Naar Rotterdam (2)

Agenda
Op pagina 07 van de toegezonden stukken staat de agenda voor de vergadering van deze synode. Ze bevat 15 punten en het kan alles op één bladzijde gehouden worden. Wie dat oppervlakkig bekijkt zou kunnen denken: is het nodig dat een synode zolang vergadert - drie à vier weken? Maar wie de agenda nader bekijkt weet dat verschillende punten vele andere punten bevatten; vandaar dat in de agenda verwezen wordt naar andere pagina's waar soms één punt van de agenda-pagina één hele pagina beslaat.
Trekken we de gebruikelijke agendapunten als opening, constituering van de synode, openlijke verklaring naar art. 50 KO, schorsing, rondvraag en sluiting van de agenda af dan blijven er vijf belangrijke punten over: ingekomen stukken, instructies, rapporten, bezwaarschriften en benoemingen.
Om met het laatste punt te beginnen: de benoemingen hebben betrekking op de verschillende deputaatschappen. Het te kiezen moderamen doet over die benoemingen een voorstel dat tot stand komt op voordracht van de betrokken deputaatschappen. In de regel gebeurt dat op de laatste synodedag. Er zijn altijd deputaatschappen die opnieuw „bemand" moeten worden hetzij wegens vertrek, of het bereiken van de 70 jarige leeftijd of bedanken om welke reden ook. Zo zullen er verschillende nieuwe deputaten voor eenheid onder de gereformeerde belijders benoemd moeten worden alsook een nieuwe voorzitter van deputaten „Kerk en Onderwijs", terwijl ook een nieuwe redactie-secretaris van De Wekker zal moeten worden aangewezen. Maar dat punt zal de meeste tijd niet vragen. De ingekomen stukken vragen ook niet de meeste aandacht omdat deze in de regel of zakelijke mededelingen bevatten of verzoeken of brieven van instanties buiten de kerken.
Anders is het met het punt „bezwaarschriften". Daar kan soms heel wat inzitten en dat kan heel wat tijd vragen. Maar dan put ik alleen uit herinnering. Het is geen gewoonte om op de agenda te melden hoeveel en welke bezwaarschriften er zijn binnengekomen. Daar kan, objectief gezien, een afgevaardigde geen zinnig woord over zeggen. We zullen dus moeten afwachten wat dit punt voor verrassingen of verdrietelijkheden inhoudt.

Instructies
Het aantal instructies dat door de generale synode behandeld moet worden bedraagt tien. Instructies zijn voorstellen, die uit de kerken zijn opgekomen en via de kerkelijke weg van classis en particuliere synode op de tafel van de generale» synode terecht komen.
Het Oosten heeft voor vier instructies gezorgd, het Zuiden voor drie, het Noorden voor twee terwijl het Westen bescheiden met één instructie komt.
De instructie van het Westen dringt er op aan dat de verschillende deputaatschappen jaarlijks de kerkeraden informeren over hun werk. De beide instructies van het Noorden hebben betrekking op art. 3 en art. 4 van de KO.
De eerste vraagt om een kerkrechtelijke regeling van de arbeid, die door kerkelijke werkers, niet ambtelijk wordt verricht. Hier wordt een zaak aan de orde gesteld waar we steeds meer mee te maken krijgen - een moeilijke materie. Het is begrijpelijk dat hier vragen over zijn en dat men op dit punt graag klaarheid wil ook al terwille van die jongeren, die een bepaalde opleiding hebben gevolgd en met die opleiding dienstbaar willen zijn in de kerken. De andere instructie van het Noorden beoogt een vroegere betrokkenheid van deputaten art. 49 in geval een predikant tot het verband van onze kerken wil overkomen.
Drie instructies die beogen een betere regeling van het kerkelijke leven en van de positie van ambtsdragers en leden. Onder datzelfde hoofd valt ook nog een instructie van het Zuiden die vraagt om een uitspraak over steun aan kerkeraden in de voorziening van levensonderhoud van afgezette predikanten en hun gezinnen.
Het Oosten komt opnieuw met een instructie met betrekking tot een nieuw visitatiereglement. Die instructie diende drie jaar geleden ook reeds. Toen werd op de laatste synodemiddag bezwaar gemaakt tegen een bepaald onderdeel van het nieuwe reglement. Dat onderdeel is herzien in overleg met de hoogleraar kerkrecht, die toen grote bezwaren maakte, zodat verwacht mag worden dat deze instructie een niet al te grote bespreking zal vragen.
Dan zijn er twee instructies die typisch passen in de tijd waarin wij leven omdat ze ons met bepaalde ontwikkelingen confronteren. Het Zuiden stelt voor uit te spreken dat de kerkeraden er op hebben toe te zien dat de begrafenis als wijze van lijkbezorging in de christelijke gemeente gehandhaafd blijft en dat zij waar nodig de overheid zullen aansporen haar onderdanen gelegenheid te blijven geven hun doden aldus te bezorgen. Het is duidelijk dat deze instructie niet ter tafel zou liggen wanneer het in de huidige samenleving niet hoe langer hoe meer praktijk zou zijn geworden om de doden te cremeren in plaats van te begraven.
Het Oosten stelt een ander eigentijds probleem aan de orde rakend de homosexuele levenswijze. Men vraagt niet om een uitspraak over homofilie of homosexualiteit als zodanig. Maar men verzoekt een uitspraak te doen hóe, tegen de achtergrond van de presentatie van de begin dit jaar gevormde werkgroep homofilie, verantwoord leiding dient gegeven te worden nu deze werkgroep een orgaan wil zijn dat in de kerken het bestaansrecht van de homosexuele levenwijze opeist.
Dan zijn er twee instructies die het zingen van het geestelijk lied raken. Het Zuiden en Oosten willen beiden blijven bij de huidige redactie van art. 69 KO en niet verder gaan. De instructie van het Oosten is gematigder dan die van het Zuiden omdat in de laatste instructie de beslissing van de vorige synode wordt aangevochten.
Tenslotte is er een instructie van het Oosten die een synodale uitspraak beoogt met betrekking tot kerken, die gemaakte kerkelijke bepalingen niet stipt naleven. Een kwaad, dat helaas op verschillende manieren voorkomt en dat in feite heel de problematiek van ons kerkelijke leven in het huidige tijdsgewricht in zich bergt.
Uit deze opsomming moge blijken dat verschillende instructies veel bespreking zullen vragen. Dat zal vooraf in commissies gebeuren. Hoe beter een bepaalde zaak in een commissie is besproken, voorbereid en wordt voorgesteld hoe gemakkelijker de bespreking op de synode kan en zal zijn.

Rapporten
Een belangrijk onderdeel van de arbeid van een generale synode is de bespreking van de rapporten van de verschillende deputaatschappen, die door de synode zijn benoemd. Dat aantal deputaatschappen bedraagt 34, zodat 34 rapporten zijn uitgebracht, die door de afgevaardigden bestudeerd dienen te worden en ter synode stuk voor stuk besproken zullen dienen te worden.
Niet ieder rapport vraagt evenveel bespreking. Er zijn rapporten bij die maar erg klein zijn bv. de rapporten van de redactie van het jaarboek, van deputaten voor de uitgave van de kerkorde en van de contactpersoon voor de uitgave van de liturgische formulieren.
Maar er zijn ook grote en bijzonder belangrijke rapporten bij.
We denken alleen aan de rapporten van deputaten, onder wie allerlei arbeid van de kerk naar binnen en naar buiten ressorteert. Naar binnen: het rapport van het Curatorium van de Theol. Hogeschool, waarin bv. iets gezegd wordt over de gang van zaken rond het ontslag van drs. J. Kruis terwijl ook zijn opvolging aan de orde wordt gesteld. Belangrijke rapporten zijn die van deputaten evangelieverkondiging onder Israël, waarover altijd vele vragen zijn te stellen en ook het rapport van deputaten buitenlandse zending en evangelisatie.
De twee grootste rapporten, die de meeste bespreking zullen vragen vanwege de netelige problemen, die daarin worden aangesneden zijn die van deputaten eenheid gereformeerde belijders en deputaten voor onderzoek naar het kerkelijk lied.
Het eerstgenoemde rapport behandelt in den brede de verhouding tot de Nederlands Gereformeerde Kerk - een eerlijke, objectieve rapportage over de stand van zaken.
De voorstellen van deputaten gaan in de richting van een intensivering van de verhouding tot deze kerken zoals blijkt uit het voorstel dat de synode een of meer deputaatschappen in overweging dient te geven of en hoe samengewerkt kan worden met de commissies van de Ned. Geref. Kerken, die een gelijke opdracht hebben. Ook uit het voorstel om te besluiten de Ned. Geref. Kerken uit te nodigen zich op de vergaderingen van onze synode te laten vertegenwoordigen - dus gedurende alle zittingen van de synode.
En als laatste voorstel een aanvulling in de bestaande voorlopige regeling beogend dat voortaan in de dienst des Woords en der sacramenten niet alleen elkanders plaatselijke predikanten of predikanten van andere plaatselijke kerken waar hetzelfde nauwer samenleven tot stand gekomen is kunnen voorgaan, maar ook iedere predikant van hetzelfde kerkverband, zij het met toestemming van de kerkeraad waaraan hij verbonden is.
Dat zou dus betekenen dat veel meer predikanten betrokken worden in gemeenschappelijke diensten. Maar dit voorstel heeft niet de instemming van alle deputaten, zoals aan het slot wordt vermeld. Daaruit is zonder meer te concluderen dat dit voorstel ook op de synode niet door iedereen zal worden toegejuicht.
Nog moeilijker is de beslissing die genomen moet worden met betrekking tot het kerkelijk lied. Het betreffende rapport ademt een bijzonder goede geest. Er is goed werk geleverd en de zeven broeders hebben geprobeerd naar elkaar te luisteren.
Men heeft zelfs allen meegewerkt aan het samenstellen van een concept-bundel waarin 120 liederen staan ten gebruike in de eredienst. Maar de grootst mogelijke minderheid van deputaten tekent hierbij dan dat men heeft meegewerkt aan het samenstellen van deze bundel onder het voorbehoud dat deze bundel alleen dan tot het gebruik in de eredienst in onze kerken de synode zou worden aangeboden, wanneer dit binnen het raam van heel de uitspraak van de synode van 1980 mogelijk en verantwoord kon worden geacht.
Deputaten zijn dan ook verdeeld in hun uiteindelijk voorstel. De kleinst mogelijke meerderheid van deputaten stelt voor over te gaan tot invoering van de concept-bundel en art. 69 KO nu te wijzigen in deze zin dat voortaan ook in de eredienst berijmde schriftgedeelten en schriftuurlijke liederen zullen worden gezongen, vastgesteld door de generale synode. De overige drie van de zeven deputaten stellen voor te blijven wat in art. 69 is bepaald.
Overigens zijn alle deputaten er van overtuigd dat de eenheid van de kerken, welke beslissing ook genomen wordt, onder spanning komt te staan omdat eenparigheid ontbreekt. De kleinste helft van de kerken, voor zover ze reageerden, is voor en iets meer dan de helft van de reagerende kerken is tegen.

Tenslotte
Het is duidelijk dat in dit artikel geprobeerd is zo objectief mogelijk weer te geven wat aan de orde komt in Rotterdam, zonder zelf een oordeel te geven.
Uit een en ander is ook duidelijk dat deze synode zeker geen gemakkelijke synode zal zijn nu een aantal beslissingen moet worden genomen, die de koers van de kerken voor de toekomst zullen bepalen.
De synode moge met de gebeden der kerken omringd worden; alle afgevaardigden mogen zich van hun verantwoordelijkheid bewust zijn en de praeses in het bijzonder en het moderamen in het algemeen mogen met wijsheid en voorzichtigheid samenbindend leiding geven aan de breedste vergadering der kerken.

J.H.V.

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen