Frank en Seyss-Inquart

Als jullie dit artikeltje lezen, is het al 4 en 5 mei geweest. We hebben de dodenherdenking èn de bevrijdingsdag achter de rug. Heeft het je aangesproken of vond je het alleen maar prettig om vrij van school of vrij van je eindexamen te zijn? Of heb je op die vijfde mei misschien gewoon moeten werken en kwam je er niet aan toe om de verbinding te leggen tussen de vrijheid waarin wij leven en de gebeurtenissen uit de jaren 1940-1945? Voor oudere mensen is het bijna onvoorstelbaar, dat die tijd voor jullie gewoon een stuk geschiedenis is en dat de meesten van jullie net zoveel (of zo weinig) belangstelling hebben voor de „Duitse tijd" als voor de „Franse tijd".
Hoe dat ook zij, twee namen uit die tijd zullen nooit worden vergeten. De namen van Anne Frank en Arthur Seyss-Inquart. Het zijn niet alleen twee verschillende namen, maar het zijn ook twee werelden. Achter de naam van Anne Frank ligt een wereld van angst, vervolging en dood. Misschien ben je wel eens in het „Achterhuis" geweest en heb je met eigen ogen gezien, hoe die joodse familie met nog vier lotgenoten zich heeft schuilgehouden.
Misschien heb je Anne's dagboek wel gelezen, een dagboek, dat eindigt met uitzicht en hoop op bevrijding (aug. '44), maar dat alleen zo wereldberoemd kon worden, omdat zijzelf stierf in het concentratiekamp.
Achter de naam van Arthur Seyss-Inquart ligt een heel andere wereld; een wereld van hoogmoed en haat, van onmenselijkheid en machtsmisbruik. Op een plaat met opnamen uit de tweede wereldoorlog kun je een stukje horen van de rede, die Seyss-Inquart, als Rijkscommissaris van Hitler over ons land, heeft gehouden na de Februaristaking in 1941. Die staking van Amsterdamse arbeiders, was een protest tegen de Jodenvervolging, die toen juist openlijk begon. Seyss-Inquart zei toen o.a.: „De Joden zijn voor ons geen Nederlanders. Zij zijn de vijanden met wie wij noch tot een wapenstilstand noch tot een vrede kunnen komen . . . Wij zullen de Joden slaan waar wij ze raken kunnen en wie met hen meegaat, heeft de gevolgen te dragen".
De man die zo vierkant achter de beginselen van het Nationaal-Socialisme stond en zo loyaal meewerkte aan alle afschuwelijke maatregelen van Hitler tegen de Joden, eindigde zijn leven aan de galg; veroordeeld wegens misdaden tegen de mensheid en tegen de vrede. Je zult je afvragen, waarom ik deze twee namen zo bijelkaar noem. Dat komt, omdat een paar weken geleden een berichtje in de krant stond, dat een medewerker van de Anne Frankstichting in Wenen in contact was gekomen met Helmut Seyss-Inquart, een kleinzoon van de beruchte oorlogsmisdadiger.
In die stad houdt de jonge Seyss zich bezig met de bestrijding van racisme en fascisme. Precies dus het omgekeerde van wat zijn grootvader deed.
De man van de Anne Frankstichting dacht, dat hier een unieke kans lag om vooral aan jongeren te laten zien, dat ieder een eigen keuze kan maken. Hij stelde voor dat er een soort samenwerking zou komen tussen het goede werk in Wenen en in Amsterdam. Dat voorstel viel echter niet bepaald in goede aarde. „De naam is zo beladen, dat samenwerking met een Seyss-Inquart volstrekt onmogelijk is", zei de voorzitter van de stichting. En: „De emoties die die naam oproepen zijn zo groot, dat het verstand maar even stil moet worden gezet".
Wat moet je hier als christen mee aan?, dacht ik, toen ik het las. En ik geef de vraag meteen aan jou door. Kan het zo? Mag het zo?
In eerste instantie moest ik denken aan de bedreiging die de HERE God heeft geuit tegenover hen, die andere goden dienen (Want Hitler en het fascisme waren goden!) en dat Hij die zonde straffen zal tot in het derde en vierde geslacht van die Hem haten. Maar er is toch ook en vooral sprake van vergeving en verzoening? In hoeverre mag je de gevoelens van afschuw en haat - die de gebeurtenissen uit de tweede wereldoorlog bij ons oproepen - laten meespreken in de beoordeling van mensen?
Als jij eens Mussert heette of Rost van Tonningen, hoe zouden ze dan vandaag tegen je aankijken? Als jouw grootvader eens een trouw N.S.B.-er is geweest, moet je dan anders behandeld worden dan het kleinkind van iemand, die wegens verzet tegen de vijand werd doodgeschoten?
Ik denk, dat jullie jongeren hier toch heel anders tegen aankijken dan de ouderen, die de oorlog nog aan den lijve hebben meegemaakt. Misschien is het dan ook wel gemakkelijker om ja of nee te zeggen.
Wat ik hoop is, dat het geloof in onze Heiland, die een verzoener is voor al onze zonden, ook hierin richting aan je leven geeft. Ook als je eens wat uit iemands verleden hoort. Het gaat uiteraard niet alleen om een oorlogsverleden. Daar weten heel wat andere „misdadigers" en hun kinderen over mee te praten! Verzoening, een mooi woord. Laat het ook een mooie daad zijn.

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen