Geen fanatisme maar . . .

Geen fanatisme
Er zal onder ons wel niemand zijn, die niet heeft gegruwd van de taal, die uit Iran ons de afgelopen weken bereikte rondom het boek over de Islam van de ons eerder onbekende schrijver Salman Rushdie.
Van het fanatisme van de ayatollah's schrikken we en we vragen ons af, hoe het in de toekomst zal gaan met de invloed en de strijdbaarheid van de fanatieke moslims. Kenners van de Islam zeggen ons, dat het met de dreiging, die daarvan voor velen uitgaat, meevalt: verreweg de meeste moslims zijn het hier niet mee eens. Die willen in vrede samenleven en zien om zich heen gebeuren wat ook onder christenen gebeurt: nog al wat jonge mensen keren zich af van het voorvaderlijke geloof. Toch is het geen onbekend verschijnsel, dat men niet in de meerderheid behoeft te zijn om toch naar de macht te grijpen. Was het in Hitler-Duitsland anders?
Maar het woord „fanatiek" is een tijdlang, en nog wel een beetje, onder vooral jonge mensen in dé mode geweest om aan te geven, dat men zich met alle energie en liefhebberij ergens op wierp. Iemand wijdt zich „fanatiek" aan zijn hobby. Een ander zegt: Ja, jij gaat altijd maar naar de kerk, nou ik niet hoor, ik ben wel gelovig maar niet zo fanatiek als jij! Er wordt ook weleens gezegd, dat iemand fanatiek is, die voor een goed recht opkomt, bijvoorbeeld in zijn bedrijf of in zijn kerk. Als men het woord met „geestdriftig" weergeeft, is het gunstig, als het „geestdrijverij" is, wordt het ongunstig. Het woordenboek zegt: door een blinde ijver voortgedreven, dweepziek.
In ons Iraanse voorbeeld heeft het te maken met macht, geweld, terreur, gepaard met totale onverdraagzaamheid. Ligt het ver van onze overtuiging af? Moderne journalistiek gebruikt aan het christendom ontleende woorden om de Sji'ietische tak van de Islam aan te duiden: fundamentalistisch, theocratisch. Op een catechisatie vroeg ik: Kun je een voorbeeld van de theocratie geven? Ik bedoelde in mijn onnozelheid natuurlijk de positie van het volk Israël in het Oude Testament, koning David als de beste theocratische koning. Maar iemand zei: Iran! Velen zien het gelovige christendom en de Islam op één lijn liggen. Er mag geen enkele twijfel over bestaan, dat alle fanatisme uit de aard der zaak aan de christelijke levensovertuiging ten enenmale vreemd is. Uitoefenen van macht, oproepen tot geweld, ook geestelijk geweld, voeren van terreur, ook geestelijke terreur, is absoluut in strijd met het gebod van Christus.
Daarmee is niet gezegd, dat de christenen, in de loop van de geschiedenis en heden ten dage, zich daaraan nooit hebben schuldig gemaakt. De ketterjacht, de inquisitie, de kruistochten, de jodenvervolgingen, laten wel anders zien. Noord-Ierland is een afschrikwekkend voorbeeld. Ook ernstige christenen staan eraan bloot. Petrus sloeg Malchus' oor af. Ons christelijke geloof mag ook niet uit de verte op fanatisme lijken. Het feit, dat de buitenwereld ons er misschien toch mee vergelijkt, moet ons extra oplettend maken. Wat dan?

Overtuiging en liefde
Eerst was ik van plan om twee kopjes te maken, één „overtuiging" en één „liefde". Maar dat zou de indruk kunnen geven, eerst iets flinks en daarna iets liefs te gaan zeggen. Dus neem ik de twee woorden samen, die elkaar moeten versterken.
Want we moeten fanatisme niet met overtuiging verwarren. We durven in deze tijd nog steeds met overtuiging de naam van Christus te belijden. Ik zeg niet „een" overtuiging, hoewel niet te ontkennen is, dat er naast de christelijke allerlei andere overtuigingen bestaan. De christelijke overtuiging is geen mening, maar een zekerheid. In deze wereld heeft God Zich willen openbaren via de stroom van zijn uitgekozen volk Israël en daaruit heeft Hij de éne Middelaar tussen God en mensen, Jezus Christus, doen voortkomen, die de éne Naam is waardoor wij behouden moeten worden. Nergens anders ligt zaligheid of toekomst.
Deze overtuiging mag nooit worden losgelaten. Ze is het fundament van alle andere overtuigingen, b.v. die over de kerk.
Wat geloof je over de algemene christelijke kerk, over de katholieke kerk? Dat de Zoon van God Zich een gemeente vergadert, die tot het eeuwige leven uitgekozen is, dat dat ook vandaag nog gebeurt en dat ik daarvan een levend lidmaat ben en eeuwig zal blijven. Er is een fundament gelegd en dat kan niemand veranderen. Alleen moet iedereen toezien, hoe hij daarop bouwt. De ene traditie die geldig is, is deze, zegt Paulus, dat wij het zo doorgeven als het ons verkondigd is. Christus is overgeleverd voor onze zonden en Hij is opgewekt. De gemeente is zijn lichaam, met één Hoofd, met vele verschillende leden. Het wordt gezegend en bestuurd vanuit het Hoofd, de leden zullen gelijkelijk voor elkaar zorgen. Het ene juk dat we in de kerk opnemen is het juk van Christus. Leert van Mij, dat Ik zachtmoedig ben en nederig van hart, en gij zult rust vinden voor uw zielen. De Farizeeërs legden een juk op, dat te zwaar was om te dragen.
Uit de éne grote overtuiging vloeien overtuigingen voort: je hebt elkaar nodig; met de kerkelijke verdeeldheid mogen we geen genoegen nemen; we zullen trouw zijn in de kerkgang; allen die Christus liefhebben en naar zijn woord willen leven zullen elkaar opzoeken; het Evangelie moet aan alle volken verkondigd worden; het Evangelie en ook de christenen zelf, ze zullen als een licht op een kandelaar, als een stad op een berg, als een zout in de levensmiddelen zijn; we zullen de bereidheid hebben om te lijden; we zullen liever onrecht verdragen dan onrecht doen; we zullen hulpvaardigheid en liefde om ons heen verspreiden; we zullen met een bewogen hart mensen die lijden tegemoet treden.
We lopen dan het gevaar, dat mensen ons een zachtgekookt eitje zullen noemen. Dat moeten we dan maar op de koop toe nemen. Maar dan zou ik willen vragen om de eerste brief van Petrus weer te lezen.
Weet u nog wie Simon Petrus was? Hebt u dan wel eens verwonderd gestaan, dat hij zulk een brief heeft kunnen schrijven? U weet wel, dat hij die brief geschreven heeft aan mensen, die het zo verbazend moeilijk vonden om te moeten leven in een vijandige en hopeloze wereld terwijl in hun eigen leven het licht de duisternis was komen verdrijven. Kwam de grote overwinning van Christus wel?
Ik weet wel, dat er verschil is tussen de situatie van 1 Petrus en onze tijd. Toen moest het Evangelie zijn tocht door de wereld nog bijna beginnen. Onze tijd heeft, althans in het westen, de verkondiging achter zich en velen hebben het Evangelie achter zich gelaten. Maar als ik dat verschil in rekening breng, blijft er genoeg overeenstemming over tussen de situatie van 1 Petrus en ons. Er is een grote vreugde in het leven van die vroegere heidenen gekomen. Die blijdschap zal hun nooit worden afgepakt. De oudste christenen hebben het meest voor Gods Koninkrijk betekend, toen ze metterdaad tot het lijden bereid waren en toen ze zich metterdaad inzetten tot hulp en steun van hun ellendige tijdgenoten.
Overtuiging en liefde. Overtuigd van de heerlijkheid van het Evangelie van Gods genade in Christus voor zondaren, naar alle kanten toe. Liefhebbend vanuit de liefde van Christus. Zo zullen christenen in deze tijd staan, in de grote wereld met zijn uitdagingen en angsten, in hun leefwereld, in hun kerk, in hun gemeente.
Daarin ligt een grote bemoediging en een blijde troost.

K.B.

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen