Tussen preekstoel en kerkbank (III)

De inhoud van de preek
Wij prediken Christus!
Vermoedelijk zal niemand van de lezers dit met mij oneens zijn.
Wij vinden dit zó vanzelfsprekend dat we geneigd zijn meteen verder te denken en te spreken.
Wij zeggen dan bijvoorbeeld, dat een „rijke Christus en een arme zondaar" gepreekt moet worden, om een sinds lang bekende uitdrukking te gebruiken. Anderen - die het bovenstaande beslist niet willen ontkennen - zijn van mening dat het evangelie van Christus gebracht moet worden midden in de actuele situatie van deze tijd.
Het zou weinig moeite kosten een hele serie antwoorden op te schrijven die de laatste jaren gegeven zijn op de vraag: „Hoe moet er gepreekt worden?"
Denkt u maar aan: „Bevindelijke prediking" „actuele prediking" „politieke prediking" of, . . . wanneer men de laatste uitdrukking wat te gevaarlijk vindt „de politiek in de prediking".
En dit is nog maar een zeer beperkte greep uit de onderwerpen, waarover de laatste jaren gesproken is en gesproken wordt.
Ik wil beslist niet ontkennen, dat deze en dergelijke vragen van groot belang zijn. In het vervolg van deze artikelen hoop ik er nog enkele van min of meer zijdelings aan de orde te stellen.
Wanneer we bij het stellen en bespreken van al dergelijke zaken maar niet vergeten dat het gaat om de prediking van Christus. En dáárom alleen.

Om alle misverstand bij voorbaat te voorkomen - ik schrijf dit beslist niet omdat ik van mening zou zijn dat in onze kerken Christus niet meer gepreekt zou worden. Dat zou een zo zware beschuldiging zijn dat men mij het terecht zeer kwalijk zou nemen, wanneer ik deze beschuldiging zo maar in een artikel zou neerschrijven.
Ik zou alleen maar de vraag willen stellen - en die stel ik ook aan mezelf - : lopen we niet het gevaar dat we door het bezig zijn met al die vragen aangaande een bijbelse én eigentijdse prediking af en toe een beetje uit het oog dreigen te verliezen, dat het altijd weer gaat om de verkondiging van Hem.
Het gaat er altijd in de eerste plaats weer om om Christus door middel van de verkondiging in verbinding te brengen met mensen. En . . . om die band te versterken.
Om Hem alleen!

Ja, ik besef heel goed dat men hiermee ook weer de verkeerde kant uit kan. Dat we gaan in de richting van een Jezusprediking - ik gebruik nu opzettelijk déze naam van onze Heiland -, waarin het werk en de persoon van de Vader en de Heilige Geest praktisch geheel op de achtergrond komen.
„Jezus redt u nu" wordt dan het ene, telkens weerkerende thema, waarbij ook nog lang niet altijd over de redding in bijbelse en confessionele zin gesproken wordt.
Mogelijk kan aan die kant van de zaak en de gevaren die daarin schuilen ook wat aandacht gegeven worden.
Voorlopig dienen bovenstaande uitdrukkingen alleen om aan te geven dat wij HEM, om wie het in de prediking alleen gaan moet, niet moeten bedekken met allerlei - opzichzelf mogelijk heel belangrijke - dingen.
Deze hele kolom zou ik wel willen vullen met één naam: Christus!
Van mijn werk op de preekstoel moet mij heel veel vergeven worden.
Maar één ding bezwaart mij vooral: dat ik nog zo weinig van Hem gesproken heb.
Nu gaat het er mij niet om op deze plaats een soort belijdenis af te leggen.
Ik wil alleen maar duidelijk maken dat ik niet vanaf een hoge toren enkele opmerkingen naar beneden zend. Ik sta nog steeds tussen kansel en kerkbank.
Maar wel wil ik daarvandaan zeggen, dat er ons alles aan gelegen moet zijn, dat Hij verkondigd wordt.
Het is een uitnemende zaak, wanneer alle heerlijke dingen, die van Hem gezegd worden b.v. in Zondag 11 t/m 19 van de Heidelbergse Catechismus, duidelijk uiteengezet worden in de catechismusprediking, maar dat is nog geen garantie, dat HIJ gepredikt wordt.
Volgens de orthodoxe opvatting van de Rooms-Katholieke Kerk wordt tijdens de communie het ware lichaam en bloed van Christus ontvangen.
Aan zoiets moeten we ook denken wanneer we spreken over Christusprediking.

Aan zoiets . . . !
Ik wil de bediening van Woord en Sacrament niet met elkaar verwarren en nog minder de Rooms-Katholieke sacramentsopvatting bij ons introduceren.
Maar vroeger trof mij altijd de eerbied, waarmee in de Roomse kerk de kerkganger met gevouwen handen naar voren ging om Christus te ontvangen.
Die Christus, die door de priester uitgedeeld werd.
Wij kennen geen priesters.
Maar is onze prediking zó priesterlijk dat we ons - al predikende - bewust zijn dat Christus uitgedeeld moet worden?
Overbekend is de uitspraak van Calvijn, dat in de prediking het bloed van de Here Jezus Christus op ons neerdrupt.
Maar verwachten we in de kerkbank ook dat dit heilig en wonder gebeuren zich zal voltrekken?
Nogmaals het gaat altijd om Hem. En het gaat alleen om Hem.

Maar moet er dan niet vermaand en geleerd en onderwezen en vertroost worden?
Dienen we niet te waarschuwen en te wijzen op de verschrikkelijke gevolgen van een onbekeerd leven?
Ongetwijfeld. Maar wanneer we dat doen dan verkondigen wij Christus zegt Paulus o.m. in Colossenzen 1: 28.
Het gevaar is o zo groot, dat Christus onder allerlei tekstverklaringen, actualiteiten en wat er al zo meer in een preek naar voren komt, bedolven wordt.
O ja, ik weet wel, wij zijn maar mensen, zeg maar gerust stumpers, zowel op als onder de preekstoel.
Wij bereiken het heilig ideaal nooit en wie iets van deze dingen begrijpt verstaat ook iets van de vrees en van het beven. (Naast de grote vreugde die er ook is.)
Wanneer we maar in de verwachting van het wonder van de „overdracht" de preek maken, houden en beluisteren.
Het gebeuren van het wonder hebben we zelf niet in de hand.
Die wetenschap kan ons klein maken.
Maar de belofte van dat wonder hebben we wel. En die belofte moet ons zeer actief maken.
In de dagen van Jezus' omwandeling liepen de scharen uit om Hem te zien.
Dat was alles geen heilbegeerte en vaak had men verkeerde verwachtingen van Hem.
Maar alleen bij wijze van voorbeeld zou ik willen zeggen: Laat het ons - bij alle vragen die er zeer zeker zijn - toch om Hem begonnen zijn. Laten we uitgaan om Hem (weer) te zien.

Dit stukje ben ik begonnen met te schrijven dat we het er vermoedelijke allen wel over eens zijn, dat Christus de inhoud van de prediking is.
Dat is onder ons een vanzelfsprekendheid.
Maar het kan ook een gevaarlijke vanzelfsprekendheid worden.
Zo in de trant van: O, ja natuurlijk, maar het probleem is . . .
En dan komen de vragen die we van essentieel belang vinden voor de prediking en die de gemeente van wezenlijk belang vindt voor de preek.
Op gevaar af ook eenzijdig gelezen te worden wil ik hier in dit verband schrijven:
Er is maar één zaak van essentieel belang namelijk of Christus verkondigd wordt. En dan zo verkondigd, dat Hij uitgereikt wordt zoals aan het Heilig Avondmaal de dienaar het brood uitreikt.
En wanneer we als gemeente dat verwachten - en dat mógen we verwachten - en een prediker hebben die begeert niets anders te weten dan Christus en die gekruist, dan zullen we niet beschaamd uitkomen.
Dan worden we bewaard voor die gevaarlijke vanzelfsprekendheid, waarop ik hierboven doelde.
Dan gaan we (helaas niet altijd) met een stille verwachting de preekstoel op.
En dan is er (ook helaas niet altijd) die verwachting bij de leden van zijn gemeente, die de kerkbank inschuiven.
En dan wordt Christus geschonken!
En deelachtig gemaakt!

P.N.R.

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen