtergrond.
Op deze wijze werd een vertekend Jezus- beeld gegeven. En in het tweede gedeelte van zijn artikel merkt hij bijzonder raak op dat Paulus spreekt over een geloofs kennen van Christus naar de Geest en niet naar het vlees. „Velen slikken liever een Jezus-beeld als resultaat van het kennen naar het vlees, dan het eeuwige leven te ervaren als een kennen naar de Geest". „De kerk moet Jezus Christus niet „naar het vlees" kennen en verkondigen, maar naar de Geest. Er is toch al zoveel ontstellend gebrek aan elementaire kennis van het Nieuwe Testament. Moet de kerk de misverstanden en de valse Jezus-beelden nog versterken door zulke films te vertonen"?
Dit is fundamentele kritiek, die we hartelijk onderschrijven.
Andere taal dan van de directeur van het Conv. van Kerken, dr. C.N. Lammens, die de kritiek dat niemand zich kan inleven in Christus' zieleleven als een ketterij aan de kaak wilde stellen. De predikanten Hegger en Glashouwer hebben daartegen terecht opgemerkt: „Hij ging niet gebukt onder de spanning van de zondige begeerlijkheid of van psychische complexen zoals dat bij ons het geval is. Dat is een eerste reden waarom wij ons nooit zozeer in Zijn zieleleven kunnen inleven, dat wij daarvan een waarheidsgetrouwe uitbeelding zouden kunnen geven in een toneelstuk of film". In deze film is de Christus der Schriften niet verkondigd. Dat is het grote bezwaar dat hier gemaakt wordt. Potter, die zelf beweert atheïst te zijn, heeft zich een beeld van Jezus ontworpen en dat verfilmd op een wijze, die een belediging is voor de Christus, zoals de Schriften Hem tekenen.
Hier komt aan de orde de zonde tegen het tweede gebod. Wij mensen kunnen noch mogen een eigen beeld van de Zoon des Mensen, die tevens de Zoon van God is, geven. Die Zoon heeft Zich in Zijn Woord geopenbaard. God wil niet dat we door stomme beelden of door een sprekende film die een eigen verwrongen Jezus-beeld geeft, onderwezen worden, maar door de levende verkondiging van zijn Woord.
De uitzending van deze film past in het klimaat van deze tijd, waarin de mens, godsdienstig of ongodsdienstig, zich een eigen beeld van Jezus ontwerpt en Hem spant voor het karretje van zijn eigen revolutionaire opvatting of politiek systeem.
Te menen dat we in een nabeschouwing dan het verkeerde wel recht kunnen trekken is een grote vergissing. We hebben de mens eerst een verkeerde voorstelling gegeven van Christus, de Redder van zondaren. Dat is schuld, zware schuld.
Zit er aan het optreden van de Heiland dan geen menselijke kant?
Zeer zeker! We moeten die menselijke kant ook niet veronachtzamen. We zondigen evenzeer tegen het tweede gebod wanneer we van de Heiland een suikerzoete figuur maken, zoals in vele tekeningen wel gebeurd is. In de lijdensweken moet een dikke streep staan onder het woord van Jesaja: Hij was veracht en wij hebben Hem niet geacht.
Maar Hij is tegelijk Gods Zoon met een zondeloze ziel. En er is geen mens die zich zal kunnen indenken wat daarom het leven in een zondige wereld voor Hem heeft betekend. Het lijden van Christus is zo geheel anders geweest dan welk ander lijden ook.
Daarom zullen we moeten buigen onder het Woord van God, dat ons deze Christus predikt. En het staat ons niet vrij een eigen Christus-beeld te ontwerpen, waarin wezenlijke trekken van het werk en de persoon van Christus ontbreken.
De wereld is niet gediend met een Jezusbeeld, dat niet naar de Schriften is. Geen Jezus naar eigen snit en model en smaak mag aan de mens van deze tijd worden gepresenteerd.
Maar een Christus, Die voor zondaren en in plaats van zondaren Gods toorn heeft gedragen.
Na de film „De Zoon des mensen" dient extra aandacht gegeven te worden aan de eigenlijke taak van de kerk.
We zullen Hem niet kunnen prediken dan alleen door de Heilige Geest.
Die Heilige Geest kan van een verwrongen Jezus-beeld geen gebruik maken. Laten we hopen dat we voor dergelijke excessen als op 19 maart plaatsvonden in de toekomst bewaard worden en dat de kerken trouw mogen zijn en worden in het verkondigen van het zuivere Woord van God. Alleen dan zullen we dageraad hebben.

J.H.V.

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen