Digibron cookies

Voor optimale prestaties van de website gebruiken wij cookies. Overeenstemmig met de EU GDPR kunt u kiezen welke cookies u wilt toestaan.

Noodzakelijke en wettelijk toegestane cookies

Noodzakelijke en wettelijk toegestane cookies zijn verplicht om de basisfunctionaliteit van Digibron te kunnen gebruiken.

Optionele cookies

Onderstaande cookies zijn optioneel, maar verbeteren uw ervaring van Digibron.

Bekijk het origineel

De massamedia in het christelijk gezin (II)

Bekijk het origineel

+ Meer informatie

De massamedia in het christelijk gezin (II)

6 minuten leestijd Arcering uitzetten

Inrichting van ons dagelijks leven
Wie al lang televisie heeft is er waarschijnlijk aan gewend, maar wie het aanschaft zal merken dat dit vernuftige product van menselijk kunnen hem verplicht zijn leven en dat van zijn gezin voortaan anders in te richten. Verschaft onze tijd de mens op allerlei gebied technische vondsten die er op gericht zijn hem aan meer vrije tijd te helpen, de televisie is een middel om hem van die vrije tijd af te helpen. De vraag in welke mate dat gebeurt zal van persoon tot persoon en van gezin tot gezin verschillen, maar uit onderzoekingen is toch wel komen vast te staan dat een belangrijk deel van de vrije tijd van de moderne mens door de televisie in beslag wordt genomen. Hoewel men bij het televisie kijken ook actief bezig kan zijn (afhankelijk van de aard van de programma's waarnaar wordt gekeken) zullen wij ons toch steeds moeten afvragen of er tussen deze tijdspassering en de actieve besteding van onze vrije tijd nog wel een verantwoord evenwicht bestaat. In gezinnen waar de televisie van kwart voor zeven tot na het late journaal onafgebroken aanstaat kan van een christelijk en harmonisch gezinsleven geen sprake zijn. Kinderen die op school altijd de bijzonderheden van de late films weten te vertellen zullen, voorzover zij uit christelijke gezinnen komen, aan hun godsdienstige opvoeding tekort komen. Om over de discipline van het huiswerk nog maar niet te spreken. Het is nodig en nuttig ons zelf en elkaar aan te sporen tot een verantwoord gebruik en te streven naar een zorgvuldig kijkgenot. Om twee redenen: alles kan maar niet gezien worden en in de tweede plaats past het de christen niet aan deze vorm van ontspanning meer tijd te besteden dan zijn plichten tegenover het Koninkrijk Gods toestaan. We moeten ons wel realiseren dat in gezinnen of bij personen waar de radio de gehele dag te horen en de televisie de gehele avond te zien is een belangrijke voorwaarde voor de communicatie met God is weggevallen. Die voorwaarde heet stilte.

Stimulerende invloeden
We zullen niet kunnen ontkennen dat van een verantwoord gebruik van het medium televisie (en dat geldt evenzeer van radio en pers) op de ontwikkeling zowel van ouderen als van jongeren een stimulerende invloed kan uitgaan. Waar is het gezegde dat televisie een venster op de wereld opent. Het is een uniek middel om aan de weet te komen hoe mensen in andere delen van de wereld leven en hoe anderen over allerlei zaken van algemeen belang en over levensproblemen denken en oordelen. Onderzoekingen hebben uitgewezen dat veel opgroeiende jongens en meisjes veel documentaires zien en graag televisie-debatten volgen, waarin figuren vanuit een bepaalde levensbeschouwelijke achtergrond zich over allerlei actuele kwesties uitspreken. Zij kijken en luisteren naar mensen die politiek en religieus soms sterk van elkaar verschillen en trachten door toetsing van de meningen te komen tot de vorming van een eigen persoonlijk oordeel over allerlei dingen. Dat heeft positieve kanten. Het mag gerust als positief worden aangemerkt, dat kinderen bij het opbouwen van een eigen persoonlijke visie de van hun opvoeders, aangereikte opvattingen door vergelijking met andere bronnen en meningen op bruikbaarheid en aanvaardbaarheid toetsen. Het wordt hen trouwens allerwege opgedrongen om dat te doen. De vraag is wel of zij bij en in dat alles voldoende worden begeleid. In het tweede artikel wil ik daarop graag nader terugkomen.¹)

Aantrekkelijkheid en gevaren van de beeldcommunicatie
Wie de moderne communicatie-media met elkaar vergelijkt ziet bij de televisie als communicatie via het beeld ten opzichte van radio en krant enkele typische kenmerken naar voren springen. In de ontmoeting tussen mensen worden woorden gewisseld, woorden die een zekere betekenis hebben en waarvan mag worden verondersteld dat zij zullen worden begrepen en uitgelegd zoals zij zijn bedoeld. Dat geldt zowel van het gesproken als van het geschreven woord. De praktijk is echter dat woorden veel misverstanden kunnen oproepen en in het ergste geval kortsluiting kunnen veroorzaken. De inhoud van de woorden wordt gewogen. Gewogen wordt welke waarde er aan kan worden toegekend.
Ontbreekt de mogelijkheid tot communicatie via de taal dan zijn we aangewezen op onze mimiek en onze gebaren. Die zijn directer. Nu nog kunnen wij uit primitieve grottekeningen duidelijk aflezen welke vreugden en zorgen onze vroege voorouders hebben gekend en welke opstelling zij hadden tegenover leven en dood.
Verplichten het gesproken en geschreven woord om ons bewust op de inhoud ervan te bezinnen, van de televisie als beeldcommunicatie geldt dat het de dingen veel directer uitdrukt. Beelden spreken voor zich zelf. Zij beïnvloeden directer ons gedrag. Daarin moet wel de verklaring liggen voor de grote bedragen die de commerciële wereld nog altijd in de STER-reclame investeert. Het rendement daarvan is kennelijk groot. Beelden overbruggen de contact-moeilijkheden die tussen mensen kunnen bestaan, zeker op grote afstand van elkaar. Ik denk in dit verband aan de veelvuldige reportages over ontwikkelingen op politiek, economisch en sociaal gebied en over allerlei natuur- en oorlogsopnamen die zich waar dan ook op deze aarde voordoen. Het zien van de dingen maakt onze betrokkenheid groter, ons medelijden dieper en onze verontwaardiging heftiger. Sommige situaties wekken wellicht verzet bij ons. Wanneer het zien van de beelden zulke effecten bij ons oproept zijn de vervaardigers van de reportage er in geslaagd hun boodschap via de beelden aan ons over te brengen. Het gesproken commentaar draagt daartoe natuurlijk ook bij, maar onze gedachten en gevoelens worden toch primair door de beelden bepaald. Dat heeft ontegenzeggelijk positieve kanten. Maar aan dit aspekt van de beeldcommunicatie kunnen ook grote gevaren verbonden zijn. Veel mensen zij namelijk snel geneigd te geloven dat de beelden die zij zien en de commentaren die zij er bij horen de objectieve werkelijkheid weergeven, terwijl het toch mogelijk is dat de makers ervan het programma met hun visie hebben vertekend en gekleurd. Er kan een selectie van beelden hebben plaats gevonden en zij kunnen in een zodanige volgorde zijn geplaatst dat zij de werkelijkheid maar ten dele weergeven. Ook het achterhouden van gegevens kan daaraan debet zijn. Er stromen via de beeldbuis dagelijks heel wat gegevens onze huiskamer binnen, verzameld en van commentaar voorzien door verschillende omroepen met medewerkers, die er vanuit hun eigen levensbeschouwelijke achtergrond eigen ingrediënten aan toevoegen. De vraag is of christenen, die hun visie op wat op onze planeet omgaat toch allereerst bij het licht van Gods Woord willen bepalen, wel altijd over voldoende kritisch vermogen beschikken om duidelijk te onderscheiden en evenwichtig te oordelen.

In een tweede aflevering wil ik op enkele dingen wijzen die dieper ingrijpen.

¹) Reeds eerder werden deze artikelen in „Haags Kerkblad" gepubliceerd.

Dit artikel werd u aangeboden door: De Wekker

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Bekijk de hele uitgave van vrijdag 27 april 1979

De Wekker | 8 Pagina's

De massamedia in het christelijk gezin (II)

Bekijk de hele uitgave van vrijdag 27 april 1979

De Wekker | 8 Pagina's