Is kerkelijke eenheid mogelijk? (5)

Reacties
Op het verzoek om op deze artikelen te reageren zijn verschillende brieven binnengekomen, waarvoor ik de afzenders hartelijk dank. Het is bijzonder prettig te merken dat artikelen worden gelezen en dat nagedacht wordt over het onderwerp, dat aan de orde werd gesteld.
Het is natuurlijk niet mogelijk om al die reacties een plaats te geven in ons blad. We zouden dan vele weken nodig hebben. Trouwens verschillende reacties ademen de geest van: ik moest m'n hart eens luchten en ben blij dit op papier gezet te hebben. Ook zijn verschillende brieven bijzonder afgestemd op plaatselijke situaties, die uiteraard moeilijk in een landelijk kerkelijk blad kunnen worden besproken, afgedacht van het feit dat het voor een buitenstaander bijzonder moeilijk is over plaatselijke toestanden te oordelen.
Sommige brieven zijn bijzonder lang geworden. Maar ze zijn van a tot z gelezen. Van verschillende heb ik echt genoten. De tijd ontbreekt me om persoonlijk te antwoorden — helaas. Anders zou ik zeker ingaan op een fijne brief van een ex-medescholier uit Drachten, wiens brief m'n hartelijke instemming heeft.
Nadenkend over de verschillende reacties is mijn eigen reactie: het is een hachelijke zaak een dergelijk onderwerp aan de orde te stellen.De scribent zit tussen twee vuren: schrijft hij hierover dan kan hij allerlei tegenstrijdige reacties krijgen; schrijft hij hierover niet, dan laat hij een belangrijk onderwerp schieten, waar toch heus wel wat van gezegd moet worden.
Het is overigens zeer belangrijk dat ieder op de plaats waar hij staat weet waarom hij lid is van de kerk. Uit bovengenoemde brief citeer ik met instemming:
„Alleen vanuit het besef van eigen kerkelijk standpunt kan men vruchtbaar oecumenisch werkzaam zijn. Als het al te veel is om zich te verdiepen in eigen klein kerkelijk leven, hoe denkt men dan dat het zal gaan in zo'n grote eenheidskerk. De problemen zijn dan niet verdwenen. Dat is de massa hypnose der grote (ver)leiders. De goedkope dooddoener dat het er niet op aankomt tot welke kerk je behoort wordt door hele horden als het summum van vroomheid en van ruimhartigheid luid verkondigd".
Graag zou ik nog meer uit deze brief citeren. Bij een ander onderdeel nog iets meer.

Methode
Wij stelden de vraag „Is kerkelijke eenheid mogelijk?". We beperkten ons tot kerken van gereformeerde belijdenis en gingen na hoe momenteel de verhouding is tot die kerken en tussen die kerken onderling. Ongetwijfeld zit er aan deze methode een bepaald gevaar. Dat gevaar komt tot uitdrukking in een brief van een Rotterdamse broeder:
„De manier waarop u deze materie behandelt ligt mij niet; deze wijze van schrijven heeft iets weg van een vergelijkend examen. In ieder kerkgenootschap zijn zoveel tekorten aan te wijzen, dat als ze op de juiste manier uiteengerafeld worden en aan het licht komen, een ieder schrikt om er mee in contact te komen. Als nu dit aanwezig is in het menselijk verkeer, hoe moet het dan niet zijn als de grote Examinator, Jezus Christus, ons eigen kerkelijk leven open legt? Dan geldt voor ons allen dit ene: gezakt. Zolang nu dit laatste, de doorlichting van de Heilige Geest in ons eigen leven en in ons kerkelijk leven gemist wordt, is iedere eenheidspoging gedoemd tot mislukken, daar wij altijd geneigd zijn eigen gebreken niet te zien, maar de fouten van anderen te zien in de derde dimensie".
Hier wordt een belangrijke zaak beklemtoond, iedere kerk heeft vele tekorten. Dat willen we heel hartelijk onderstrepen. De bedoeling van deze artikelen en van dit „vergelijkend examen" (aardige aanduiding!) is zeker niet om te zeggen: alleen de Chr. Geref. Kerken halen het examen. In deze rubriek is meerdere malen en door ondergetekende ook op andere manier gewezen op de gebreken en ellendigheden, die ons kerkelijke leven aankleven. Ook als kerken zijn wij niet, die wij moesten wezen. Waren we het maar! Hoeveel meer kracht zou er van ons kunnen uitgaan. Eerst geciteerde broeder schreef o.a.
„O, als er in de Chr. Geref. Kerken een opleving kwam, dat we leefden uit het beginsel der Reformatie. Dan zou er meer komen een strijd op alle fronten. De Chr. Geref. zouden heel het leven met hun beginsel kunnen infiltreren."
Toegestemd dus dat er ook bij ons vele tekorten zijn, betekent dit dat we daarom niet overtuigd lid van de Chr. Geref. Kerk kunnen zijn en dat we om die reden de vraag naar de verhouding tot andere kerken niet aan de orde mogen stellen en mogen nagaan hoe momenteel de kansen voor de kerkelijke eenheid zijn?
Alleen dat mag niet geschieden op hoogmoedige manier ook niet exclusief: wij zijn het alleen. Hier past alleen maar ootmoed en nog eens ootmoed, hetgeen liefde tot eigen kerk niet uitsluit en evenmin de overtuiging dat het kerkelijke standpunt juist is.
Des te meer kan het tot droefheid stemmen dat dit standpunt vaak niet op de juiste manier wordt beleefd en dat er zo'n groot verschil is tussen theorie en praktijk.

Eenheid in eigen kerk?
In dit verband moet aandacht worden gegeven aan verschillende opmerkingen, die schriftelijk, maar vooral toch mondeling zijn gemaakt n.a.v. het onderwerp als zodanig. Die opmerkingen hadden allen de teneur van: wat schrijft u over kerkelijke eenheid? Bewerk eerst maar eens de eenheid in eigen kring. Is de situatie van eigen kerkelijk leven zo florissant?
Wat de eenheid aangaat — een jonge broeder uit het Westen schreef o.a.:
„Naar mijn mening is onze kerk duidelijk een modaliteiten-'kerk aan het worden, met drie richtingen. Er is een „zware richting" - volgen de namen van enkele predikanten. Dan is er een „lichte groep" - volgen weer namen van predikanten. Deze predikanten treden zelden in de openbaarheid of liever krijgen geen kans. Dan is er een grote middengroep, die vaak alle kanten uit kan en die in de praktijk het gezicht van onze kerk bepaalt".
De naam modaliteiten-kerk is m.i. niet correct. De bedoeling is duidelijk en ik moet het daar helaas mee eens zijn. Het is niet erg dat er allerlei verschillen zijn; ook niet dat accenten wel eens verschillend gelegd worden. Maar het is wel erg als we elkaar niet meer vasthouden, als we uit elkaar groeien en elkaar geestelijk niet meer verstaan. Er zijn symptomen, die naar deze ontwikkeling wijzen. Dit is zeker een situatie, die onze aandacht meer dan ooit moet hebben. Onze komende synode zou hier eens over moeten spreken, maar kan dat alleen als er concreet een instructie op tafel ligt. Het zal moeilijk zijn om een dergelijke instructie concreet te maken. De zelfstandigheid van de plaatselijke kerk en het feit dat de ene ambtsdrager geen zeggenschap heeft over de andere, maakt dat we elk onze eigen weg kunnen gaan. Kerkelijke vergaderingen kunnen zich alleen bezig houden met aanklachten. We zouden eens om de tafel moeten gaan zitten. Ik weet dat een dergelijk initiatief door velen zou worden toegejuicht, maar moeilijk te verwezenlijken is, omdat hier van meerdere kanten medewerking voor nodig is en niet van één kant.
Nodig zou het wel zijn gezien de verontrusting die er is.
Een broeder geeft hieraan op deze wijze uiting:
„Inderdaad geloof ik ook dat velen onzer z.g. Chr. Geref. niet meer weten wat echt Chr. Geref.- zijn is. Er wordt voorgegaan en geleefd op de rand Chr. Geref./Geref. Gelooft u ook niet dat dit een toenemend euvel is? En wanneer voorgangers in de Woordbediening en pastorale bearbeiding zo predikant zijn, gelooft u ook niet dat dit vreemd in eigen kerk doet zijn? Vindt u het niet jammerlijk dat daardoor de mensen (mag ik me zo eens uitdrukken) op de bedel gaan of onze kerk verlaten, omdat ze honger moeten lijden? De zaken van wedergeboorte en bearbeiding door Gods Geest enz. worden vaak zo summier gebracht, dat het er op lijkt of dit echt niet zo noodzakelijk is. Het wordt wel eens genoemd, maar ik ben wel eens bang dat men het historisch geloof voor het zaligmakende aanziet; misschien zeg ik het niet goed, maar verdraag het dan maar.
Ik geloof dat dit een manco in onze kerk is. Daarvandaan ook meen ik dat een gedeelte naar de Geref. Kerk of Art. 31 lonkt. Persoonlijk begrijp ik daar niets van hoe dat mogelijk is, als we horen en zien hoe het daar gesteld is".
Hier wordt een ernstige zaak aan de orde gesteld. Het moeilijke van een dergelijke klacht is altijd weer dat ze zo weinig concreet is. De waarheid ervan is zo moeilijk na te trekken. Toch wordt deze klacht meer gehoord.
Ze moet zo spoedig mogelijk de kerk: uit, willen we niet geruisloos wegzakken.
De zaken, die in de laatste brieven aan de orde worden gesteld, zijn bijzonder belangrijk.
Ze blijven ook in deze rubriek aan de orde. Ik zie aankomen dat deze reacties ook weer reacties oproepen. We wachten af!

J.H.V.

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen