Digibron cookies

Voor optimale prestaties van de website gebruiken wij cookies. Overeenstemmig met de EU GDPR kunt u kiezen welke cookies u wilt toestaan.

Noodzakelijke en wettelijk toegestane cookies

Noodzakelijke en wettelijk toegestane cookies zijn verplicht om de basisfunctionaliteit van Digibron te kunnen gebruiken.

Optionele cookies

Onderstaande cookies zijn optioneel, maar verbeteren uw ervaring van Digibron.

Bekijk het origineel

Waar is God en Wie is Hij eigenlijk? (III)

Bekijk het origineel

+ Meer informatie

Waar is God en Wie is Hij eigenlijk? (III)

7 minuten leestijd Arcering uitzetten

De vorige maal zagen we dat in de visie van moderne theologen God niet meer een Persoon, maar veeleer een gebeuren is. We eindigden met de vraag, wat WIJ nu met een dergelijk nogal theoretisch aandoend verhaal opschieten. Misschien kunnen we ons antwoord op deze vraag het best zo formuleren: Men is van mening, dat ons geloof in deze God er als vanzelf toe leiden moet, dat wij ook deelnemen aan dat Gebeuren. Of om het nog wat anders te zeggen, dat er dan wat gaat veranderen in deze wereld, wanneer mensen hun oude Godsvoorstelling loslaten en deze nieuwe gaan „aanhangen". Met dit Godsbeeld zal de kerk ook weer een boodschap hebben, die de mensen aanspreekt. Althans dat meent men. De onveranderlijke God (we laten nu even in het midden of het bijbels is alleen van een onveranderlijke God te spreken) laat volgens hen ook de wereld onveranderd. Het onrecht, het leed en de ellende van deze wereld roepen om verandering; welnu een God die verandert verandert deze wereld mee.
Misschien moeten we in sommige voorstellingen wel zeggen: Verandert met deze wereld mee. Er zijn vele variaties op dit thema.
Maar de kern van de zaak is, dat men tegen de lijdende weerloze mens kan zeggen dat ook God weerloos is (geworden?). Maar straks zal God overmachtig zijn, zoals Christus onderging in de dood en toch overmachtig bleek in de opstanding. Het kruis betekent dan dat God lijdt, de opstanding dat God uiteindelijk zal blijken de Overmachtige te zijn. Dat is nog toekomst, maar een toekomst, waarop de lijdende en weerloze mens mag hopen.
We laten onbesproken de vraag in hoeverre de in de Bijbel genoemde feiten zoals de schepping, de kruisiging en de opstanding nog als feiten overeind blijven staan. De antwoorden daarop zijn nogal verschillend en dikwijls ook moeilijk in een enkele zin weer te geven.
Er is - om even iets nader op de vragen die hier liggen in te gaan - een richting in de moderne theologie die zegt, dat het er niet zoveel toe doet of datgene waarvan de Bijbel ons spreekt werkelijkheid in de zin van het historisch gebeurde is. Waar het ons om zou moeten gaan is de boodschap die de Bijbel bij het vertellen van al die geschiedenissen aan ons doorgeeft. Wie dit even op zich in laat werken, merkt met welk een merkwaardige bijbelbeschouwing we dan te maken krijgen.
Wanneer er immers geen werkelijkheid achter het verhaal staat is de bodem onder het verhaal ook weggevallen en is de boodschap nergens meer.
Met de Bijbel zijn we dan ook de boodschap kwijt al geven we nog zo hoog op van de verhalen die in de Bijbel staan.
We gaan hier nu nog niet verder op in; het was slechts een korte illustratie van de gevaren die hier verborgen liggen.
Verborgen - inderdaad. Want het blijkt dat de moderne theologie velen aanspreekt. Met een God die lijdt met het lijden van de wereld heeft men kennelijk minder moeite dan met een God die boven deze wereld staat.
Een God die lijdt door het lijden van zijn Zoon aan het kruis is blijkbaar meer aannemelijk dan een God die ons met zich verzoent door de dood van zijn Zoon.
Deze denkbeelden over God worden in populaire vorm op de markt gebracht en het gevaar is niet denkbeeldig dat wij - stap voor stap misschien - deze beelden overnemen.
Met alle consequenties die dat heeft niet alleen voor ons kerkelijk leven maar ook voor ons persoonlijk geloofsleven.

Maar voor we die consequenties noemen willen we eerst nog kort enkele andere denkbeelden over God noemen. Denkbeelden die in nauw verband staan met het reeds genoemde.
Denkbeelden die daarom ook niet scherp van elkander te onderscheiden zijn. Het is met deze denkbeelden als met de afgoden van de wereld van het Oude-Testament (rondom Israël): de verschillende Baäls lijken zoveel op elkaar dat men zich nog steeds afvraagt of men nu eigenlijk maar met één Baal te doen heeft die verschillende verschijningsvormen had naar de plaats waar hij vereerd werd of dat toch iedere stad zijn eigen god had.
Er is ook een vrij scherp onderscheid met de afgoden van de antieke wereld: de denkbeelden over God uit de moderne theologie moeten wel ontmaskerd worden als denkbeelden, maar dat denken is vaak toch ook een accentuering, zij het meestal over-accentuering van bepaalde bijbelse trekken. Het is natuurlijk erg makkelijk om alle boeken van moderne theologen die niet volop gereformeerd zijn op één groot vuur te gooien en als ketters te verbranden zonder er in te lezen en zich af te vragen of ze toch niet op bepaalde punten de vinger leggen bij bijbelse zaken die wij over het hoofd gezien hebben. Of bij eigentijdse vragen, die niet met antwoorden van 100 jaar geleden af te doen zijn.
Hoewel bovenstaande een onderbreking van het betoog lijkt, wilde ik dit toch met nadruk nú stellen. Aan het eind van het verhaal hoop ik duidelijk te maken dat oude denkbeelden over God óók wel oorzaak waren van een onbijbelse „eredienst". Maar dat kan nog wel enkele weken duren eer u dat onder ogen krijgt. En dan kan zo gauw de gedachte post vatten dat we niets anders willen doen dan vrij goedkope kritiek leveren op wat de moderne theologie zoal naar voren heeft gebracht. Reeds in het eerste artikel heb ik getracht duidelijk te maken, dat die beelden te maken hebben met de vragen van de tijd.
Die opmerking blijft ook geldig voor het volgende.

De theologie van de uittocht
Wie eenmaal meer antenne heeft voor „het gebeuren" dan voor de feiten zal uiteraard heel makkelijk gegrepen worden door de geschiedenis van de uittocht van het volk Israël uit Egypte. Naar de griekse naam daarvan - ook de naam van het tweede bijbelboek -: Exodus - heeft zich een hele Exodus-theologie ontwikkeld. Centraal staat daarbij dat de God van de Bijbel de God van de uittocht is. En wel zo dat alles vanuit het gezichtspunt van de uittocht op allerlei situaties kan worden toegepast.
Bevrijding van de armen uit hun ellende. Bevrijding van de discriminatie etc.
Nu is inderdaad de geschiedenis van de uittocht een zeer belangrijk gegeven in de Schrift. Iedere maal wanneer we de wet uit het boek Exodus of Deuteronomium (horen) lezen worden we daaraan herinnerd. Vóór en tijdens de uittocht openbaarde de Here zich op bijzondere wijze aan zijn volk.
Meer dan één vermaning wordt gefundeerd op de verlossing uit Egypte. Denk b.v. aan het sabbathsgebod uit Deuteronomium 5.
En zo zou er meer te noemen zijn. Maar „Exodus" is niet het enige belangrijke woord uit deze geschiedenis.
Ik noem twee andere woorden: Het Verbond en . . . het bloed. Het is het volk uit Abraham gesproten waaraan God in zijn grote ontferming denkt. Een bijzonder volk omdat het verbondsvolk, het uitverkoren volk is. En dat volk kan alleen maar uit Egypte vertrekken omdat de Here het heeft doen schuilen achter het bloed van het lam. En bij de Sinaï wordt niet alleen de belofte van de bevrijding herhaald, maar ook de verbondswet gegeven en de tabernakeldienst ingesteld.
Wie deze dingen vergeet of beschouwt als elementen die aan het oorspronkelijke verhaal vreemd zijn en later zijn toegevoegd ziet alles dan wel onder het licht van slechts één lamp. Waarvan men dan ook nog kan vragen of die wel zulk een helder licht verspreidt als men meent te denken.
Zeker is het mogelijk de Exodus te zien als één van de grondpatronen - misschien zelfs wel als het belangrijkste - van het geloof van Israël. Immers daardoor heeft het volk op bijzondere wijze zijn God leren kennen. En juist in de moeilijkste tijden van Israëls volksbestaan heeft het volk weer teruggedacht aan de grote daden, waarin de Here zijn verlossing gaf en zijn genade en trouw betoonde. Maar het is onlosmakelijk verbonden met het geheel van het Oude-Testament en ook met het geheel van de Heilige Schrift.
„Israël heeft zijn God ontmoet als een levende God, die zich openbaarde in de geschiedenis van het volk en in het persoonlijke leven" (dr. Th. G. Vriezen).

Zó wil deze God gekend, geloofd en geëerd worden.

P.N.R.

Dit artikel werd u aangeboden door: De Wekker

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Bekijk de hele uitgave van vrijdag 10 december 1982

De Wekker | 8 Pagina's

Waar is God en Wie is Hij eigenlijk? (III)

Bekijk de hele uitgave van vrijdag 10 december 1982

De Wekker | 8 Pagina's