Bartholomeusnacht (6)

De indruk die de gruwelijke moordpartij in het buitenland maakte was zeer verschillend. In Rome heerste vreugde en in Madrid eveneens. Men zegt zelfs dat Filips II voor de eerste maal in zijn leven lachte toen hij van de moord vernam! Als dit waar is zal het koninklijke lachen wel mee veroorzaakt zijn door het feit dat er van een oorlog met Frankrijk, waaronder Filips zijn Nederlandse gewesten zou kunnen verliezen, thans natuurlijk geen sprake meer was. Maar niet alle Roomsen waren verheugd over de afschuwelijke misdaad. Zo wordt verhaald dat zelfs een man als Alva diep verontwaardigd was. En zo waren er meer. Het spreekt vanzelf dat de Protestanten in Europa met afgrijzen vervuld werden. Koningin Elisabeth van Engeland wilde dagenlang de Franse gezant niet ontvangen en gaf haar verontwaardiging te kennen. De gezant zelf verklaarde zich te schamen een Fransman te zijn. In Schotland sprak John Knox, de reformator van Schotland, tot de Franse gezant: „Ga heen, zeg uw koning, dat Gods wraak nooit zal wijken noch van hem noch van zijn huis. Zijn naam zal een vervloeking blijven bij het nageslacht en geen kind, uit zijn lenden geboren, zal in vrede het koninkrijk bezitten, tenzij hij oprecht tot boete en berouw komt." Deze profetie is letterlijk vervuld geworden! Karel IX heeft geen rust in zijn leven meer gekend. Hij werd ten prooi aan de somberste melancholie met zeer depressieve perioden, waarin allerlei visioenen met grijnzende, doodsbleke en bloedbevlekte aangezichten hem verschrikten. Bijna twee jaren na de Bartholomeusnacht overleed hij, nog maar 24 jaar oud. Zijn vrouw Elisabeth, dochter van keizer Maximiliaan II, was diep ontzet toen zij van de moordpartij hoorde. Na de dood van de koning keerde zij naar haar vaderstad Wenen terug. In het kleed der franciscaner Tertiarissen nam zij ijverig deel aan het verplegen van zieken om op deze manier boete te doen voor de misdaden van Karel IX, wiens nagedachtenis inderdaad door tallozen vervloekt werd. Wij laten nu verder de geschiedenis van het Franse koningshuis rusten; alleen merken wij nog op, dat de gewetenloze Catharina nog geleefd heeft tot het begin van 1589. Zij had echter onder haar even gewetenloze zoon Hendrik III weinig of geen invloed meer. Zij heeft nog geweten dat met zijn dood haar geslacht zou uitsterven! Zowel Roomse als Protestantse geschiedschrijvers verwijten haar dat zij over Frankrijk niets dan rampen heeft gebracht. Voor de edele, dappere en vrome martelaar Gaspard de Coligny werd op 17 juli 1889 te Parijs een standbeeld opgericht. Aan zijn voeten vindt men twee levensgrote vrouwengestalten voorstellende de religie en het vaderland, en daar tussen ligt een opengeslagen bijbel. Het was bij dit standbeeld, dat koningin Wilhelmina, een nazaat van Coligny, op 2 juni 1912 in een korte redevoering o.m. zeide: „Admiraal de Coligny heeft het geheim van den heldenmoed gekend, die zijn oorsprong vindt in het vaste geloofsvertrouwen in God, en heeft ons een voorbeeld nagelaten van een leven aan God en aan Zijn zaak gewijd. Door dit standbeeld op te richten heeft het dankbaar nageslacht zijn gedachtenis willen huldigen, en ik acht mij gelukkig, mij daarbij heden te kunnen aansluiten. Aan den voet van dit monument verenigd, heffen wij onze harten op tot God, en zoeken vóór alle dingen de verheerlijking van Zijn naam. Moge het geloof van ieder, die Christus als zijn Zaligmaker kent, steeds meer worden versterkt, opdat wij allen steeds meer waarachtige, getuigen van de Heiland worden." Deze schone woorden werden gesproken in het wufte Parijs, waar de Franse staatsman Viviani (1863-1925) eens in zijn verwaten hoogmoed als atheïst de vreselijke woorden sprak: „Wij hebben de lichten des hemels gedoofd en zij zullen nooit meer ontstoken worden." De woorden door onze koningin bij de Coligny's standbeeld gesproken, in tegenwoordigheid van Frankrijks groten, eren zo wel de grote voorvader als de dappere nazaat! Wij besluiten onze reeks die niet te lang mag worden met twee dingen. In de eerste plaats herinneren wij aan wat dr. Abraham Kuyper voor honderd jaar in het per 1 april 1872 opgerichte dagblad De Standaard op 24 augustus van dat jaar onder de titel „De martelaren van den Bartholomeusnacht" o.m. schreef:
„Waarom dan God, Almachtig en zeer Hoog, dien gruwel geworden liet? Hij antwoordt niet van zijn daden! Wel moet het kostelijk goud geweest zijn, dat aan zulk een vuurproef werd gewaagd! Wel moet het zijn raad zijn geweest, dat de klove nooit gedempt zou worden, die de kerk der Hervormden van Rome scheidt. Over een stroom van zoo kostelijk en zoo dierbaar bloed, slaat zelfs de heugenis van een drietal eeuwen geen brug der gemeenschap! Wel moet de strijd van het menschenhart tegen de door God gereformeerde waarheid fel en heftig zijn, dat Hij door zulk een afgrijselijk bloedbad de zonen der Hervorming aan die waarheid heeft verbonden!" „Bij het staren op een heldenmoed als in den Bartelsnacht uitblonk, is ons het aangezicht in schaamte weggedoken over eigen lauwheid en gebrek aan geloof".
En tenslotte de vraag of dergelijke gruwelen als in de Barthomeusnacht bedreven in onze tijd nog mogelijk zijn. Het antwoord is niet moeilijk te geven: zulke slachtpartijen, zo beestachtig en gruwelijk, komen in onze moderne tijd nóg voor, waarbij nu gebruik wordt gemaakt van geraffineerde methoden die voor vier eeuwen nog onbekend waren. Zij komen voor hier om deze reden, daar om die reden. En zij zullen ook in de toekomst nog plaats vinden, want wij zijn er diep van overtuigd, dat het vooruitgangsgeloof met zijn aan het humanisme inhaerente optimistische visie op de mens, altoos beschaamd wordt. De Schrift zegt ons dat alleen wedergeboorte door Woord en Geest ons tot nieuwe mensen maakt, mensen die, in beginsel, vrede-makers zijn, Mt. 5:9, en die lust en liefde kennen om naar de wil Gods in alle goede werken te leven, Heid. Cat. antw. 90.

A.[Apeldoorn], H.

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen