Heiland

Dat is in al zijn beknoptheid kennelijk de boodschap van kerst: dat de Heiland geboren is. En daar staan dan natuurlijk nog andere, belangrijke dingen omheen. Dat God zelf Hem daartoe heeft aangewezen (namelijk Christus). En dat Hij tot ons komt met goddelijke autoriteit (de Here). En dat in Hem het Davidische koningschap tot zijn hoogtepunt en bestemming komt (in de stad van David). Ongetwijfeld allemaal uiterst gewichtige nevenaccenten, maar het zwaartepunt van de tekst ligt bij dat eerste woord: Heiland.
Het woord Heiland is de Nederlandse weergave van een Grieks woord, dat je ook anders kunt vertalen. Zo kennen wij allemaal uit de Statenvertaling het woord Zaligmaker. En vele andere vertalingen geven het weer met het woord Redder. En misschien is die laatste vertaling nog wel de duidelijkste. Want daar gaat het om: redden. Redden uit doodsgevaar, uit benauwdheid, van vijanden en vervolgers, redden uit gericht. Het is vooral deze laatste betekenis die aan het woord redden zijn uiterst toegespitste betekenis verleent. Vergeving en verzoening zijn zaken die direkt samenhangen met dit redden.
Het is dan ook geen wonder dat het oude testament dit woord (redden/verlossen) met name reserveert voor de HERE. Hij is de enige die werkelijk redt en verlost. Dat bleek in het leven van de mensen (denkt u maar aan de psalmen), dat bleek niet minder in het volksbestaan van Israël (denkt u maar aan de uittocht uit Egypte, de woestijnreis en de intocht in Kanaän). In het boek Jesaja zegt de HERE dat dan ook: „Ik, de HERE, ben uw God, de Heilige Israëls, uw Verlosser (Jes. 43:1)".
En nog scherper staat het even verder in dit hoofdstuk (vs. 11): „Ik. Ik ben de HERE, en buiten Mij is er geen verlosser". Redden en verlossen dat is bij uitstek het werk van de HERE!
En toch, hier in Lucas twee klinkt dat woord Heiland op een totaal nieuwe manier. Dat nieuwe wordt in de tekst gemarkeerd door twee woorden: „heden" en „geboren".
Nù blijkt de HERE het werk van de verlossing op beslissende wijze ter hand te hebben genomen. In dit Kind is het heil presente werkelijkheid geworden. Deze Here Jezus Christus is de redding in persoon. En gaandeweg zal Lucas dat in zijn Evangelie ontvouwen: wie deze Heiland is. Straks mondt dat uit in kruis en opstanding. In en aan deze Heiland voltrekken zich gericht en genade. Het gericht over de zonde en de schuld en verlorenheid van ons mensen. Het gericht over alle menselijke pogingen om zelf het heil tot stand te brengen. Het gericht over alles wat ten diepste verzet blijkt te zijn tegen God. Het wordt in zijn kruis ontmaskerd en veroordeeld. En tegelijk voltrekt zich in dàt gericht de genade van God. Want het voltrekt zich in en aan Hèm. In onze plaats: wat wij verdiend hadden het loopt op Hem aan. En we tasten daarin de onbegrijpelijke en onveranderlijke heilswil van de HERE. Paulus zal later schrijven: God was in Hem de wereld met zichzelf verzoenende (2 Kor. 5:19). En Johannes schrijft: Alzo lief heeft God de wereld gehad, dat Hij zijn eniggeboren Zoon gegeven heeft, opdat een ieder die in Hem gelooft, niet verloren ga, maar eeuwig leven hebbe (Joh. 3:16).
Wat in Jesaja 43 van de HERE werd gezegd, wordt op unieke en beslissende wijze werkelijkheid in Jezus Christus: Er is geen ander die redt (Hand. 4:12). Hij is de Heiland!
Dat is de evangelieboodschap van de engel: Heden is de Heiland geboren. En die boodschap heeft een adres. Er staat in de tekst: U. Nu zijn met „u" hier ongetwijfeld die paar herders in het veld van Efratha bedoeld. Hen gaat deze boodschap aan. Rechtstreeks.
Toch zijn we daar niet mee klaar. Want heel het nieuwe testament door blijkt zonneklaar, dat deze boodschap steeds weer opnieuw moet worden verkondigd aan steeds weer andere mensen. Wij lezen niet te veel in Lucas twee, als we er ook onze eigen naam en ons eigen adres in ontdekken. U - dat zijn wij evenzeer als de herders. Het gaat ook ons aan.
Daarmee is een bijzonder aspect van het evangelie zichtbaar geworden: een mens kan er geen toeschouwer bij blijven. Je kunt niet op veilige afstand ervan kennis nemen en weer overgaan tot de orde van de dag. Dit evangelie vraagt altijd om een beslissing. Het vraagt geloof, vertrouwen. In de verkondiging van het evangelie wordt om ons geworven. In die verkondiging wordt de hele heilswerkelijkheid als het ware naar ons toegebracht. Niet slechts als een bevel, dat wij hebben te gehoorzamen. Evenzeer als een toezegging, een belofte. Daarom volgt op dat woord van Paulus uit 2 Korinthe, dat hierboven werd geciteerd, ook dat andere woord: Wij zijn dus gezanten van Christus, alsof God (!) door onze mond u vermaande; in naam van Christus vragen wij u: laat u met God verzoenen (2 Kor. 5:20).
U. Je mag denk ik in dat adres nog veel meer lezen. Ook de namen en adressen van al die anderen in deze wereld om ons heen. Dichtbij en veraf. In dat woordje „u" komen zending en evangelisatie, diakonaat en hulpverlening, en al die andere diensten van de kerk in het zicht. Want ook zij hebben tenslotte maar één doel: in deze wereld duidelijk te maken dat Jezus Christus de Heiland is.
Met deze boodschap komt de kerk nooit klaar. Ze is immers „gered om te redden"?

Rozenburg, G.L. Born

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen