Kleine mens in een onveilige wereld

Dat zijn we en zo voelen we ons van tijd tot tijd.
De wereld wordt er niet veiliger op. Vrijwel elke dag worden we er op gevoelige wijze aan herinnerd.
Op menig punt is ons kennen en kunnen weliswaar zozeer geëvolueerd, dat veel bedreigende machten en krachten onder menselijke beheersing zijn gebracht. Tegen veel kunnen we ons indekken, maar het onvoorspelbare, het niet aanwijsbare en onberekenbare van wat de Engelsen de „acts of God" noemen, blijft buiten onze wil en macht. Die „acts of God", waarbij allereerst en vooral te denken aan de schrikwekkende krachten van de natuur, overkomen ons, met een zekere regelmaat en dikwijls bij verrassing.
Er zijn plaatsen op aarde waar de kwetsbaarheid van mensen al heel erg groot is, bijvoorbeeld bij hen die op de breuklijnen van de aardkorst wonen of bij hen, die zonder voldoende bescherming, in laag gelegen delta-gebieden aan het gevaar van overstromingen blootstaan. In de loop van de menselijke geschiedenis hebben rampen op deze plaatsen aan honderdduizenden en misschien wel miljoenen mensen het leven gekost.
Door rampen op zee hebben in de loop der tijden eveneens honderdduizenden het leven gelaten. Een nog altijd sterk tot onze verbeelding sprekend voorbeeld is de ondergang van de „Titanic", waarover kortgeleden bij wijze van herdenking (woensdag 15 april was het 75 jaar geleden) en als een stukje verbeterde geschiedschrijving, een boeiend boek is uitgekomen. Maar in het krachtenspel van wind en golven vergaan ook vandaag nog schepen, tot de meest geavanceerde en goed gestabiliseerde toe. Op de zeven wereldzeeën zijn plaatsen aanwijsbaar waar men zo maar kan verdwijnen, soms zonder maar enig signaal van gevaar te hebben afgegeven. De bekende en beruchte Bermudadriehoek, een tropisch zeegebied tussen Florida, Cuba en de Bermuda-eilanden, is zo'n plaats. Al tientallen jaren achtereen breken geleerden zich het hoofd over de vraag hoe het komt dat in dit gebied zo veelvuldig schepen en vliegtuigen vergaan. In heel korte tijd kunnen in dat gebied weersgesteldheden omslaan. Bij geheel kalme zeeën kunnen door snel optredende drukverschillen tussen de luchtlagen plotselinge windstoten en luchtturbulenties ontstaan. Ontzaglijke draaikolken zijn waarschijnlijk oorzaak van de onverklaarbare schipbreuken en het spoorloos verdwijnen van grote zeeschepen in dit gebied. Een recent voorbeeld hiervan is het containerschip „Tuxpan", waarvan sinds 24 februari 1987 niets meer is vernomen. Een drijvende container op 1000 mijlen ten zuiden van Bermuda deed vermoeden dat het schip met man en muis is vergaan.

Menselijk falen
En buiten de „acts of God" is er nog het menselijk falen. Waarschijnlijk zullen we het daarop moeten houden bij de verschrikkelijke ramp die zich aan de „Herald of Free Enterprise" voltrok. Onachtzaamheid of achteloosheid van enkelen, aangenomen dat de werkelijke oorzaak daarin gelegen is, joeg méér dan 150 mensen de dood in. Wie zou daaraan bij de afvaart voor een simpele overtocht met een veerboot hebben gedacht? De halve wereld heeft bij de berging van het schip toegezien en gedreven door sensatiezucht of vervuld van diep mededogen, misschien in een mengeling van die beide, lazen we van de berging van de achtergebleven slachtoffers. Het gebeuren voor Zeebrugge deed ons weer eens indringend beseffen hoe snel een mens oog in oog met de dood kan komen te staan. Het kan ons allen, op elk uur en op elke plaats, overkomen.
En wat zijn we ook omgeven door onzichtbare gevaren, die ons leven sluipend bedreigen. Over de eerste schrik van Tsjernobyl zijn we heen, maar dat wil nog niet zeggen dat we ook de gevolgen van deze ramp al te boven zijn. Wat hebben we ingeademd en wat halen we nog steeds naar binnen via ons voedsel? De reikwijdte van radio-actieve neerslag is ons nog weer eens extra duidelijk gemaakt door het opmerkelijke natuurverschijnsel van het stof uit de Sahara dat, gedragen door winden in de hogere luchtlagen, op zondag 5 april de ruiten van onze auto's ondoorzichtig maakte. Straks hopen we weer op vakantie te gaan. De keuze van het reisdoel is zeker in onze tijd geen onbelangrijke zaak. In hoeveel landen is er niet de dreiging van terroristische acties, waarbij onschuldige burgers niet altijd worden ontzien?
Over de dreiging van dodelijke ziekten en over de onrustbarende vervuiling van het milieu leeft in brede kringen grote zorg. Er hangt iets van een apocalyptische dreiging over de mensheid. Hoe lang kan dit allemaal zo doorgaan? Enkele dagen geleden sprak iemand in een tv-uitzending van de EO over een vergruizeld toekomstbeeld, waarmee wij - en vooral ook onze jonge mensen - de toekomst tegengaan. Daarbij werd dan overigens niet alleen aan fysieke gevaren maar ook aan allerlei geestelijke dreigingen gedacht.

Alles is gelijk voor allen
Bij dit alles kan ons de vraag bespringen hoe wij ons kleine leven moeten en mogen zien in relatie tot de zorgende hand van God, die naar de Heilige Schrift zegt, over alle dingen gaat. Mag ik mij in de grote en vele gevaren van deze tijd als christen, wanneer ik mij elke dag weer in ootmoed en met vertrouwen in Gods hoede aanbeveel, in een beschermde positie weten? In zekere zin wel en in zekere zin niet. Niet in deze zin dat christenen de garantie hebben dat hen geen kwaad kan treffen. Weliswaar weten we uit Prediker 9 dat de rechtvaardigen en de wijzen met hun werken in Gods hand zijn, maar de mens weet niets van wat voor hem ligt. „Alles is gelijk voor allen, éénzelfde lot treft de rechtvaardige en de goddeloze, de goede en de reine, als ook de onreine; het gaat de goede evenals de zondaar. Dit is het ergste, dat onder de zon geschiedt: dat allen éénzelfde lot treft". „Niet de snelsten winnen de wedloop, noch de sterksten de strijd, noch ook de wijzen het brood, noch ook de schranderen de rijkdom, noch ook de verstandigen de gunst, want tijd en toeval treffen hen allen. Want ook de mens kent zijn tijd niet, evenmin als de vissen, die in het verraderlijke net gevangen worden, evenmin als de vogels, die in het klapnet gevangen worden. Evenals zij worden de mensenkinderen verstrikt ten tijde des kwaads, als dit hen plotseling overvalt".
Deze woorden verdiepen onze werkelijkheidszin. Wanneer gelovigen en vromen mogen geloven in en hopen op Gods bescherming in de gevaren waarmee zij in dit leven omgeven zijn, dan betekent dat niet dat onheilen hen niet zouden kunnen treffen. Het Woord van God zegt ons en de ervaring van het leven leert ons, dat het rechtvaardigen gaat naar de verdienste der goddelozen en - omgekeerd - dat het goddelozen vergaat naar de verdienste der rechtvaardigen. Wie op Gods bescherming wacht, mag zeker zijn van beveiliging, maar dat woord is met meer gevuld dan alleen de bewaring tegen onheilen in fysieke zin. De betekenis en de troost ervan reiken verder, door de onheilen die ons treffen heen, tot in ons sterven toe, als dat op enig moment door een plotseling onheil of door ziekte ons lot zou zijn.
De beloften die wij op dit punt in de bijbel aantreffen, worden dan ook niet weersproken als het kwaad in deze wereld de „goeden" treft. Al kan het daar de schijn van hebben. Velen - en vooral veel jonge mensen - kunnen het op dit punt maar wat moeilijk hebben. Waarom zo'n ramp, waarom die, waarom nu al, waarom kwamen bij die gebeurtenis ook kinderen van God om? Op al die vragen is in de bijbel gerekend. Het gevoel van opstand en vertwijfeling, de klacht over de ondoorzichtigheid van veel dat in deze wereld gebeurt en de ergernis over de ongerijmdheden in het menselijk bestaan, we vinden het in het Woord van God allemaal terug.
Wat is het troostvol voor allen die op heel bijzondere wijze deel aan het lijden van deze tijd hebben, dat in de heilsgeschiedenis ook de twistende Job en de twijfelende Thomas optekend staan, met duidelijke antwoorden op hun moeilijke vragen.

Ons brood met vreugde eten
Hoezeer wij ons in de wereld van vandaag ook bedreigd voelen en hoeveel zorg ons ook kan bezighouden als we aan de toekomst van onze kinderen denken, ook voor nu en tot op de dag van Christus' terugkomst, blijft gelden wat eveneens in Prediker 9 staat, namelijk dat we ons brood met vreugde zullen eten en dat we de wijn met een vrolijk hart mogen drinken; dat onze kleren te allen tijde wit mogen zijn en dat olie op ons hoofd niet hoeft te ontbreken; en dat we moeten blijven doen wat onze hand vindt om te doen. Maar dat alles dan wel in het besef van de eindigheid van ons bestaan, doordrongen van de ernst ook dat we in dit onveilige bestaan op aarde zo maar ineens voor het moment kunnen worden geplaatst waarop we verantwoording van ons leven zullen moeten afleggen. Daarom is het eis in onze verhouding tot de Here God en niet minder ook in de relatie tot onze geliefden en anderen om ons heen, orde op zaken te stellen. Want de kwetsbaarheid van ons leven is te groot dan dat we het geestelijk en ook in andere opzichten het er maar op zouden laten aankomen.
En zou kwaad en onheil ons treffen, hoe, wanneer en waar dan ook, dan mogen we ons kleine en nietige leven - als we Hem in waarheid leerden kennen - veilig besloten weten in de opstanding van Hem, op wie in het midden der tijden alle plagen en onheilen van dit aardse leven in hun diepste oorzaak, onze zonden, zijn neergekomen.
Met die gedachte mogen we in een onveilige wereld als kleine mensen dagelijks naar ons werk gaan, zakenreizen ondernemen, op vakantie gaan en bezig zijn met alle dingen waartoe wij in dit leven worden geroepen.

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen