Wachten en haasten

Onder deze titel werd de najaarsconferentie van ambtsdragers in onze kerken gehouden, waar prof. dr. J. Verkuyl sprak.
De Ichthuskerk in Amersfoort was deze keer wel grotendeels gevuld, maar niet zo vol als wel eens geweest is, wanneer een onderwerp ter sprake was, dat in het middelpunt van de belangstelling staat in onze kerk.
Dat prof. Verkuyl iemand is, die bij een onverkorte handhaving van het bijbelse spreken zijn overtuiging niet onder stoelen of banken steekt, is bekend en men mocht dat ook hier verwachten.
Het comité was duidelijk van mening, dat ook wat Verkuyl ons te zeggen had, onze grote belangstelling verdiende.
Br. D. Koole, de voorzitter van het comité, sprak in zijn openingswoord vooral over de verantwoordelijkheid van de christelijke pers. Hij is niet de enige, die scherpe kritiek had op het artikel in „Trouw" van 19 oktober j.l. over onze kerken, dat opgehangen is aan de ontzetting uit het ambt van drs. J. Kruis. Door de wijze van berichtgeving blijven voor de lezers allerlei dingen te raden over, waarbij de ervaring heeft geleerd, dat de reikwijdte van de menselijke fantasie in situaties als deze ongekend groot is, aldus br. Koole. Dat in alles rondom de Theologische Hogeschool en de gemeente van Den Bosch, veel tijd, energie en gebed zal zijn geïnvesteerd, in een sfeer van bewogenheid en verlangen tot behoud, wordt niet eens vermoed, laat staan vermeld. Hij ging ook in op andere punten uit dat artikel, over het boek „De Geest schrijft wegen in de tijd", over kernwapens enzovoorts, en concludeerde dat onze kerken sterk onrecht is aangedaan.
Is men er zich nog wel van bewust, dat men met zijn schrijven over de kerk het imago van de gemeente van Christus in deze wereld kan maken en breken? Jacobus schreef over de tong die zoveel kwaad kan doen; vader Cats over de scherpe pen.
Overigens kan de groeps- en blokvorming in de kerk niet ontkend worden; ze dreigt soms een grimmig karakter aan te nemen. Wat is het nodig dat de Here door zijn Woord en Geest een mentaliteitsverandering wil bewerken waardoor we elkaar weer leren aanvaarden in de geest waarin de Schrift erover spreekt. . Eerlijke benadering van de dingen die ons scheiden en vriendelijke bejegening van elkaar sluiten elkaar toch niet uit? De woorden uit Col. 3:12-15 (zachtmoedigheid, vergeven als we grieven hebben, de liefde als de band der volmaaktheid, de vrede van Christus) mogen ons vandaag en steeds beheersen.
Prof. Verkuyl, welkom geheten en aan het woord gekomen, was dankbaar ook in onze kring te mogen spreken. Zelf verbonden aan de Afscheiding, betreurde hij het weinige officiële contact. Wat ons vandaag op allerlei gebied bezighoudt, zijn ons aller problemen.
Hij ging voor zijn betoog uit van twee Schriftwoorden: 2 Petr. 3:11 en 12: Daar al deze dingen aldus vergaan, hoedanig behoort gij dan te zijn in heilige wandel en godsvrucht, vol verwachting u spoedende naar de komst van de dag Gods; en Rom. 12:2: En wordt niet gelijkvormig aan deze wereld, maar wordt hervormd door de vernieuwing van uw denken, opdat gij moogt onderkennen wat de wil van God is, het goede, welgevallige en volkomene. In deze twee teksten staan het „wachten" en het „haasten" met elkaar in verband. Vandaar de titel van het onderwerp.
De polarisatie tussen deze twee, in de kerk nog al eens voorkomend in een tegenstelling tussen horizontalisme en verticalisme, is hier volkomen overwonnen. En dat behoort in de kerk ook zo te zijn.
Vanuit deze eenheid van wachten en haasten mag van de kerk verwacht worden, dat ze midden in deze tijd oplet, welke wegen God ons geeft om te gaan. Een aantal facetten werd onder de aandacht gebracht: een nieuwe wereld die God zal aanbrengen van het feest van de gemeenschap met God; van economische gerechtigheid; van sociale gerechtigheid; waar cultuur en cultus samenvallen; waar geen rassentegenstellingen meer zijn; tegenstellingen tussen seksen wegvallen; politieke, ecologische gerechtigheid is; een echt vrederijk is.
Welnu, de christenen zullen hiervan tekenen oprichten: zonder dweperij en zonder vuisten of terrorisme wel haasten in het wachten; werken voor recht op brood, kleding, dak, werk; haasten tegen discriminatie, voor mensenrechten, milieu en natuur; er is wèl een veiligheidssysteem nodig, maar we zullen zoeken naar alternatieven in een wereld van wapenhandel en honger.
Rom. 12 roept ons ertoe op, te onderkennen wat de wil van God is; we moeten niet in het systeem van de wereld passen; een metamorphose is nodig; een rijpheid van inzicht.
Alle gedachten die Verkuyl elders dikwijls en op allerlei manieren uitgedragen heeft, kwamen ook deze dag aan de beurt. We moeten van de Schrift uitgaan; onverkort. Historische uitleg van de Schrift blijft onmisbaar. Tegelijk zullen we ons afvragen wat dit voor vandaag betekent, zonder fundamentalisme of biblicisme. Vooral jongeren hebben behoefte aan tweerichtingsverkeer. De Schrift blijkt dan geen studeerkamer- of salonlamp maar een stormlamp te zijn. De bevrijdingsgeschiedenis van God valt niét samen met de wereldgeschiedenis. Maar daar, waar de liefde is, de vruchten van de Geest zijn, daar is een persoonlijke, een collectieve en een institutionele, ommekeer.
Er is een vervulling van de tijden, ook nu; beslissende momenten waarin gekozen moet worden; b.v. ten aanzien van rassen, vrouwen, wanorde, techniek, chaos, bewapening; let op de gang van de Koning van het Rijk! Alle feiten en informatie moeten worden getoetst aan de criteria en de grondwet van het Koninkrijk; Rom. 12:2 staat in het vervolg van profeten en Bergrede; we hebben het hier niet over ideologieën maar over de hoofdsom van de wet.
We moeten daarin ook met andere gelovigen contact zoeken, samen met alle heiligen. Luisteren is ook nodig, vooral naar hen die vandaag verdrukt worden. We kunnen niet volstaan met analyses; daarin zijn we vaak wel sterk; we moeten elkaar ook dienen met actiemodellen en projecten.
We zijn in de wereld, maar niet van de wereld. Dat is waar. Er moet ook iets bij gezegd worden: ook voor de wereld.
In de kerk leven we van de theologia gratiae (van de genade) en van de theologia gloriae (van de overwinning van Christus). Dat is waar. Er moet ook iets bij gezegd worden: we moeten ook leren leven van de theologia oboedientiae (van de gehoorzaamheid).
Het was te verwachten, dat er vele en indringende vragen kwamen na de middagpauze. De volgende werden genoemd:
Welke actiemodellen worden precies bedoeld? Hoe moeten we een economische gerechtigheid zien als God die eenmaal geeft? Is de professor voor een wereldwinkel in de hal van de kerk? Moeten we het niet diepgaand hebben over wat verlossing eigenlijk is? Hoeveel levens hebben we nodig om alles te kunnen doen? Hoe ver mag je met iemand meegaan in zijn leven en mening, als je de overtuiging hebt dat Gods Woord ànders spreekt? Waarom zijn, als het over kernwapens gaat, de marxistische landen vanmorgen niet genoemd? Is het een christelijke handeling, mee te lopen in een demonstratie tegen kernwapens? In onze kerken lijken we soms van kwestie tot kwestie te gaan. Hebben we verleerd om eenvoudig met de Here te verkeren? In de kerk lijkt er een wachten-groep en een haasten-groep te zijn. Hoe verder? Er is een eschatologisch visioen gegeven. Is dat niet een geheel àndere orde van zaken?
In de beantwoording toonde Verkuyl weer wie hij is en hoe hij over de zaken denkt.
Er zijn actiemodellen, die af te keuren zijn. Bij ontwerpen moet gezorgd worden voor een christelijke motivatie. Persoonlijk is hij vóór het Program ter bestrijding van het racisme. Jongeren willen terecht graag aangemoedigd worden. Denk ook aan bepaalde algemene organisaties (Rode Kruis-honger Ethiopië). Een wereldwinkel kan heel goed zijn. Verder: Gods vrijgesprokenen worden ook Gods vrijwilligers. Uw Naam worde geheiligd; Uw Koninkrijk kome; Uw wil geschiede! Hoeveel levens? Niet iedereen hoeft alles te doen. De kerk heeft vier hoofdterreinen: verkondiging/missie - diakonaat - gemeenschap (koinoonia) - strijd voor gerechtigheid; werkverdeling is nodig; ieder heeft verschillende talenten. Het Schriftgezag? Ik heb ook kritiek op „God met ons". Maar we hebben meer gemeen dan we elkaar willen toegeven. Eerst samen de Schrift lezen en dan erover spreken. En niemand kan om de moderne vragen heen. Hoever mag je gaan? De slavenhandelaars waren vaak vrome mensen. Communisme en oorlogsdreiging: Verkuyl heeft zich diepgaand met het marxisme bezig gehouden. Sinds in 1945 de eerste atoombom viel, toen hij in een Japans kamp gevangen zat, heeft hij gezegd: dit moet teruggedrongen worden. De mensheid is over een drempel gegaan. Alternatieve verdediging is naar zijn mening: 1. een selectie van defensieve wapens; 2. een zedelijk verzat tegen totalitaire regiems; 3. een sociaal verdedigingssysteem. In de kerk spreken we absoluut; in de politiek kan het niet zonder compromissen. Toen China communistisch werd zei iemand: Eens hadden we hier Jezus zonder het Koninkrijk; nu hebben we het Koninkrijk zonder Jezus. Welnu, omdat Hij het brengt, daarom zullen wij nu bezig zijn.
De voorzitter en de vergadering lieten prof. Verkuyl helemaal zeggen wat hij te zeggen had. De voorzitter vatte samen: waardering; door velen zo niet door allen op prijs gesteld. Al leggen we verschillende accenten, toch mogen we gelijk op naar Jezus toe.
De collecte, hier gebruikelijk, werd bestemd voor de slachtoffers van de honger in Ethiopië. Een blik op de opbrengst toonde mij dat er bijzonder goed gegeven was.
De voorzitter vermeldde nog, dat br. H.W. v.d. Brink, lid van het comité, onderscheiden was als ridder in de orde van Oranje Nassau, bij zijn afscheid als burgemeester van de gemeente Langedijk.
Als onderwerp voor de voorjaars-conferentie kondigde hij vast aan: Wat is bevindelijke prediking? De inleider kon nog niet vermeld worden. En voor de najaars-conferentie D.V. in 1985 zou het gaan over het Schriftgezag, in te leiden door prof. dr. J. van Genderen.
De sluiting werd verzorgd door ds. A. v.d. Veer. Hij wees uit Matth. 25 op de gelijkenis van de wachtende meisjes én van de talenten. Er is bij ons soms een onmacht om iets te doen en ook wel eens een onwil. We kunnen niet overgaan tot de orde van de dag. Mogen we zijn, zoals het boek Handelingen de kerk tekent, als het volk „van de weg", samen.
Zoals steeds is er op de conferentie weer veel gezongen. Het comité is gelukkig en vindingrijk in de keuze van de onderwerpen. Dat werkt stimulerend.

K.B.

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen