Achtergebleven of bijgebleven?

Vreemde vraag
Het is een beetje vreemde vraag die boven dit artikel staat. Het zal je gevraagd worden: bent u achtergebleven of bent u bijgebleven? Wat bedoelt u?
Achterblijven vinden we niet leuk. Er zit in de regel achter dat je niet mee kunt komen; dat je reactievermogen traag is en je anderen of allerlei ontwikkelingen niet kunt bijbenen. Niemand vindt het prettig om een uitzonderingspositie in te nemen. Je wordt dan aangekeken als een antiek geval; iemand uit de oude doos, die feitelijk in deze tijd niet meer past.
Bijblijven daarentegen is een heel andere instelling. Het betekent meegaan met de stroom; het duidt op midden in je tijd staan en een mens van je tijd blijven; het impliceert dat je welwillend staat tegenover alles wat zich aan je voordoet.
Wie bij wil blijven moet niet teveel aan het verleden denken, maar vooral in het heden staan en met vandaag rekening houden, zijn eigen tijd kennen en zich dienovereenkomstig opstellen.
Hij moet de vragen van deze tijd kennen en zich helemaal instellen op de hedendaagse problematiek. Bij voorbaat is een nieuwe opstelling goed als hedendaagse vragen maar aan de orde zijn; als maar blijk wordt gegeven dat men een mens van deze tijd is.
Zo krijgt de vraag tekening die laatst gesteld werd bij een weerzien van jeugdvrienden na jaren: zeg ben jij achtergebleven of ben je bijgebleven?

Verschillende voorbeelden
Achterblijven of bijblijven - dat speelt een enorme rol als het gaat om de houding, die men aanneemt in verschillende aktuele zaken, die op allerlei manieren vandaag aan de orde zijn.
Ik noem in dit artikel een paar zaken waarover afzonderlijk een artikel zou kunnen worden geschreven.
Daar is de geruchtmakende gift van bijna twee ton die de Wereldraad van Kerken aan het Patriottistisch Front, dat een guerrillastrijd voert in Rhodesië, heeft gegeven. Dat betekent dat de Wereldraad het geweld steunt, aan de kant van de revolutie staat en communistische methoden in de kaart speelt.
Maar wie hier kritiek op maakt is een achtergebleven mens. Hij heeft de klok van de geschiedenis niet bijgehouden en weet niet wat er onder de evenaar en waarschijnlijk ook niet boven de evenaar plaats vindt.
Een volgend voorbeeld raakt de Vredeskrant die weer is verschenen en die op allerlei manieren de lezers leden van de kerken die bij het I.K.V. (Interkerkelijke Vredesberaad) zijn aangesloten, tracht duidelijk te maken hoe verderfelijk de huidige ontwikkeling op wapengebied is, hoe nodig het is dat we eens wat anders gaan denken, met als feitelijke conclusie hoe wenselijk het is dat serieus over dienstweigering wordt gedacht.
Wie grote vraagtekens zet krijgt te horen: meneer, u weet niet in welke tijd u leeft; u bent niet bijgebleven.
Wie - om alles nog korter aan te duiden - bezwaren maakt tegen Sensitivity Training en bij het horen van het woord groepsdynamiek intuïtief weet dat er gevaren dreigen omdat op de achtergrond een heel andere mensbeschouwing en -benadering staat dan in de Bijbel wordt geleerd, hoort zich toevoegen: hoe kun je zo kortzichtig zijn? Ik had gedacht dat je beter wist wat we vandaag nodig hebben en wat vandaag kan. Je leeft in een achtergebleven gebied.
Wie vandaag de dag vraagtekens zet achter de ontwikkelingen in de R.K. Kerk en van mening is dat Rome in feite nog niets veranderd is en dat we daarom afwijzend dienen te blijven staan tegenover samenwerking met de R.K. Kerk en principiële bezwaren moeten maken tegen een huwelijk op gelijke kerkelijke basis met een roomse jongen of meisje, wordt als een achterlijk mens beschouwd, die a.u.b. een beetje milder en vriendelijker tegenover „medechristenen" moet staan. En als je dan zegt: maar onze gereformeerde belijdenis dan, krijgt je een meewarig gezicht te zien terwijl de schouders worden opgehaald: man, je leeft drie eeuwen te laat; je hebt de ontwikkeling van Rome, het Tweede Vaticaanse Concilie, het optreden van de nieuwe paus, niet bijgehouden.
We komen dezelfde opmerking tegen als we ons vandaag verzetten tegen de nieuwe huwelijksmoraal en tegen allerlei opvattingen, die met betrekking tot de sexualiteit, steeds meer doordringen.
Om maar niet te spreken over allerlei zaken, groter of kleiner, met betrekking tot de gang van zaken in kerkelijk of gemeentelijk leven, waarin tegenwerpingen te gemakkelijk worden afgedaan met het argument: komt uit een achtergebleven gebied; niet bijgebleven -jammer van de man of vrouw, maar het is niet anders; rangeert zichzelf uit.

Of toch bijgebleven?
Is het waar dat als men niet denkt en doet zoals de grote massa, ook in de christenheid, denkt en doet dat men dan is achtergebleven? De mogelijkheid bestaat dat dit het geval is. Nl. dan wanneer men eigenlijk de tijdloop zou proberen tegen te houden; wanneer men zou zweren bij bepaalde gewoonten van eeuwen geleden als Goddelijke waarheden; wanneer men in kleding en woninginrichting, om maar niet meer te noemen zou leven als een eeuw geleden. Inderdaad, dan is men achtergebleven.
Maar wat vandaag zeer opmerkelijk is - en het komt hoe langer hoe meer voor - is dat men zo ook op het terrein van de geest, bij voorbaat nieuwere opvattingen de juiste achten zich afkeert van wat altijd heeft gegolden.
Men onderscheidt dan verschillende dingen duidelijk niet en dat niet onderscheiden heeft m.i. grote gevolgen, zij het niet vandaag of morgen, dan wel in de volgende jaren.
Als men niet onderscheidt tussen tijdloop en tijdgeest dan moet men alles goedvinden wat zich aan ons presenteert.
Als men denkt dat de meerderheid altijd gelijk heeft, dan kan men zich niet blijven scharen bij de minderheid, die zich niet bij voorbaat laat inpakken.
Als men het Woord van God in elke tijd weer anders wil lezen of anders gezegd wanneer men het Woord Gods wil laten gaan door de filter van de tijd dan blijft er van het gezaghebbende Woord Gods weinig meer over. Als men bij elke te nemen beslissing niet biddend uitgaat van het Woord Gods maar zich meer laat leiden door wat de tijd vraagt, slaat men een breuk in de gemeenschap der gelovigen, wier enige richtsnoer Gods Woord is.
Als men er alle nadruk op legt dat de verklaring en toepassing van Gods Woord in verschillende perioden van de geschiedenis nogal verschillend is en meent dat men daarmee eigentijdse inzichten kan rechtvaardigen vergeet te onderscheiden tussen menselijke zwakheden en de leiding van Gods Geest.
Wie in allerlei zaken, waarvan we een paar noemden, niet met de massa meegaat en tegen de stroom oproeit, wordt al spoedig gezien als een achtergebleven, bijna achterlijk mens.
Maar we zullen dit alles toch ook eens anders moeten gaan taxeren.
Achterblijven of er bijblijven is ten diepste geen zaak van conservatisme of progressiviteit. Nogmaals dat kan het zijn als het gaat om uiterlijke dingen. Maar het gaat in de eigenlijke zin om een geestelijke instelling, om de houding tegenover God en Zijn Woord; om de taxering van de tijd; van de peiling van hetgeen er in de tijd aan de orde is. Om een onderkennen van allerlei invloeden, die er achter diverse opvattingen werken; om het verstaan van de roeping om vast te staan en niet te vallen of af te wijken.
Een christen staat a priori critisch tegenover de tijd, omdat hij leeft uit de toekomst. Daarom is voor hem de eerste vraag niet of hij achtergebleven of bijgebleven is. Zo ja, dan staat hij niet goed.
Het zou kunnen zijn dat de achterblijver juist goed bij is gebleven. Hij wil van harte blijven bij de vastheid van Gods Woord, maakt ernst met hetgeen in dat Woord wordt gezegd, neemt de waarschuwing van dat Woord ter harte om waakzaam te zijn en kan niet vergeten dat er ook vandaag allerlei boze aanslagen tegen Gods heilig Woord worden bedacht en dat doet hem intuïtief critisch staan tegenover datgene wat uit de tijd opkomt en het duidelijk merk van deze tijd draagt.
Wie zich gemakkelijk met de stroom laat meevoeren blijft niet achter, maar hij blijft niet bij de vermaning die door heel het Nieuwe Testament flitst als een lichtende streep: Wat Ik u zeg dat zeg ik allen: Waakt!

J.H.V.

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen