Boekbespreking

Dr. J. Wesseling: De Afscheiding van 1834 in Groningerland. Deel 1: De classis Middelstum. Uitgeverij De Vuurbaak-Groningen. 234 blz., prijs ƒ 27,50.
De studie van dr. Wesseling behoort tot de meest waardevolle geschriften die over de Afscheiding zijn verschenen. Tot nu toe bestond de hoofdzaak van de literatuur over deze kerkelijke beweging uit de vorige eeuw uit een aantal werken waarin de grote lijnen werden getekend. Daarbij werden heel wat officiële stukken als bronnen geraadpleegd die uit verschillende archieven waren gebruikt. Acta van synoden, officiële gedenkboeken, verzamelde stukken en dergelijke meer.
Dr. Wesseling heeft de moeite genomen om detailstudie te verrichten. De beweging van de Afscheiding was in grote lijnen in kaart gebracht. Maar hier wordt om zo te zeggen, de loep gebruikt en in dit eerste deel wordt het resultaat van het onderzoek geboden. Ik denk niet dat het totaalbeeld van de Afscheiding erdoor veranderen zal: het was een kerkelijke-confessionele beweging, die voortkwam uit het hart van het evangelie en die daarom als Reformatie gekarakteriseerd moet worden. Maar déze detailstudie laat zien, hoe ter plaatse, in de kleine dorpjes van het Groningerland deze beweging gewerkt heeft. Wij kunnen niet dankbaar genoeg zijn, dat dit werk is verricht en dat het resultaat ervan gepubliceerd kon worden. De Afscheiding wordt hier getekend in de greep op het leven van de mensen. Hoe duidelijk blijkt dan dat het niet de groten, de edelen, de machtigen waren, maar de eenvoudigen, de arbeiders, de knechten en de meiden, die hier en daar met de boeren en de handwerkslieden samen de gemeente Gods gevormd hebben, omdat zij door God bijeengebracht werden door het Woord, rondom het Woord.
Het vele materiaal dat hier geboden wordt brengt leven in beeld dat we kenden, maar dat nu opnieuw gaat spreken van Gods daden. Bijzonder interessant is de beschrijving van de uitbreiding - ook van de tegenwerking én van de overwinning van het Woord. Boeiend is de tekening aan de hand van De Cocks dagboek van zijn drie-maanden-durende gevangenschap in Groningen, met alles wat de man las en at en dronk, wat hij aan vrienden ontving, en wat hij zong in de gevangenis. In geen gezin - zeker in het Noorden - zou dit boek mogen ontbreken. Laten onze jonge mensen dit boek lezen. Moge het tweede deel heel spoedig volgen.

W. van 't S.

Dr. G.N. Lammens: Jan Pasveer, Niek Schuman, Vespers vieren. Beschouwingen over teksten en muziek van zes televisievespers. Kok, Kampen 1974, prijs ƒ 10,90.
In dit boekje van 106 bladzijden wordt een verantwoording geboden van een aantal vespers, die voor de televisie werden opgevoerd, of uitgevoerd. In een inleiding wordt de vraag beantwoord naar het wezen van een vesper (een gebedsuur oorspronkelijk voor monniken in een klooster) en over de mogelijkheid deze vormen in te voegen in het liturgische beleven van de gemeente. De tweede helft van het boekje geeft de teksten met noten-en-al van de uitgevoerde vespers. Het geheel maakte op mij een wat elitaire indruk. Ik geloof dat er weinig gemeenten zijn in Nederland (ik denk hier niet eens aan de Gereformeerde Gezindte, maar breder nog) waar men zich zoiets zal kunnen veroorloven. Hier een vorm van een alternatieve kerkdienst te zien of te zoeken lijkt noch liturgisch, noch praktisch verantwoord. Wil men een vorm van gemeenschapsoefening van gelovigen, naast (niet in de plaats van) de gewone kerkdiensten, waarom dan niet een orgelvesper, zoals ik ze ruim negen jaren lang in Utrecht op zaterdagavond bezocht in de Klaaskerk, toen deze nog niet gerestaureerd werd. Een goede organist en iemand die een lied opgeeft en een schriftlezing verricht en met de „gemeente" bidt-ziedaar een eenvoudige vorm, die voor ieder haalbaar is
Wat in dit boekje geboden wordt lijkt mij voor een permanente en niet-sporadische viering te hoog gegrepen.

W. van 't S.

H. van Riessen e.a.: Macht en onmacht van de twintigste eeuw. Nr. 23 in de serie Christelijk Perspectief, 148 blz.,. Buijten en Schipperheijn, Amsterdam 1974.
Dit boekje bevat drie colleges die gehouden werden door de hoogleraren van Riessen, Goudzwaard en Rookmaker aan de Erasmusuniversiteit in Rotterdam. De drie hoogleraren bespreken het thema respectievelijk vanuit de cultuurgeschiedenis, de economie en de comtemporaine kunstgeschiedenis. Ze vertellen alle drie van de ontwikkelingen die zich hebben voorgedaan en van de gebondenheid aan moderne machten door verafgoding van de wetenschap. Ze getuigen van de bevrijding door Jezus Christus.
Rookmaker kent de moderne kunst. Hij laat zien dat het daarin niet maar om een vorm gaat, doch om een boodschap. Hij bestrijdt het fatalisme, alsof het alles zo wel zou moeten lopen. Vanuit Jezus Christus is er ook in en door de kunst iets heel anders te zeggen.
Het opstel van prof. van der Hoeven gaat terug op een lezing die hij in 1971 voor studenten heeft gehouden. Hij maakt met de lezer een rondgang door de moderne wijsbegeerte. Ook hier ontmoet men de leegheid, de slavernij.
Een bundel die laat zien wat er in onze tijd omgaat. Hij blijft bij het negatieve niet staan. Een getuigenis van de macht van Jezus Christus.

W.H. Velema

J. Kamphuis: Uitzicht uit het dode dal. Uitgeverij De Vuurbaak, Groningen. Prijs ƒ 19,90.
Dit goed uitgegeven boek bevat 32 Schriftoverdenkingen van de vrijgemaakte hoogleraar in kerkgeschiedenis en kerkrecht. Geschreven in goede stijl proberen deze meditaties uitzicht te geven uit het dode dal, dat wereld heet. De verschillende hoofdstukken worden afgewisseld door passende gedichten. Verschillende overdenkingen treffen door flitsende gedachten. Kamphuis heeft een echt persoonlijke aanpak. Soms wat beredeneerd. Soms ook alleen exegese, mooi uitgezet. Over het algemeen uitstekende Schriftuitleg, die we graag in een persoonlijker toon gelezen hadden. Maar er moet bij gezegd worden dat de auteur van dit boek een andere Kamphuis lijkt te zijn dan de vroegere verzorger van de rubriek „Kerkelijk leven" in „De Reformatie".

J.H.V.

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen