Boekbespreking

Tussen geloof en skepsis, door Hans Bürki, uit het duits door Mare de Klijn en Klaas Waagmeester, uitgave N.V. Buijten en Schipperheijn, Amsterdam, prijs ing. ƒ 10,—, geb. ƒ 12,50.
De schrijver doordenkt in dit boek de verhouding van geloof en denken en hij doet dit op indringende wijze. En daarom op zo indringende wijze omdat hij het doet naar aanleiding van het aangrijpende dagboek van de Noorse verzetstrijder Petter Moen. Deze werd op 3 februari 1944 door de duitse Gestapo gearresteerd, werd onbeschrijfelijk gemarteld en kwam op 8 september van hetzelfde jaar om, toen het schip, waarmee hij naar Duitsland werd vervoerd, op een mijn liep en zonk. Gedurende zijn gevangenschap hield hij in het geheim een dagboek bij, dat na de bevrijding onder de vloer in een ventilatiebuis gevonden werd. Hij schreef het dagboek op rollen toiletpapier, waarin hij de letters met een draadnagel inprikte. In dat dagboek geeft Petter Moen verslag van zijn angsten, zijn strijd, zijn twijfels omtrent God, zijn eenzaamheid en verlangens, maar ook van zijn hoop. Strijdend met God en tegen God klemt hij zich aan God vast. Bürki laat zien hoe geloof en denken in een voortdurende strijd met elkaar kunnen staan, maar dat uiteindelijk het geloof overwint en het denken tot rust brengt. Petter Moen was wijsgeer en we komen in het boek met verschillende wijsgerige vormen in aanraking. Het is geen wonder, dat Moen Nietzsche nog al eens aan het woord laat komen. Hij vindt iets van zichzelf in deze worstelaar en strijder tegen God terug. Maar ook Hamlet uit Shakespeare, Albert Camus, Freud e.a. verschijnen voor het voetlicht. Tenslotte laat Bürki in drie gefingeerde gesprekken met Moen, die doen denken aan Plato's dialogen, zien hoe uiteindelijk het geloof in Gods alles omsluitende liefde het denken tot rust brengt. Het boek kan hen, die ook in onze tijd worstelen met de problemen, die Petter Moen gekend heeft, de juiste weg wijzen. God is geen afsluiting van een filosofisch of theologisch systeem. God is groter dan ons hart (1 Joh. 3:20). Daarin ligt alles besloten, lichaam en ziel, denken en voelen, geloven en hopen, stemmingen en hartstochten, liefde en verstand. God is groter dan ons eigenzinnige, en groter dan ons moedeloze hart, wanneer het ons veroordeelt, Gods hart is groter dan ons menselijk hart. Van harte leven vanuit het besef van Gods grotere hart, dat is geloof". Terecht zegt dr. J. Stellingwerff aan het eind van een „woord vooraf", dat hij op verzoek van de uitgever als een inleidend woord aan het boek meegaf: „Niet in abstract-theoretische betogen, doch helpend ingaande op existentiële nood, zo zijn in dit boek de centrale vragen aan de orde gesteld".

O.

Dr. G. Puchinger: Zending en Ontwikkeling. Uitgave W.D. Meinema n.v., Delft. Prijs ƒ 17,90.
Een nieuwe „Puchinger" - een nu 372 pagina's tellende paperback, waarin weer interviews met allerlei figuren uit de wereld van zending en ontwikkelingshulp. Het thema, dat behandeld wordt, is een actuele aangelegenheid. Puchinger is er voor naar Zambia geweest en heeft daar verschillende mensen geïnterviewd o.a. enkele R.K. missionarissen. Als altijd is het een genot om een dergelijke bundel te lezen. Er staan zeer interessante gesprekken in bv. die met prof. Verkuyl, dr. B. de Gaay Fortman (P.P.R.-lid van de Tweede Kamer) en dr. A.H. v.d. Heuvel, inmiddels benoemd tot secretaris-generaal van de hervormde synode. Om op de hoogte te komen van hun ideeën en die van anderen is het goed dit boek te lezen. Een andere vraag is of het thema zelf in dit boek goed belicht en doorgesproken is. Dat waag ik te betwijfelen. Als zodanig bevredigt deze bundel veel minder dan vorige bundels. Onder het lezen krijg je de indruk dat zending een vorm van ontwikkeling is. De gedachten, die prof. Tinbergen lanceert, doen de haren ten berge rijzen. Ik kan me voorstellen dat menige argeloze lezer in de war komt en niet meer weet waar nu eigenlijk de grenzen liggen en wat nu vandaag belangrijker is en hoe precies de verhouding is. Als zodanig brengt dit boek niet duidelijk verder. De gesprekspartners zaten daarvoor in een te verschillende hoek en zijn elk in hun soort te geprononceerde figuren. Toch ondanks alle bezwaren weer een interessante bundel!

J.H.V.

Johann Baptist Metz/Jürgen Moltmann/Willi Oelmüller: Kerk tussen gisteren en morgen. Oekumene Paperback
ƒ 8,25. Uitgave Bosch en Keuning, Baarn.
In „Vooraf" lezen we dat dit boekje vraagt naar de houding van de kerk vandaag t.o.v. de voortgaande geschiedenis van vrijheid en verlichting. Allerlei problemen, die in de diskussie over een nieuwe „politieke theologie" aan de orde komen, worden hier min of meer behandeld. Veel komt in deze drie opstellen aan de orde. Het belangrijkste lijkt me het eerste, dat door de bekende theoloog van de hoop Moltmann geschreven is. Het boekje leest niet gemakkelijk en het veronderstelt heel wat wijsgerige scholing om het te kunnen begrijpen. In het opstel van Moltmann wordt op knappe wijze de horizontale theologie gepropageerd, die vandaag „in" is. „De kwalitatieve nieuwe toekomst van God begint niet „maar straks" maar begint met de verschijning van de zoon des mensen (geen hoofdletters!) bij de onaanzienlijken". „Het brandpunt van de christelijke hoop is niet eenvoudig de open toekomst, maar de toekomst van de hopelozen". „De herinnering aan de gekruisigde nodigt ons uit tot een politieke theologie". Het is zeker waar dat het Evangelie ook politieke consequenties heeft, maar dan zullen we eerst goed moeten weten wat het Evangelie is. Dat mis ik hier. Het tweede artikel wil „bescherming van het kerkelijk tegen een toenemende sektementaliteit". Dit boekje geeft veel materiaal, als men het verwerken kan, aan hen, die willen dat de kerk zich in staat en maatschappij „geëngageerd" zal opstellen. De zaken, hier aangeroerd, verdienen bestudering en weerlegging.

J.H.V.

Radix, tijd en kennen, door dr. J.P.A. Mekkes, deel 17 van de serie Christelijk Perspectief, uitgave N.V. Buijten en Schipperheijn, Amsterdam-C. 236 pag., prijs ƒ 16,—, voor abonnees op de serie ƒ 12,—.
Ondertitel van dit op wijsgerige vragen ingaande boek is: Aspecten der werkelijkheid, wijsgerig en bijbels belicht. (Proeve ener critiek van de belevingssubjectiviteit). Het is geen gemakkelijk boek. Men moet er wijsgerig voor geschoold zijn. Maar weet men in de stof in te dringen dan verrijkt het de geest. Om een indruk te geven van de bedoeling van Mekkes met zijn boek en van zijn niet eenvoudige, zeker niet voor ieder toegankelijke stijl, wijs ik op wat hij zegt op pag. 211, dat „tegenover de pervertering in positivisme, al dan niet onder de leuze van christelijke naastenliefde gepractiseerd pragmatisme, historische existentiefilosofie en dito theologie, alle door present denken in het zadel geholpen en door de dynamiek van de humanistische grondspanningen in gang gehouden," de oproep klinkt tot werkelijk luisteren naar het Woord, dat in en door de Geschiedenis spreekt, om zo aan het leven der mensheid, dat geschiedenis is, zijn zin te geven, de zich langs de tijdbaan ontplooiende en zich voleindigende zin." Het boekt laat de wijsgerige achtergronden zien, die de theologie in vroeger eeuwen hebben beheerst en ook nu nog beheersen.

O.

Dr. C. Gilhuis: Hoe dichter ik nader . . . Uitgave N.V. Gebr. Zomer & Keuning te Wageningen. 14e druk. Prijs
ƒ 9,90.
Dit boek is een bestseller gebleken. Vele ouderen ook onder ons kennen het. Het is nu voor het eerst in de vorm van een paperback verschenen. Ondertitel van het boek: Gesprekken over het ouder worden. Dr. Gilhuis weet de juiste toon te treffen en toont zich in dit boek een echte pastor. Het is te begrijpen dat velen, die ouder worden, dit boek graag lezen. Echt een boek om cadeau te geven aan opa of oma, als ze het nog niet hebben. Het zijn op zich zelf staande gesprekken, gegroepeerd rondom drie hoofddelen: Voor de deur; in de deur; achter de deur. Hartelijk aanbevolen.

J.H.V.

Elisabethbode. Twee vakantienummers. Adm. adres Tuinstraat 1, Lochem. Prijs, afhankelijk van het bestelde aantal, 26 ct, minimaal 16 ct. per nr.
Twee bijzonder goede nummers van dit bekende evangelisatie-blad. Ze zijn helemaal toegespitst op de vakantie en richten zich tot de recreant. Er zal met deze nummers goed gewerkt kunnen worden op campings etc. Natuurlijk kan men altijd opmerkingen maken, maar de artikelen zijn verantwoord en op een onopvallende en toch dringende wijze wordt de zaak waar het om gaat aan de orde gesteld. De uitvoering van deze nummers, die niet gedateerd zijn, is uitstekend. Jammer dat er niet meer samenwerking is op het gebied van evangelisatiebladen.

J.H.V.

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen