Jehu's ijver

Jehu staat bekend als de man van de blinde en woeste ijver voor de HERE. Hij was aanwezig toen Elia aan Achab het oordeel aankondigde over de moord op Naboth. Zijn naam was reeds eerder genoemd, toen Elia op de Horeb de opdracht kreeg om Jehu, de zoon van Nimsi te zalven. Tóén reeds werd als karakteristiek voor hem het zwaard genoemd: wie aan het zwaard van Hazaël ontkomt, dien zal Jehu doden! Er is in die zalving van Jehu zelf iets van uitstel en aarzeling geweest. Elia heeft hem niet persoonlijk gezalfd. Die opdracht heeft hij laten liggen. En toen hij zijn taak aan Elisa had overgedragen, heeft Elisa ook niet persoonlijk Jehu gezalfd. Hij heeft een profeet naar hem toegestuurd, te Ramoth in Gilead. Het is alsof er een aarzeling is met betrekking tot de opdracht, die niettemin van Godswege was gegeven. Elisa doet het niet. Elia doet het niet. Maar een profeet, die anoniem is gebleven heeft hem overvallen met een zalving. Inderdaad door Gód is Jehu aangesteld.
Maar men zou zeggen, wanneer ik een oud gezegde mag gebruiken: meer onder de toelating dan onder de gunst van God. Meer omdat een oordeel voltrokken moet worden, dan omdat dit voltrekken op zichzelf voor de Here een genoegen zou zijn.
En daarin verschilt Jehu met Elia. Elia's ijver is gespiegeld aan Gods eigen ijver. God is jaloers op zijn eer. Elia is ook jaloers, vanwege ditzelfde motief. Het gaat hem om God, zelfs in het aankondigen van een oordeel. Maar Jehu neemt daarin zichzelf op een zodanige manier mee, dat hij zijn eigen lust heeft in het voltrekken van een oordeel. Vandaar dat de Schrift Jehu's ijver met terughoudendheid tekent, ik bedoel, zó, dat men aarzelen kan of Jehu inderdaad Gods plan heeft uitgevoerd, en niet zijn eigen plan. Vandaar, dat de latere profeet Hosea ( 1:4) spreekt over de bloedschuld, die vanwege deze ontijdige en wraakzuchtige ijver rust op Jizreël. Neen, Jehu's ijver is niet van de goede kwaliteit!
Heel duidelijk blijkt die ijver in haar verkeerde karakter, wanneer Jehu zich reeds een naam heeft gemaakt door het doden van Joram en Ahazia. Hij trad niet in de strik die Izebel hem spande, maar liet haar uit het venster werpen, zodat de honden haar bloed lekten. Hij liet zich de hoofden brengen van de zeventig zonen van Achab. Ze werden hem in manden overgebracht. Hij maakte er bij de poort een sinister monument van, aan weerszijden een opgericht teken van zeventig dode koppen in totaal. Hij schuwt het tentoonstellen van zijn ijver niet. Hij vervolgde zijn tocht naar Jizreël met hetzelfde doel. Koningszonen uit Juda die op bezoek zouden bij hun prinselijke vrienden werden door een zelfde droevig lot getroffen. Meedogenloos, hard, bitter, trots, zonder gevoel slaat Jehu alles neer. En dán, onderweg naar Samaria ontmoet hij een man van een bijzondere vroomheid. Het is Jonadab, de zoon van Rechab, die hem ziet, op zijn weg van blinde ijver. Jehu vraagt hem: is uw hart mij even oprecht toegedaan als het mijne het uwe? En na een bevestigend antwoord, klinkt de uitnodiging van onze tekst: Kom met mij mee! Aanschouw mijn ijver voor de HERE.
Dat waren twee werelden die op dat moment in die wagen op elkaar stootten. De wereld van Jehu, voortgetrokken in de galop van de dood.
En de wereld van Jonadab, een der Rechabieten, een man die beschouwd mag worden als een vertegenwoordiger van een zeer bijzondere vroomheid. De Rechabieten hadden zich tot het uiterste verzet tegen de Baälitische cultuur. Zij weigerden in huizen te wonen. Zij trokken als Abraham weleer in tenten rond. Zij verwierpen de geneugten van een wellustmaatschappij. Zij onthielden zich van de vrucht van de wijnstok. Zij verdiepten zich niet in een theorie van de vreemdelingschap, maar zij beleefden deze zelf. Een reden, waarom de Here hen door de profeet Jeremia liet zegenen (Jer. 35). Dat was Jonadab. In het land bekend en gerespecteerd als een vrome, die in oprechtheid voor de HERE leefde. Zelden zijn twee verschillende manieren van vroomheid en ijver zo dicht bij elkaar geweest als in die wagen van Jehu. En toch, hoe ver stonden ze van elkaar af!
Kom met mij mee! Zo sprak Jehu. Het is alsof hij van de gelegenheid gebruik maakt om zich voor Jonadab te laten introduceren in Samaria. Ja, zo misbruikt Jehu de naam der vromen, om zichzelf een naam te maken. Kom met mij mee!
En aanschouw mijn ijver. Neem er kennis van en verlustig u er in, laat ze op u inwerken. En moge ze u goed voorkomen! Goedkeuring van vromen vragen voor een blinde ijver is geen ongewone zaak. Maar zo wordt Jehu's ijver ook openbaar als een ijver, die van hemzelf grotendeels voortkwam. O, nee, wij vergeten niet, dat hier een plan Gods wordt uitgevoerd. Maar de manier waarop het gebeurt maakt nog al verschil. Men kan zelfs ingeschakeld worden ter voltooiing van Gods plannen, en er zelf weinig of niets mee te maken hebben. Jehu wandelde zelf niet nauwgezet met zijn gehele hart naar de wet van de HERE. En in die dagen begon de HERE Israël te besnoeien. Jehu's ijver - de HERE moge ons ervoor bewaren.
Reeds meermalen stond ik bij een sterfbed, waar gezegd werd: Ik heb veel geijverd. Maar wat kwam er een vlees en wereld bij. Wat was er een onheilig vuur bij mij. Wat zocht ik, bij het goede beginsel dat ik voorstond, toch nog mijzelf.
En waar het hart gebroken werd, daar werd dit als zonde beleden. En dan kwam er vrede, jazeker, ook dat mocht ik zien. Maar, dacht ik, wat was er veel door verkeerde ijver stuk gemaakt.
Er is er slechts Eén, die geijverd heeft. En die, wanneer Hij toornde, daarin geen enkel spoor van een verkeerde natuur mengde. In zijn toorn was Hij zonder zonde. Hij kan ons leren, wat goede ijver is. En Hij wil genadig verzoening doen over Jehu's ijver, die ook nog wel onder ons wordt gevonden.

W. van 't S.

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen