Digibron cookies

Voor optimale prestaties van de website gebruiken wij cookies. Overeenstemmig met de EU GDPR kunt u kiezen welke cookies u wilt toestaan.

Noodzakelijke en wettelijk toegestane cookies

Noodzakelijke en wettelijk toegestane cookies zijn verplicht om de basisfunctionaliteit van Digibron te kunnen gebruiken.

Optionele cookies

Onderstaande cookies zijn optioneel, maar verbeteren uw ervaring van Digibron.

Bekijk het origineel

De achtergrond (Het Getuigenis 2)

Bekijk het origineel

+ Meer informatie

De achtergrond (Het Getuigenis 2)

8 minuten leestijd Arcering uitzetten

Vorige week schreven we over het Getuigenis, dat bij verschijning van dit blad in de vergadering van de hervormde synode is besproken.
Er is alle aanleiding om op dit Getuigenis en wat daarmee samenhangt terug te komen.
Het Getuigenis heeft vele felle reacties opgeleverd. Dat bewijst dat dit Getuigenis geen vrijblijvende zaak is en dat iets aan de orde is gesteld van beslissende betekenis.
Wat is de achtergrond zowel van het Getuigenis als van de reacties?

Kritiek afgewezen?
Een van de mogelijkheden met betrekking tot de aktie rond dit Getuigenis zou kunnen zijn dat de opstellers van het Getuigenis alle kritiek op de bestaande kerkelijke strukturen en situatie afwijzen en in hun stuk de bestaande kerkelijke orde koste wat kost willen verdedigen.
Deze vorm van kerkelijke zelfhandhaving zou dan begrijpelijkerwijs weer vele reacties hebben opgeleverd van mensen, die allerminst tevreden zijn met de bestaande toestand in de kerk en die het van levensbelang voor de kerk achten dat een andere koers wordt gevaren.
Deze verklaring van de gebeurtenissen van de laatste weken zal door velen worden geaccepteerd.
Deze verschijnselen zijn immers overal te vinden, zegt men.
In allerlei verbanden is er verzet tegen de bestaande orde; daartegenover ook verdediging van de bestaande orde en in reactie daarop nog weer feller verzet tegen de bestaande orde.
Het zou een wonder zijn wanneer de kerk daaraan ontkwam.
Enige zinnen uit het Getuigenis zouden daarop kunnen wijzen. We denken aan het feit dat dit Getuigenis stem wil geven aan de zwijgende meerderheid. Als zodanig zit het Getuigenis - zo etiketteert men dan - reeds in de conservatieve hoek. Wie het opneemt voor de zwijgende meerderheid verzet zich zonder meer tegen de sprekende minderheid. En dat is in sommige kringen bijna een misdaad.
Nog een ander element uit het Getuigenis zou genoemde gedachtengang kunnen steunen:
„Het wordt met de dag duidelijker dat de veranderingen in theologie en prediking een volledige breuk met het verleden der Kerk kunnen gaan betekenen, gesteld dat dit mogelijk zou zijn".
Ook deze zin kan uitgelegd worden als een poging om het verleden vast te houden en te verheerlijken. Ziet u wel - het Getuigenis komt uit de hoek van hen, die tegen alle vernieuwingen zijn en die het verleden verheerlijken. Als je eenmaal deze geest proeft en dit als de achtergrond van dit Getuigenis ziet, dan ga je je automatisch verzetten. Immers wereld en kerk zijn vandaag niet gediend met een restauratie van het verleden, maar met een heldere visie op de toekomst; nieuwe wegen moeten worden aangewezen; een toekomstbeleid voor het jaar 2000 moet worden uitgestippeld. Wie op deze wijze het Getuigenis benadert en de bedoeling van de opstellers ziet heeft niet begrepen wat hun bedoeling is en heeft ook geen oog voor datgene wat vandaag aan de orde is.
Het moet ieder duidelijk zijn dat, wanneer figuren van verschillende geestelijke ligging elkaar vinden in dit Getuigenis en het nodig vinden dit stuk uit te doen gaan, dat er dan heel ernstige dingen aan de orde zijn.
Dit stuk kan niet afgedaan worden met de opmerking: een paar oudere mensen wijzen kritiek op het verleden af en mokken wat over de nieuwe tijd.
Zo wordt vandaag veel kritiek afgedaan. Maar ten onrechte!

Wat is geloof?
De achtergrond van het Getuigenis, maar ook de achtergrond van heel de geestelijke crisis waarin we allen vandaag betrokken worden is ten diepste de vraag: Wat is geloof?
Is geloof een gave van de Heilige Geest allereerst op God in Christus gericht of is geloof een daad van de mens gericht op de wereld?
Het lijkt wat „simpel" om het zo voor te stellen. Een dergelijke vereenvoudiging van de zaak heeft inderdaad nadelen. Zo heel gemakkelijk gaat men generaliseren.
Maar als men dit gevaar verdisconteert dan is deze achtergrond toch heel reëel.
In het Getuigenis lezen we: „Ons Getuigenis richt zich . . . tegen een onschriftuurlijke werkheiligheid, die het christelijk geloof vereenzelvigt met een bepaalde maatschappelijke en politieke betrokkenheid."
En in punt II staat te lezen: „de rechtvaardiging, de vergeving der zonden kan en mag niet door maatschappelijke en politieke geëngageerdheid worden verslonden. Christelijk geloof leeft van onverdiende genade van God en niet van menselijke prestaties, hoe indrukwekkend ook."
In punt VII: „Wij verzetten ons tegen een moderne zondeleer, die de zonde allereerst zoekt in de politieke en maatschappelijke strukturen. Achter deze leer ligt de overtuiging dat de mens eigenlijk wel goed is, maar dat de omstandigheden hem tot zondaar maken". Even verder: „Daarom zal de prediking der Kerk de mensen moeten oproepen tot persoonlijk geloof en bekering".
Al deze citaten bewijzen dat het ten diepste gaat om de vraag: Wat is geloof?
Als geloof een zaak is van onze daden; als geloven betekent dat we op de wereld moeten instormen en de hele bestaande orde omver moeten werpen en dat we zo pas bewijzen dat we gelovigen zijn, dan hebben we het grote geheim van het geloof niet verstaan.
Neen, we zeggen niet dat het geloof niets met daden te maken heeft. Hoe zou het kunnen, als we de Bijbel telkens weer lezen? Indrukwekkend is de oproep om het geloof in daden om te zetten. Trouwens het Getuigenis wijst daar zelf ook op. „Wel klinkt in de Bijbel het protest tegen duidelijk aanwijsbaar onrecht in de samenleving, maar steeds in verband met de innerlijke verhouding tot God en de medemens in geloof en bekering. Men kan Amos 8 niet lezen zonder ook te luisteren naar Amos 4". We zouden er aan toe willen voegen: men kan Jakobus niet lezen zonder ook van Paulus kennis te hebben genomen: rechtvaardiging uit de werken en rechtvaardiging uit het geloof.
Een geloof, dat opgaat in de daad, mist de bron, waaruit het gevoed wordt. Het is niet anders dan een menselijke aktiviteit, niet gevoed of gewerkt door Gods Woord, maar ontstaan als vrucht van allerlei meningen en theorieën, waarin de mens zelf in het middelpunt staat.
Het geloof is een zaak van eigen oorsprong en eigen karakter.
Daarom zal de gelovige ook steeds de uiterste voorzichtigheid betrachten bij het bereiken van allerlei doeleinden. We kunnen niet samen jagen naar een bepaald doel als gelovigen met allerlei mensen, die van het a b c van het geloof geen verstand hebben en die het verduisteren, uiteindelijk belachelijk maken.
Daarom voelt de christen zich langzamerhand niet erg meer thuis in het klimaat van deze tijd. Daarom heeft de kerk het moeilijk. Aanpassen zou veel gemakkelijker zijn. Maar wie nu aanpast, op welke wijze ook, is zelf al bezig de grond te ondergraven, waarop hij nu nog meent sterk te staan.

Het recht van eenzijdigheid
Vorige week schreven we in deze rubriek: Het getuigenis is inderdaad eenzijdig. Niet alles is gezegd. Maar er wordt in dit Getuigenis in de goede zin van het woord geprofeteerd. Dat was nodig. Een preek, die niet eenzijdig is, zal minder goed overkomen dan een preek die bewust bepaalde accenten legt.
Wie alle eenzijdigheid vermijdt loopt gevaar misverstaan te worden.
Dit Getuigenis heeft raak geschoten doordat het in niet mis te verstane woorden heeft teruggeroepen tot een persoonlijke prediking; tot een kerkelijk leven in continuïteit met de kerk der Reformatie; tot een levenshouding waarbij het Woord Gods de toon aangeeft en niet de een of andere ideologie; tot een leven, waarin de kerk met haar prediking een centrale plaats inneemt en door niets vervangen kan worden; tot een duidelijke antithese met de aanvechtingen van deze tijd; tot een beleving van het kerk-zijn, waarbij „de kerk weer zal moeten worden een ark van Noach, die veiligheid en redding biedt als de golven van het oordeel Gods over de wereld gaan".
Als het zo gezegd wordt, dan wordt gemompeld: men wil een knus kerkelijk leven.
Neen, dat is de bedoeling niet. Maar de kerk moet vandaag werkelijk kerk zijn. Als we ons laten verleiden tot een kerkelijk leven, waarin zo heerlijk tegen alle bestaande vormen aangeschopt kan worden en waarin de moderne mens toch vooral aan zijn trekken moet komen, de ziel van de moderne mens bespeeld moet worden en alles daartoe in de kerk anders moet - minder preek; meer muziek; meer liturgie en minder een eenmansbediening - dan kan dit alles nog zo mooi worden verdedigd, maar we verliezen de profetische kracht van de kerk. Het eigene van de kerk gaat teloor.
Het is het recht van de eenzijdigheid om niet mee te praten; de indruk te maken verschrikkelijk ouderwets te zijn en de tijd niet te verstaan. Het zou kunnen zijn dat dergelijke „bewaarders" de tijd beter verstaan dan de vernieuwers, die zich laten leiden door de tijd in plaats van leiding te geven aan de tijd.
Dit alles ligt op de achtergrond van dit Getuigenis.

J.H.V.

Dit artikel werd u aangeboden door: De Wekker

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Bekijk de hele uitgave van vrijdag 26 november 1971

De Wekker | 8 Pagina's

De achtergrond (Het Getuigenis 2)

Bekijk de hele uitgave van vrijdag 26 november 1971

De Wekker | 8 Pagina's