Toelichting op de Kerkorde (353)

Als we nu verder over de weg, die tot de afsnijding leidt, handelen, en ons houden aan de gebruikelijke benaming van drie trappen, dan valt het ons terstond op dat de gemeente er in betrokken wordt. De afsnijding is maar niet een zaak van de kerkeraad alleen, maar van heel de gemeente.
De afhouding van het Avondmaal, waarover het in artikel 76 gaat, is in wezen natuurlijk ook een zaak van heel de gemeente, maar zij wordt er dan nog niet openbaar in betrokken — in artikel 76 is het immers de zgn. „stille censuur". Maar als deze „stille censuur" niet de gewenste vruchten draagt, als er dus geen berouw en inkeer komt, dan wordt door de openbare afkondiging heel de gemeente er bij betrokken. Dat dit geheel Schriftuurlijk is behoeven we thans niet meer aan te tonen — in een van de vroegere artikelen van onze reeks kwam dit reeds naar voren. Alleen willen wij er dit nog van zeggen. De afkondigingen in artikel 77 genoemd zijn geen blote administratieve mededelingen maar zij zijn vragen om de approbatie, d.i. de goedkeuring, van de gemeente. Natuurlijk zijn er ook andere aspecten aan deze afkondigingen zoals nog wel zal blijken, maar kerkrechtelijk zijn het ook verzoeken om approbatie. Dit ligt eigenlijk voor de hand. Zoals de gemeente moet instemmen met het opnemen in haar gemeenschap van personen, die hetzij met attestatie van een andere gemeente tot haar willen toetreden of die uit andere kerk gemeenschappen tot haar willen overkomen of die bijv. door de zgn. volwassen doop in haar gemeenschap wensen opgenomen te worden, zo moet de gemeente ook instemmen met het afsnijden van leden uit haar gemeenschap. Daarom wordt in het slot van artikel 77 gesproken van bewilliging der gemeente. Dat houdt dus ook in dat leden der gemeente bezwaar bij de kerkeraad kunnen inbrengen tegen de afsnijding in haar verschillende fazen. Meestal zal dit niet gebeuren maar het is kerkrechtelijk mogelijk. Dit kan niet zolang het alleen de afhouding van het Avondmaal volgens artikel 76 betreft, maar dit is wel mogelijk als de tuchtoefening door openlijke bekendmaking in de openbaarheid is getreden. Worden er evenwel geen bezwaren ingebracht dan mag de kerkeraad overtuigd zijn van de stilzwijgende instemming of bewilliging van de gemeente.
De gemeente wordt er door de openbare afkondigingen echter nog dieper bij betrokken zoals uit artikel 77 duidelijk blijkt.
De eerste vermaning of eerste trap van de afsnijding begint met een openlijke kennisgeving van de kerkeraad aan de gemeente van de halsstarrigheid of hardnekkigheid van de zondaar, waardoor de kerkeraad zich genoodzaakt ziet met de tucht voort te gaan. Twee dingen willen wij hier even opmerken. Ten eerste dat de nadruk valt op de halsstarrigheid of hardnekkigheid van de zondaar. Niet de bedreven zonde is tenslotte oorzaak van de uitsluiting uit de gemeente maar de onboetvaardigheid, de onbekeerlijkheid. Daarop wordt dan bij de eerste bekendmaking, of wil men, om het oude spraakgebruik te handhaven, bij de eerste trap der afsnijding, alle nadruk gelegd. En dit wordt, ten tweede, voor de gemeente aannemelijk gemaakt door te verwijzen naar de getrouwe pogingen om de zondaar tot inkeer te brengen door bestraffing, afhouding van het Avondmaal en menigvuldige waarschuwingen, terwijl dan de bedreven zonde tegelijkertijd aan de gemeente wordt bekend gemaakt. Dit laatste, namelijk het bekend maken van de zonde, mag natuurlijk niet in bijzonderheden geschieden, maar moet in algemene termen worden gezegd, bijv. dat een broeder of zuster zich schuldig heeft gemaakt aan zonde tegen het eerste, tweede gebod enz. De nadruk valt hier niet zozeer op deze bekendmaking van de zonde maar meer op de getrouwheid en naarstigheid van de kerkeraad om de zondaar tot inkeer te brengen, waartoe het, helaas, niet gekomen is. Deze verzekeringen van de kerkeraad dienen om de gemeente, zoals Joh. Jansen zegt, van het goed recht der voortgaande tucht te overtuigen, Korte Verklaring van de Kerkorde, 3e dr. Kampen 1952, blz. 330. Wij behoeven hier niet te benadrukken dat een kerkeraad zich, vóór hij tot een dergelijke bekendmaking overgaat, ernstig voor Gods aangezicht moet afvragen of hij inderdaad getrouwe pogingen in het werk heeft gesteld en menigvuldig heeft vermaand teneinde de zondaar tot inkeer te brengen.
Bij deze eerste afkondiging of eerste trap wordt de naam van de betrokkene niet genoemd. En dat is, zegt de Kerkorde, om hem nog enigszins te sparen. Hier klinkt weer een echt pastorale toon. De tucht is immers medisch van aard en bedoelt het behoud van de zondaar. De naam van de zondaar wordt in dit stadium verzwegen. Die naam mag natuurlijk ook niet door leden van de kerkeraad onder voorwaarde van geheimhouding aan anderen, bijv. aan hun vrouwen, kinderen, familieleden of vrienden, worden medegedeeld.
Bij deze eerste bekendmaking wordt de gemeente vermaand voor de zondaar te bidden. Zij kan hem nog niet aanspreken, want zij weet de naam niet. De vermaning om aan te spreken past dan ook pas bij de tweede trap. Bij de eerste past echter wel te bidden voor een lid dat onbekeerlijk blijft.

A.[Apeldoorn ], H.

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen