De Synode van Groningen 1989 (V)

Een kleinigheid(?)
Wist u dat in Groningen meer dan honderd(!) leden van de gemeente bezig zijn om de leden van de Synode van al het nodige te voorzien en ervoor te zorgen dat de vergadering goede voortgang kan hebben? Dat betreft dus snelle verwerking en vermenigvuldiging van voorstellen, maar ook het (middag)eten en drinken. Wist u verder dat de leden en bezoekers van de Synode goed zijn voor meer dan 60 liter koffie per dag?

Eenheid
Op de voorlopige agenda die door het moderamen was samengesteld, prijkte voor woensdag 20 sept. de behandeling van een deel van het zeer omvangrijke rapport van deputaten „Eenheid", vooral daar waar het ging om de samenwerking met de Ned. Geref. Kerken, de Geref. Kerken (Vrijgemaakt) en de Geref. Bond in de Ned. Herv. Kerk.
Het is al wel bekend dat deze zaken zeer belangrijk zullen zijn in deze Synode en dat de besluiten die genomen zullen worden voor een groot deel bepalend zullen zijn voor de voortgang van tot stand gekomen contacten.
De commissie van voorbereiding en rapport kwam echter met een procedurevoorstel: „De Generale Synode besluit de Hoogleraren te verzoeken commissie IV (. . .) te dienen met een advies inzake de vraag, of de verschillen ten aanzien van de toeëigening des Heils, die door deputaten gerapporteerd zijn vallen binnen of buiten het kader van de Gereformeerde Belijdenis".
Dit tussenvoorstel werd door de Synode aangenomen; ieder voelt dat juist hier het punt ligt waarover doorgesproken moet worden. De commissie zal een gesprek met hoogleraren hebben en in de tweede zittingsweek met voorstellen komen.

Zending
En zo raakt een agenda in de war; de afgevaardigden moeten te allen tijde alle stukken bij zich hebben en ook voorbereid hebben. Want er wordt doorgewerkt. De „zending" kwam nu in de plaats van de „eenheid" op deze woensdag 20 september.
Deputaten (voorzitter ds. K.J. Velema en secr. ds. J.H. Carlier waren ter vergadering) hebben veel werk verzet; en laten wij ook niet vergeten de werkers in het veld! De Kerken zijn ingeschakeld op de „basis" door het gehouden zendingsjaar.
Een deel van de vragen ter Synode ging over het resultaat van dit jaar: is er al zicht op een nieuw zendingsterrein?
Een definitief besluit kon de Synode daarover niet nemen. Maar uit de bespreking bleek wel, dat een aantal punten de aandacht verdienen:
- Sommige afgevaardigden pleitten voor een zendingsgebied buiten Afrika, om nu over een groot deel van de wereld (na Indonesië en Zuid-Afrika) de zendingsactiviteiten gespreid te hebben;
- Anderen wezen op de mogelijkheden in Botswana, een gebied in Zuidelijk Afrika, waar mogelijkheden zijn om het Evangelie te verkondigen aan mensen die daar nog nooit van gehoord hebben;
- Rekening moet ook gehouden worden met het feit dat de Islam in vele gebieden van de wereld steeds meer oprukt en de noodzaak daar een dam tegen op te werpen.

De huidige terreinen
Het is duidelijk dat er steeds meer verzelfstandiging plaats gaat vinden op de terreinen waar nu namens de Kerken gewerkt wordt. Toch blijft de behoefte aan hulp uit Nederland nog bestaan. In KwaNdebele bleek in de voorbijgegane periode verschil van inzicht te zijn geweest over de vraag hoe het zendingswerk moet worden opgezet; na een gehouden werkbezoek van twee deputaten is er goede hoop dat de twee lijnen (snelle zelfstandigwording van gemeenten waarbij de zendelingen verder trekken óf het ook verder helpen opbouwen van de gemeente) met elkaar verbonden kunnen worden.
In Venda zal de vacature van ds. A.P. van Langevelde waarschijnlijk vervuld worden door een Venda-predikant; een verblijdende zaak!

Toespraken
Elke Synode zijn er wel weer vertegenwoordigers van zusterkerken die de Synode (en in haar onze Kerken) een bemoedigend woord toespreken. Uit Brazilië - uit de Igrejas Evangélicas Reformadas - was ds. T.E. Heslinga gekomen om de hartelijke groeten over te brengen. Hij vertelde iets over de wijze van opbouw van de gemeenten daar; langzamerhand worden de Hollandse diensten schaarser. Ook het BOAZ-project (bij ons bekend via deputaten Hulpverlening) werd genoemd. Ds. H. Last (zelf een aantal jaren in Brazilië werkzaam geweest) beantwoordde de toespraak van ds. Heslinga. Hij stelde vast dat men een voluit bijbelse prediking op prijs stelt; gaat u in die traditie verder! Ds. Last hoopte dat ook vanuit onze Synode een vertegenwoordiger naar de Synode „overzee" zou gaan. De praeses maakte snel duidelijk dat hij daar maar niet al te hard op moest rekenen. . .
Ontroerend was de toespraak van de twee afgevaardigden van Geraja Toraja Mamasa, de Kerk die door de zendingsarbeid vanaf de jaren '20 is ontstaan. U kunt hun foto's zien op de voorkant van het jongste nummer van UKK. De jonge ds. Palullungan sprak over het feit dat deze jonge Kerken óók willen staan op de „bodem van de Schrift". Maar vooral het spreken van de 83-jarige predikant R.M. Thumo maakt diepe indruk: staande als kleine man naast de veel grotere ds. H.P. Brandsma sprak hij over onze verhoudingen als over „vader en kind-verhouding". Het was goed zo de onderlinge verbondenheid te voelen.

Structuur van deputaatschap Zending
Langzamerhand is het deputaatschap Zending zeer groot geworden: er zijn in feite drie „afdelingen" (secties) die zich met de verschillende gebieden (Indonesië, KwaNdebele, Venda) bezighouden. Nu ds. K.J. Velema na jarenlange arbeid, ten laatste als voorzitter, terugtreedt, stond de Synode voor de vraag: hoe moet het moderamen van dit deputaatschap eruit zien? De gedachte van deputaten was om de verschillende voorzitters van de secties afwisselend als voorzitter van deputaten te laten optreden.
In de Synode was men bevreesd dat dit toch niet goed zou werken; moet er naast de geheel vrijgestelde secretaris ds. J.H. Carlier niet nóg iemand zijn die het geheel kan overzien en zich in de hele materie kan inwerken, in casu de voorzitter?
Op de laatste Synodedag in deze week nam de Synode het besluit in principe een voorzitter van het deputaatschap te benoemen die gedeeltelijk (voor 2 dagen per week) vrijgesteld zal worden - een en ander nog afhankelijk van andere voorstellen die financiële consequenties hebben. Maar de noodzaak hiervan is dik onderstreept. Het is belangrijk dat dit werk van de Kerk naar buiten, de Evangelieverkondiging onder de heidenen, krachtig ondersteund kan worden door het „thuisfront".
Andere zaken, de zending betreffende, konden nog niet worden afgerond, en komen dus later terug.

Contacten tussen deputaatschappen
Deputaten zending, evangelieverkondiging onder Israël en Evangelisatie komen regelmatig in een beraad samen om zich af te vragen: hoe kunnen wij de kerkeraden helpen in hun pogingen de gemeenteleden echt bewust te laten worden van hun roeping „levende brieven van Christus" te zijn en zo een missionaire gemeente te vormen? Een paar keer is daar op de Synode over gesproken; onderstreept is telkens dat het niet de bedoeling van deputaten is over de gemeenten te heersen (een „super"-deputaatschap te vormen), maar slechts een handreiking te doen aan de kerkeraden. En dat wordt gewaardeerd!
T.a.v. Zending en Hulpverlening besloot de Synode dat als de laatsten in bepaalde noodgevallen niet kunnen voorzien (bij zendingsterreinen), dat dan de eersten gemachtigd zijn zich met toestemming van deputaten hulpverlening tot de diaconieën te wenden.

Wie mogen praeses en scriba zijn?
Woensdagavond diende een instructie van de Part. Synode van het Oosten die de Gen. Synode verzocht uit te spreken „dat zowel de praeses als de scriba van de kerkelijke vergadering ambtsdrager dienen te zijn".
Deze instructie heeft een achtergrond: in sommige gemeenten is een zuster der gemeente benoemd tot scriba. De commissie die de voorbereiding in handen had gehad stelde dat inderdaad, vanwege de vertrouwelijkheid die een aantal kerkeraadszaken kenmerkt, de betrokken personen ambtsdrager dienen te zijn. De artikelen in de Kerkorde gaan daar ook vanuit en dat moet maar zo blijven ook.
Overigens is het onjuist de zaak toe te spitsen op een vrouw, het gaat om een lid van de gemeente geen ambtsdrager zijnde.
Natuurlijk kan iedere kerkeraad, ter verlichting van het werk van de scriba een „functionaris" (m/v) aanwijzen die verschillende werkzaamheden verricht.
De scriba blijft nochtans ambtelijk verantwoordelijk.
De instructie werd aanvaard.

Predikanten naar art. 6 K.O.
Minder eenstemmigheid was er over de vraag (via een instructie ingediend door de Part. Synode van het Westen) of een beroepbaar gestelde kandidaat ook beroepen kan worden tot bijzondere arbeid (ziekenhuispredikant, schoolpastor enz.). De letterlijke tekst van art. 6 K.O. lijkt dat namelijk niet toe te staan; alleen wanneer men een aantal jaren als gemeentepredikant is werkzaam geweest, kan men aldus beroepen worden.
Duidelijk was voor ieder de noodzaak om te komen tot verruiming van beroepingsmogelijkheden (men denke aan die kandidaten die soms al lang wachten op een beroep). Maar of dit de juiste weg is? De commissie zal zich er nader op beraden.

Militairen
In de behandeling van het rapport is vooral aandacht gegeven aan de gemeente die ontstaan is in Zeven/Seedorf, waar militairen die daar gelegerd zijn op zijn aangewezen wat de christelijke gemeente betreft. Het lijkt erop dat deze gemeente zich langzamerhand wat verwijdert van het gereformeerd belijden. Deputaten (die zelf deze zaak hadden aangesneden bij de Synode) hebben opdracht gekregen de zaak nauwlettend te volgen en te bespreken met de kerkeraad aldaar; ook te zoeken naar andere mogelijkheden i.s.m. de gereformeerde gezindte.
Lof voor de predikanten uit onze Kerken die een jaar en zes weken, of voor langere tijd, de geestelijke verzorging van „onze jongens" ter hand nemen. Het is niet eenvoudig in een tijd waarin veel geestelijke verzorging verandert in maatschappelijk werk.
Zij hebben ons gebed nodig.
Er is in de Synode gebeden voor de secretaris van deputaten, br. A.C. Floor, die erg ziek is.

Appèlschrijvens
Op deze dag werden ook verschillende appèlschrijvens (bezwaarschriften) behandeld, met name die waarin de Synode om formele redenen kon komen tot toe- of afwijzing. Vrij veel aandacht kreeg daarbij een bezwaarschrift van Rotterdam-Centrum inzake voorgenomen samenwerking met de Ned. Geref. Kerk van Overschie. De Part. Synode van het Zuiden heeft, via toewijzing van dit bezwaarschrift, de opdracht gekregen „de weg vrij te maken voor een constructieve behandeling van de instructie van de kerkeraad van Rotterdam-Centrum(...)".

Tenslotte
In overleg met de hoofdredacteur krijgt u een nogal uitgebreide verslaggeving. Dat betekent dat er veel tijd ligt tussen de datum van behandeling ter Synode en lezing in De Wekker. Maar het is dan ook hopelijk écht duidelijk waarover het allemaal ging.

Hoogeveen, D. Quant

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen