De kerk blijft volledig bevoegd rechtspersoon

In een op zichzelf prijzenswaardig dienstbetoon heeft de Postcheque- en girodienst zich in een circulaire gericht tot al zijn rekeninghouders, die te boek staan als penningmeester van enige instelling. Ook andere banken hebben zich tot haar cliënten gericht, voorzover die geacht worden een vereniging of instelling te zijn of te vertegenwoordigen.
Aanleiding tot dit dienstbetoon is het feit, dat op 26 juli 1976 een herziening van het Burgerlijk Wetboek in werking is getreden, betrekking hebbende op de rechtspersonen. In het oude B.W. werd onderscheid gemaakt tussen verenigingen met en verenigingen zonder rechtspersoonlijkheid. De eerste categorie had Koninklijk goedgekeurde statuten, hetgeen inhield, dat de vereniging als organisatie aansprakelijk was en dus niet de namens de vereniging optredende bestuursleden persoonlijk. Als een vereniging werd opgericht zonder Koninklijk goedgekeurde statuten, dan had zij geen rechtspersoonlijkheid en waren de bestuursleden persoonlijk aansprakelijk b.v. voor schulden.
In het nieuwe B.W. is deze onderscheiding vervallen. Alle verenigingen hebben nu vanaf haar oprichting rechtspersoonlijkheid, maar volledige rechtsbevoegdheid hebben alleen verenigingen, waarvan de statuten in een notariële akte zijn opgenomen en die zijn ingeschreven bij de Kamer van Koophandel. Is de vereniging opgericht zonder notariële akte, dan is zij beperkt rechtsbevoegd, hetgeen wil zeggen, dat de bestuurders hoofdelijk aansprakelijk zijn voor aangegane overeenkomsten. Als zo'n vereniging zich wel bij de Kamer van Koophandel laat inschrijven, dan zijn zowel de vereniging als de bestuurders aansprakelijk.
Het is duidelijk, dat een vereniging die veel met geld te maken heeft - en dat zijn de meeste -, er verstandig aan doet haar statuten door de notaris in een akte te laten opnemen en zich te laten inschrijven bij de Kamer van Koophandel. De notaris kan dan tevens nagaan, of de statuten voldoen aan de bepalingen van het nieuwe B.W.
Om een overgangsperiode te scheppen voor verenigingen-oude-stijl, die wellicht hun statuten nog enigszins moeten herzien, heeft de wetgever bepaald, dat die verenigingen drie jaar de tijd zouden krijgen om zich aan te passen. Dat betekent, dat als een vereniging, die vroeger rechtspersoonlijkheid (Koninklijk goedgekeurde statuten) had, vóór 26 juli a.s. haar statuten, aangepast aan het nieuwe B.W., niet in een notariële akte heeft doen opnemen en zich niet bij de Kamer van Koophandel heeft laten inschrijven, vanaf die datum niet meer volledig, maar slechts beperkt rechtsbevoegd is en de bestuurders dus hoofdelijk aansprakelijk zijn voor aangegane overeenkomsten.
Nu hebben de P.T.T. en de banken in hun uitvoerige en op zichzelf verdienstelijke circulaire één ding verzuimd te vermelden, nl. dat al die wijzigingen niet gelden voor kerken en kerkelijke instellingen. Rechtspersoonlijkheid wordt door de wetgever verschaft aan verenigingen (als zij dit wensen) en aan vennootschappen en stichtingen, maar de kerk is rechtspersoon uit eigen rechte en zowel haar eigen rechtspersoonlijkheid als die van haar onderdelen wordt door de wetgever alleen maar geconstateerd. Alles wat het B.W. eist voor de volledige of beperkte rechtspersoonlijkheid van verenigingen, geldt niet voor de kerken en haar zelfstandige onderdelen: zij hebben volledige rechtspersoonlijkheid en de voor andere rechtspersonen geldende bepalingen zijn op de kerken niet van toepassing.
Ik kan mij voorstellen, dat de P.T.T. en de banken niet in staat zijn hun adressenbestand uit te sorteren, zodat hun circulaires niet naar kerkelijke instellingen zouden worden verzonden. Maar het zou wel correct zijn geweest, als men in de circulaire had vermeld, dat kerkelijke instellingen (kerkeraden, commissies van beheer, financiële commissies, diaconieën enz.) zich van het nieuwe B.W. niets hoeven aan te trekken. In de rechtspositie en de rechtspersoonlijkheid der kerken en haar onderdelen is geen wijziging gekomen.
Dit ter geruststelling van allerlei ongeruste kerkelijke penningmeesters!

Verplanke

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen