De komende Generale Synode (III)

Werkwijze
Als dinsdagmorgen 27 augustus de praeses van de roepende kerk van Amsterdam-Nieuw-West de generale synode geopend heeft, de wettigheid van de vergadering is vastgesteld aan de hand van de lastbrieven van de particuliere synodes, het moderamen is gekozen - bestaande uit praeses, assessor, eerste en tweede scriba (voorzitter, tweede voorzitter, eerste en tweede secretaris) - en het gekozen moderamen bij monde van de nieuwe praeses de leiding van de vergadering op zich heeft genomen, begint het eigenlijke werk.
Het is een zinvolle aangelegenheid dat, vóór dat eigenlijke werk begint, nadat de afgevaardigden openlijk hun instemming hebben betuigd met de belijdenis der Chr. Geref. Kerken, de praeses heel in het bijzonder de te verrichten arbeid aan de Here opdraagt en Zijn zegen over dat werk afbidt. Deze openlijke belijdenis en gebed zetten een stempel op de komende arbeid. Wie van harte meebelijdt en meebidt beseft iets van de eenheid in geloof en leer en daarom van de verantwoordelijkheid en liefde jegens de kerken, wier knechten de afgevaardigden zijn.
Na dit plechtige moment trekt het moderamen met de prae-adviseurs zich terug - de vergadering wordt geschorst - om zich op de arbeid te bezinnen, de gang van het werk vast te stellen en vooral commissies samen te stellen uit de afgevaardigden, die de belangrijkste rapporten en instructies hebben te bekijken, voorlopig hebben te beoordelen en de synode daarover hebben te informeren, voorzien van hun eigen opmerkingen, conclusies en voorstellen.
Het spreekt vanzelf dat de besprekingen van het moderamen nadat de vergadering weer heropend is, aan de synode worden voorgelegd ter goedkeuring, waarbij de synode uiteraard het recht heeft wijzigingen voor te stellen. Het blijkt altijd weer dat deze werkwijze bijzonder goed voldoet.
In de commissies kan een goede voorbespreking worden gehouden en kunnen allerlei aspecten van een zaak uitvoerig worden onderzocht. Dit alles komt de bespreking en behandeling van de betreffende punten in de volle synode-vergadering ten goede.

Het is daarom belangrijk dat de commissies goed worden samengesteld d.w.z. bestaan uit afgevaardigden van wie verwacht mag worden dat zij t.a.v. het onderwerp belangstelling en inzicht hebben.
Niet minder belangrijk is het dat elke commissie een goede rapporteur heeft, die de besprekingen in de commissie goed weet samen te vatten en te formuleren, zodat elk rapport uitloopt op duidelijke conclusies en voorstellen.
Vanwege dit werk van en in de commissies is het een goede zaak dat er na de eerste zittingsdagen in veertien dagen niet als synode wordt vergaderd. Die twee weken zijn hard nodig voor het commissie-werk: vergaderen, bespreken, rapporten opstellen, het conceptrapport bespreken en vaststellen, laten vermenigvuldigen, aan de afgevaardigden toezenden, die het dienen te bestuderen om zo aan de besprekingen ter synode te kunnen deelnemen, althans een oordeel hebben over de te behandelen punten om daarover te kunnen stemmen.
De grotere punten en stukken komen daarom altijd in september aan de orde, in de tweede en derde zittingsweek.
De eerste dagen - in de regel twee - worden gevuld met kleinere zaken of met de besprekingen van die rapporten, die niet vooraf in een commissie behoeven besproken te worden, maar zonder meer synodeklaar of besprekings-rijp zijn.

Niet te vergeten kunnen in de regel op de eerste dag ook de afgevaardigden van buitenlandse kerken worden ontvangen en gehoord. Er zal in ieder geval een afgevaardigde van de Free Chr. Geref. Church uit Canada en Amerika aanwezig zijn; een afgevaardigde van Die Geref. Kerk van Suid-Afrika en ook van de Free Church of Scotland.

Sfeer
Maar hoe belangrijk de werkwijze van een synode ook mag zijn, nog belangrijker is de sfeer, waarin wordt gewerkt en vergaderd.
Sfeer is een moeilijk te definiëren en nog moeilijker te organiseren zaak. Sfeer is er of is er niet.
Die sfeer blijkt uit het feit of de broeders afgevaardigden begrip voor elkaar, elkaars meningen en bedoelingen hebben. Die sfeer is er niet wanneer op allerlei momenten onbegrip aan de dag treedt en men langs elkaar heenspreekt.
Vertrouwen we elkaar in onze diepste bedoelingen of beginnen we elkaar te wantrouwen? En komen we van dat wantrouwen niet los, zodat we elke opmerking door een gekleurde bril bekijken en taxeren?
Ieder, die door een part. synode werd afgevaardigd naar de generale synode zal zich bij de voorbereiding op en het deelnemen aan de synodale arbeid hebben af te vragen; waar gaat het om?
Het gaat in een kerkeraad fout wanneer men zich de vertegenwoordiger weet van een bepaalde groep in de gemeente. Het zit op een generale synode nog meer fout, wanneer afgevaardigden zich als groepsvertegenwoordigers gevoelen en als zodanig spreken en stemmen.
Dat gevaar is levensgroot aanwezig, juist in een tijd, waarin veel polarisatie is, ook in de kerk.
Met een vrij dikke kop stond laatst in een kerkrubriek in een krant: Chr. Geref. Kerken groeien uit elkaar.
Wanneer je dat op een aandacht trekkende manier in de krant leest, word je - althans zo ging het mij - toch een beetje kriebelig. Zo moet men maar doen; dan gaan we het zelf geloven.
En al weten we in eigen kring heel goed dat er een verschillend gevoelen en een verschillende opstelling is m.b.t. allerlei punten, je kunt het van de buitenwacht niet gezegd hebben dat we uit elkaar groeien. En ik kan me niet voorstellen dat er iemand is, die onze kerken hartelijk liefheeft, in welke hoek van de kerk hij of zij dan ook staat of „ligt" die met een zeker welbehagen dit uit elkaar groeien constateert; integendeel - als het al zo is, dan stemt het tot droefheid.
In dat klimaat zal iedere afgevaardigde naar de generale synode de hartelijke begeerte hebben om voor zover het aan hem ligt dit proces van uit elkaar groeien te stuiten en om te buigen.
We gaan niet naar Amsterdam om onze privé-meningen te verdedigen of onze stokpaardjes te berijden, maar om het heil van de kerken te zoeken en te bevorderen.
Daarom is de Openlijke Verklaring bij monde van de praeses een belangrijk moment. Daarmee geven we uitdrukking aan onze eenheid in geloof en leer. Daar moeten we elkaar maar veel aan houden en dat moet in „De Bron" maar veel funktioneren. Dan stroomt daar helder water!
Buitenstaanders zeggen van onze kerken dat wij „het charisma van de eenheid" bezitten en dat wij elkaar weten vast te houden. Het staat niet aan onszelf om te beoordelen of dat waar is. Wel weet ik dat het ons aller dure roeping is om de kerken, die wij dienen en liefhebben, niet af te breken, maar te bouwen op een voor God verantwoorde wijze.

Geheim
Het geheim van elke generale synode is m.i. gelegen in drie dingen, die iedere afgevaardigde, ieder moderamenlid, iedere praeadviseur, zich goed voor ogen heeft te stellen en in praktijk dient te brengen.
Allereerst: Christus is de Koning van Zijn kerk; aan Hem zijn wij allen onderworpen; Hij vraagt dat we Zijn heerschappij juist op elke kerkelijke vergadering volstrekt erkennen. Niemand is de „baas" in de kerk. Eén is uw Meester en gij zijt allen broeders. Dat mag wel boven elke kerkelijke vergadering geschreven staan.
De belijdenis van Christus' koningschap over Zijn kerk betekent tegelijk dat niet alleen één bepaald iemand in de kerk de toon aangeeft, maar evenmin een groep personen. In de kerk hebben we geen behoefte aan een democratiseringsproces, zoals daar overal om geroepen wordt. De belijdenis èn beleving van Christus' koningschap betekent dat niemand boven de ander staat - zo democratisch mogelijk! - en daarom is het democratiseringsproces, dat men op de kerk wil toepassen, een belediging voor Christus' koningschap.
Hieruit vloeit een tweede voort: de kerk is niet van ons, maar van de Heer en Koning der Kerk. Het gaat niet om onze, maar om Zijn zaak. Dat stemt tot ootmoed, dat maakt bescheiden, dat stempelt de arbeid. Het kan ons ook rust geven als we denken aan allerlei problematische punten, die ook in de agenda van deze synode verscholen zitten: hoe moet het gaan en hoe zal het gaan? De kerk is van Jezus Christus. Hij zal voor Zijn kerk blijven zorgen. Hetgeen intussen onze verantwoordelijkheid niet uit- maar juist insluit.
En een derde aspect van het geheim van een goede generale synode is het besef dat we elkander hebben te dienen door de liefde. Deze grondregel voor de christelijke omgang met elkaar dient juist op een generale synode zeer betracht te worden. De komende synode moge een voorbeeld zijn voor de kerken en haar ambtsdragers en leden hoe we, met verschillende inzichten, met elkaar hebben om te gaan.
Op de komende zondag zal in al onze kerken van noord tot zuid - naar we hopen en vertrouwen - gebeden worden voor de generale synode, die in de laatste augustus-week wordt geopend.
In het verleden heeft menige generale synode - de een meer en de ander minder - meegewerkt tot de beleving van de broederschap en de bewaring van de eenheid. Juist in 1974 moge dat van de Amsterdamse synode ook gezegd kunnen worden.

J.H.V.

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen