De massamedia in het christelijk gezin (I)

De tijd waarin het al of niet aanschaffen van televisie binnen het christelijk gezin een serieus discussie-punt vormde hebben we al lang achter ons gelaten. Kwalificaties uit de begintijd, bijvoorbeeld van wijlen prof. J.J. van der Schuit, die de televisie „het grote gevaar" noemde en van wijlen prof. G. Wisse, die voor deze nieuwe vinding geen betere aanduiding kon vinden dan „kijkkast van de duivel", worden door ouderen onder ons nog wel eens aangehaald maar door de jongeren als ouderwets weggelachen.
In de tijd waarin de televisie begon op te komen zijn er nog wel kerkeraden geweest die bij de kandidaatstelling voor ambtsdragers het al of niet bezitten van een televisie-toestel als een beoordelingsfactor in de overwegingen betrokken. Ik weet zelfs van een kerkeraad die zich, bezig zijnde met het beroepingswerk, op één onzer predikanten zeer betrokken voelde, doch die besloot aan de onderhandelingen geen vervolg te geven toen de beroepingscommissie van haar verkenningstocht terugkeerde met de mededeling dat één der broeders in de pastorie achter de stoel van zijn medebroeder een televisie-toestel had ontdekt. Enkele jaren later zou dit al geen punt meer zijn geweest. Het heeft zelfs niet eens zo lang geduurd of enkele van de broeders die over de aanwezigheid van een t.v. in de pastorie het grootste misbaar maakten hadden zelf een antenne op het dak . . .
In de jaren waarin de t.v. ook binnen christelijke kring steeds meer veld won kwam tijdens het huisbezoek altijd nog wel even de vraag om de hoek kijken of dit medium op de geestelijke ontplooiing van mens en gezin misschien meer negatief dan positief zou kunnen inwerken en welke regels voor een verantwoord gebruik zouden kunnen gelden. Ik weet het natuurlijk niet zeker, maar ik heb de indruk dat de vraag naar de invloeden die van dit medium op de christen en op het christelijk gezin uitgaan op de huisbezoeken van vandaag nog maar nauwelijks aan de orde komt.

Uitzondering
Wanneer ik dit allemaal zo neerschrijf moet ik natuurlijk wel een uitzondering maken voor dat deel van onze kerken waarbinnen men de t.v. als het meest moderne massamedium echt nog niet om de andere deur tegenkomt. Er zijn gemeenten aan te wijzen waarvan de leden in prediking en pastorale gesprekken regelmatig te horen krijgen dat het bezitten en gebruiken van dit medium een rechtstreekse bedreiging van het geestelijk leven vormt. Wie het desondanks toch bestaat er een in huis te halen moet er rekening mee houden dat hem dit een negatieve aantekening op zijn geestelijke conduite-staat oplevert. Voor zo lang dat dan vol te houden is, zeg ik er wel bij, want ik weet in behoudende kring van gezinnen waarvan de ouders uit alle macht trachten dit stuk „verwereldlijking" buiten de deur te houden doch waarvan de kinderen bij t.v. hoogtepunten - en dan denk ik echt niet alleen aan de derde dinsdag in september - niet thuis maar bij buren of vrienden te vinden zijn. Dat brengt ouders met behoudende levensopvattingen nog wel eens in twijfel rond de vraag of zij de kinderen niet beter zelf onder controle kunnen nemen door zelf t.v. te nemen, hoeveel conflictstof ook dáárin overigens gelegen kan zijn.

Bijstelling kijknormen
Wat van dit alles zij, in een groot deel van onze christelijke gezinnen wordt meer of minder intensief naar de t.v. gekeken. In hoeverre dit vanuit een christelijke levensvisie (nog) selectief gebeurt valt buiten mijn directe waarneming. Als ik een vermoeden mag uitspreken, dan zal het generaal zo zijn dat wij onze kijknormen in de loop der jaren, meer dan ons diep in ons hart misschien lief was, hebben bijgesteld, waarbij de toegeeflijkheid aan de verlangens van onze kinderen ongetwijfeld een belangrijke rol zal hebben gespeeld. Het is echter niet eerlijk het daarop alleen te houden. Ook de ongezonde nieuwsgierigheid en de zondige interesse van ons ouderen zullen aan die ontwikkeling niet vreemd zijn.
De tijd van de „voors" en „tegens" is voor de meesten onder ons voorbij. Te vrezen is dat we ook hebben afgeleerd na te denken over de vraag welke invloeden van de moderne massamedia op ons persoonlijk en op ons gezinsleven uitgaan en op welke wijze verkeerde invloeden kunnen worden opgevangen. Veel komt onze huiskamers binnen en we ondergaan waarschijnlijk alles maar, zonder het op een adequate manier te (kunnen) verwerken.
Sociologen van naam hebben over de invloeden van de massamedia op het leven van de mens dikke boeken vol geschreven. Ik denk alleen maar eens aan de vele publicaties over de relatie tussen massamedia en geweld. Veel schrijvers willen ons doen geloven dat het zien van geweld op de t.v. de mens, met name de jonge mens, sneller aanzet tot geweld en misdadigheid. Ook in ons land is een groot aantal aanhangers van de theorie dat het zien of lezen van geweld op de t.v. in film, boeken en tijdschriften bij het individu tot nabootsend gedrag leidt. In hoeverre die theorie met deugdelijke argumentatie en overtuigende documentatie is onderbouwd kan ik niet beoordelen. Wel las ik met enige verwondering het in 1977 onder de (vertaalde) titel „Massamedia en geweld" verschenen boek van de Engelse sociologen Dennis Howitt en Guy Cumberbatch. Na een grondig onderzoek zijn deze auteurs tot een tegengesteld standpunt gekomen, namelijk dat het zien van geweld bepaalde agressieve impulsen juist bevredigt en ze daarmee opheft.

Ik laat dit aspect verder rusten. Wel wil ik proberen op enkele dingen te wijzen, waaraan we in eigen gezin en op de huisbezoeken misschien wat meer aandacht zouden moeten geven. Ofschoon de radio en de krant ook tot de moderne massa-media moeten worden gerekend en ons dus niet onverschillig kunnen zijn, wil ik mij toch allereerst en vooral richten op het medium televisie.

D. K.

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen