Digibron cookies

Voor optimale prestaties van de website gebruiken wij cookies. Overeenstemmig met de EU GDPR kunt u kiezen welke cookies u wilt toestaan.

Noodzakelijke en wettelijk toegestane cookies

Noodzakelijke en wettelijk toegestane cookies zijn verplicht om de basisfunctionaliteit van Digibron te kunnen gebruiken.

Optionele cookies

Onderstaande cookies zijn optioneel, maar verbeteren uw ervaring van Digibron.

Bekijk het origineel

„Bevrijdende kennis" (IV)

Bekijk het origineel

+ Meer informatie

„Bevrijdende kennis" (IV)

5 minuten leestijd Arcering uitzetten

In de drie voorgaande artikelen heb ik geprobeerd u iets te laten meebeleven van dr. Den Hertogs studie over leven en werk van Hans Joachim Iwand. Dat kon natuurlijk slechts aanduidenderwijs. Een omvangrijke studie als deze leent zich er niet voor om in het korte bestek van een paar artikelen te worden weergegeven. Toch hoop ik, dat u in de paar momenten die ik eruit lichtte, iets hebt geproefd van het spannende en waardevolle van deze wijze van theologie-beoefening. In het leven en werken van Iwand komt uit dat theologie niet een theoretische aangelegenheid is of kan zijn, maar dat zij direct betrokken is op het leven in kerk en wereld. Zij wil daar dienstbaar aan zijn - aan beide, kerk en wereld. Dienstbaar vanuit de belofte van het evangelie, die haar kern heeft in het kruis van de Here Jezus Christus, Gods daad van de rechtvaardiging van de goddeloze. En (nogmaals) die kern van het evangelie raakt ons mensen in ons werkelijke leven. Om het met de woorden van dr. Den Hertog te zeggen: „Wanneer namelijk de mens in de ontmoeting met het evangelie de gebondenheid van zijn wil - en daarmee de macht van de zonde - onderkent, verwerft hij kennis in de ware zin van het woord. Deze kennis is evenwel een doorkruising van de kennis van God en onszelf, die wij van nature hebben. Zij is van beslissende betekenis voor onze benadering van de wereld waarin wij willen leven en die wij willen kennen" (blz. 14). Ze is een voluit „bevrijdende kennis".

Een belangrijke studie
Je kunt je afvragen: Wat is nu eigenlijk het belang van zo'n studie? Het hardnekkige gerucht wil immers, dat de meeste proefschriften verdwijnen op de geduldige planken van universiteitsbibliotheken. Ze worden er dan hooguit nog eens afgehaald door een student die zich op last van zijn hoogleraar nog een keer verdiept in enkele details van het behandelde . . . De toekomst van menig proefschrift ziet er dus maar somber uit.
Het boek van dr. Den Hertog verdient een beter lot. Er zijn een aantal redenen te noemen, waarom het de moeite waard is van zijn studie kennis te nemen.
In de eerste plaats is dit de eerste omvattende studie over leven en werk van Hans Joachim Iwand. Omvattend in die zin, dat hier niet slechts geprobeerd wordt zijn theologie vanuit één zwaartepunt te doorlichten (de leer van de onvrije wil), maar dat hier ook de moeite wordt genomen een doorblik te geven in het hele oeuvre van Iwand. Het is een echte lengtedoorsnede geworden. We volgen als het ware Iwand de jaren door op de voet: biografisch èn theologisch. En wat voor jaren waren het! De schok van de eerste wereldoorlog, de benauwenis en verloedering van Hitler- Duitsland, de pijn en ontluistering van de tweede wereldoorlog, de moeizame jaren daarna van wederopbouw en restauratie. In die jaren vroeg Iwand naar de wortels van de theologie. Dat maakt het ongemeen spannend zich in zijn werk te verdiepen.
Daar komt nog iets bij. Den Hertog heeft door deze theologie te onderzoeken en te tekenen laten zien dat één van de meest weerbarstige brokken van de reformatorische theologie (de leer van de onvrije wil) van grote actuele betekenis is. Het is deze „leer" die zowel in haar onthullende als in haar bevrijdende kracht ons ook nu verder kan helpen in de discussies die aan de orde zijn. In een tijd als de onze, waarin openbaring en ervaring schijnbaar onverbonden en diametraal tegenover elkaar staan, kan wellicht het „zoekontwerp" van Iwand ons verder brengen.
En - om een ander voorbeeld te noemen - er liggen in zijn theologie belangrijke aanzetten om ons opnieuw bezig te houden met de relatie tussen dogmatiek en ethiek, leer en leven. Tenslotte zou deze theologie impulsen kunnen geven voor een hernieuwd gesprek tussen geloven en weten.
Dat er in een zó omvangrijke studie aandacht aan deze, voluit reformatorische theologie wordt gegeven, is - meen ik - iets om dankbaar voor te zijn!

Laatstewoord?
Den Hertog heeft bij de opzet van zijn proefschrift een keus gemaakt. Hij koos ervoor Iwand in leven en werk op de voet te volgen. Het is - ik zei dat al eerder - een echte lengtedoorsnede geworden. Dat heeft als voordeel dat de omvang en het belang van deze theologie nadrukkelijk aan de orde konden worden gesteld. Bovendien maakte Den Hertog het zich met deze opzet bepaald niet gemakkelijk: hij moest aan leven en werk beide recht doen en zich voortdurend rekenschap geven van de relatie tussen beide.
Toch heeft zo'n opzet ook nadelen. Ze brengt beperkingen met zich mee. Den Hertog was bij deze opzet gedwongen zelf wat op de achtergrond te blijven. Dat wil niet zeggen, dat de auteur in het boek afwezig is. De nauwkeurige lezer bemerkt zonder meer de verbondenheid van Den Hertog met deze theologie. Hij is als het ware gegrepen door deze uiterst existentiële wijze van theologie-beoefening. Maar echt aan het woord komt Den Hertog niet. Hij wilde in deze studie Iwand laten uitspreken. Hij wilde diens theologie voor het voetlicht brengen. Wie dus naar een uitgebalanceerd oordeel over de theologie van Hans Joachim Iwand zoekt in dit boek, zoekt tevergeefs - zeker waar het om onderdelen van die theologie gaat.
Daarom kan deze studie geen laatste woord zijn. Ze is een begin. Ze vraagt om antwoord en uitwerking. Ze daagt anderen uit om in gedegen studie vanuit deze voorzet te scoren. Maar een goede en nauwkeurige voorzet is al een half doelpunt...
Tenslotte, het zij dr. Den Hertog gegeven zijn studie voort te zetten ten dienste van kerk en theologie. Het zij hem óók gegeven het hier „ontdekte" toegankelijk te maken voor velen in de kerken. Dat lijkt mij de inspanning waard.

G.L. Born

Dit artikel werd u aangeboden door: De Wekker

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Bekijk de hele uitgave van vrijdag 14 juli 1989

De Wekker | 8 Pagina's

„Bevrijdende kennis

Bekijk de hele uitgave van vrijdag 14 juli 1989

De Wekker | 8 Pagina's