Geloof en politieke praktijk (I)

Verband
Hopelijk behoeft het geen breed betoog dat er een duidelijk verband is tussen geloof en leven; leven niet alleen in ons eigen kleine persoonlijke leven, maar leven ook in de grote verbanden van het leven, waarin we geplaatst zijn.
Als bepaalde beslissingen van ons worden gevraagd of als op een bepaalde houding wordt aangedrongen, dan valt de beslissing uiteindelijk - beter nog gezegd: allereerst - in het hart. Uit het hart zijn de uitgangen van het leven. Het is voor een christen onmogelijk een beslissing met het hart te nemen zonder dat het geloof meespreekt en de doorslag geeft.
Dat ligt aan het karakter van het geloof, dat met alles te maken heeft. Van Paulus is het richtinggevende woord: al wat niet uit geloof is, is zonde. En juist daar gaat het om een praktische levenshouding in de kwestie van eten en drinken. Zonder diep op dit woord in te gaan mag in ieder geval geconcludeerd worden dat een christen al zijn beslissingen in het geloof moet nemen. Als hij dat niet doet en hij zijn beslissing niet als een gelovige kan verantwoorden zondigt hij, zit hij beslist verkeerd en staat hij niet recht tegenover God.
Een belangrijke regel voor ons en onze kinderen in allerlei kleinere praktisch zaken, zoals ieder gezin daar op de een of andere manier mee te maken krijgt! Niemand, die het ernstig neemt met Gods woord en wet, kan om het geloof heen en ieder dient in het geloof te handelen en te wandelen.
Daar valt dan ook niets buiten; alles heeft daar mee te maken. Het geloof is immers geloof in de Here Jezus Christus. Wie na gaat denken over het Heer (Kurios) zijn van de Heiland gaat begrijpen dat het geloof een totalitaire zaak is. Hij, Die zondaren verlost uit de heer-schappij van de vorst der duisternis, bevrijdt niet alleen van een verschrikkelijke macht, maar Hij bevrijdt ook tot een nieuwe dienst. Een dienst, die heel het leven omspant - het persoonlijke leven, het gezinsleven, het politieke en het maatschappelijke leven, om maar niet meer te noemen. Om deze reden is er een nauw verband tussen geloof en politieke praktijk, alias maatschappelijk handelen.

Gespleten
Er zijn helaas veel „gespleten" kerkleden. Met die uitdrukking wordt gedoeld op de gespleten, de dualistische levenshouding van hen, die als christenen zich presenteren.
Hun belijdenis is zeer rechtzinnig; hun eisen voor de prediking zijn hoog, zeer hoog. De geloofsweg lijkt een bijna onbegaanbare weg te zijn.
Maar in de praktijk van het leven blijkt van die rechtzinnigheid niet veel meer. Ze leven op twee verschillende terreinen, die strikt worden gescheiden. Een levenshouding, die historisch gezien diepe wortels heeft. We noemen nu alleen maar de tegenstelling die gemaakt wordt tussen natuur en genade. De zonde zit in de natuur zelf en de genade staat haaks op het natuurlijke leven. Daarom worden die twee terreinen van elkaar gescheiden. Wat voor het ene terrein geldt geldt niet voor het andere. Zo kan men zwaar zijn in de leer maar licht in het leven. Er is geen worsteling om ook in het gewone leven christen te zijn en daar het geloof te openbaren.
Deze levenshouding heeft reeds veel kwaad gedaan en doet nog veel kwaad. Ze is niet tot eer van God, de Drieënige. Als we denken aan het woord uit Efeze 2: 20: „Want zijn maaksel zijn wij, in Christus Jezus geschapen om goede werken te doen, die God tevoren bereid heeft, opdat wij daarin zouden wandelen" dan is een leven, waarin deze goede werken niet openbaar komen, waarin zelfs geen smart is omdat deze goede werken zo weinig openbaar komen, niet tot eer van God en Zijn Christus.
Hoe wordt vergeten welke grote schade een dergelijke levenshouding toebrengt aan de christennaam. De „wereld" kijkt naar de christenen. En dat mag die wereld ook doen, al is het oordeel van een buitenkerkelijke soms ten onrechte. In 2 Korinthe 3 zegt Paulus: „Onze brief zijt gij, geschreven in onze harten, kenbaar en leesbaar voor alle mensen, daar gij toont een brief van Christus te zijn." Kenbaar en leesbaar voor alle mensen! Maar wat zijn er dan veel onleesbare brieven - brieven, die onleesbaar zijn, irriteren de geadresseerde. Christenen die onleesbare brieven zijn laden een grote schuld op zich ten opzichte van hun God, ten opzichte van zichzelf en ten opzichte van hun naasten.

Eenheid
Meer dan ooit gaat het om de eenheid van het leven: het leven in geloof en uit geloof over de hele linie van het leven. Orthodoxie en orthopraxie - rechtzinnigheid in de leer en in de levenspraktijk - behoren bij elkaar, vormen een eenheid en zijn, goed gezien, van elkaar niet los te maken.
Geen accentuering van het een ten koste van het andere. Geen orthodoxie zonder orthopraxie - dus: geen zuivere leer, zonder een leven dienovereenkomstig. Ook niet omgekeerd; geen orthopraxie zonder orthodoxie alsof de praktijk, het leven, het belangrijkste is en de leer er niet toe doet.
Deze twee zijn één. Het is ook niet zo dat wij het geloof waar moeten maken alsof het geloof daarvan zou afhangen. Het geloof in zichzelf is waar. En of ons eigen geloof waar is blijkt uit de werken zoals Jacobus ons dat duidelijk heeft geleerd, niet in tegenstelling tot Paulus, die sterke nadruk legt op de rechtvaardiging door het geloof.
Jacobus belicht een andere zijde van hetzelfde geloof en hij maakt duidelijk wat de Catechismus later treffend heeft geformuleerd dat het onmogelijk is dat wie Christus door een waar geloof is ingeplant niet zou voortbrengen vruchten der dankbaarheid.
Anders gezegd: wie deze vruchten niet voortbrengt is Christus niet ingeplant door een waar geloof.
De boom wordt aan zijn vruchten gekend.
De eenheid tussen leer en leven - orthodoxie en orthopraxie - komt duidelijk uit in het woord van Christus aan- het slot van de bergrede: „Een ieder nu, die deze mijn woorden hoort en ze doet, zal gelijken op een verstandig man, die zijn huis bouwde op de rots".
Horen en doen zijn onlosmakelijk aan elkaar verbonden. Het bestaat niet dat men op de rots gebouwd is als men Christus' woorden wel hoort, maar ze niet doet. Dan is men tevreden met het aangeven van de enige grond voor onze zaligheid, die inderdaad Christus alleen is. Maar als men de woorden van Christus niet doet hoewel men ze hoort dan gelijkt men juist op een dwaas man, die zijn huis bouwde op het zand. Dit „doen" betekent niet dat het gaat om onze daden alsof de bouw van het levenshuis op de rots een zaak is van samenwerking tussen God en mens. Maar dit horen en doen is juist zo door Christus' woorden. Zijn evangelie, gegrepen worden dat het hele leven er door beheerst wordt.
Dit horen en doen is de genadige reactie, door de Geest gewerkt, op Christus' woorden dat het hele leven op Christus gericht is, op Hem gegrond is en uit Hem geleefd wordt. Dan staat ons levenshuis vast. Als de stormen komen - en die komen; ze worden beide bouwers en bouwsels niet bespaard - dan valt het niet in, maar blijft het staan niet vanwege de goede daden van de bouwer, maar vanwege de kwaliteit van het fundament: Christus alleen - Christus voor ons, in ons en door ons.

J.H.V.

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen