Vrede op aarde

Ter gelegenheid van het Kerstfeest worden her en der allerlei boodschappen de wereld ingezonden, die spreken over vrede. De vraag komt echter op, of dat nu de „vrede op aarde" is, waar de engelen van zongen boven de velden van Efrata.
Doen al die mooie toespraken en kerstboodschappen met monden vol over vrede niet eerder denken aan verhalen over bijvoorbeeld de Eerste Wereldoorlog? Dat ter gelegenheid van het Kerstfeest een bestand - een staakt het vuren - van 48 uur werd afgekondigd. Aan de ene kant kwamen uit de loopgraven de Franse soldaten tevoorschijn met hun flessen cognac . . . Aan de andere kant de Duitse soldaten met hun flessen schnapps. En op het niemandsland tussen de stellingen dronken ze uit elkaars flessen en zongen ze samen „stille nacht" en „heil en vree"... Achtenveertig uur lang. En toen was de stilte en de „vrede" weer voorbij. Toen barstte het geweervuur weer los.
Is dát nu de vrede van het Kerstfeest? Even een adempauze? Even alle vijandschap en onvrede vergeten? Even net doen of die onvrede er niet is?
Als dat het Kerstfeest is . . . Als de vrede van Kerst even een adempauze is. Dan is dat op zich natuurlijk best waardevol. Zo'n moment heb je soms nodig om weer op adem te komen en er weer tegen te kunnen in het leven. Om even dat geruzie met de buren te vergeten, of de moeite met de kinderen, of de zorgen op het werk, of... (vul maar in wat er aan onvrede en onrust kan zijn!). Even uitgetild te worden boven het gewone aardse gedoe van alledag. Even ogen en harten omhoog. Los van de dagelijkse beslommeringen en rusteloosheid om iets van de hemelse rust en vrede te proeven...
Toch is dat nu juist niet het kerstfeest! Kerst betekent niet dat wij onszelf even ontworstelen aan de - soms harde - werkelijkheid van ons bestaan en - even - omhoog klimmen, erbovenuit, om er na 48 uur weer des te harder in terug te vallen.
Nee, niet wij omhoog: dromen van hemelse vrede... Maar: God omlaag, midden in onze harde werkelijkheid! Dat is het wat in de Kerstnacht gebeurde. En dan verandert er iets wezenlijks op onze aarde. Als Jezus, de Heiland, geboren is, dan scheurt de hemel open en de engelen zingen: „. . . vrede op aarde . . ." Dan gaat de profetie van Micha in vervulling: „Hij zal vrede zijn."
De eerlijkheid gebiedt om te zeggen dat dat lied en die profetie ons toch nog maar altijd vreemd in de oren blijven klinken. Want - ook al verheugen wij ons de laatste tijd over de indrukwekkende ontwikkelingen in het Oostblok - toch horen wij elke dag opnieuw van onvrede en onrust her en der op aarde. Om nog maar te zwijgen van de onrust en onvrede die er in ons eigen leven kan bestaan.
Moeten wij dat lied van de engelen en die profetie van Micha dan misschien opvatten als iets voor de toekomst? Dat het eenmaal „vrede op aarde" zal zijn? En dat wij daarom daar nu van mogen dromen? Als een stukje troost temidden van alle onvrede?
Of is het misschien bedoeld als een oproep: Breng die „vrede op aarde" tot stand? Span je met elkaar in om te bewijzen dat met de komst van dat Kind in de kribbe, vrede mogelijk is geworden, als wij ons daar samen maar hard genoeg voor inzetten?
Zo is dat lied niet bedoeld! En die profetie evenmin! Het zijn geen aankondigingen van een vrede die in de toekomst verborgen ligt. Het is ook geen oproep om die vrede nu zelf waar te maken. Het is beschrijving van een feit. „Hij is onze vrede", en die vrede is er nu!
Maar dan moeten wij wel begrijpen wat de bijbel met die vrede bedoelt. Want wij zijn geneigd om „vrede" op dezelfde wijze op te vatten als bijvoorbeeld keizer Augustus dat deed. Hij liet een gebod uitgaan dat de gehele wereld moest worden beschreven. Dat was geen grootheids-waanzin van hem. Alsof hij wel eens wilde weten hoeveel onderdanen hij had. Nee, hij deed dat met het oog op de vrede. De „pax romana", de vrede van het Romeinse rijk. Om die te kunnen handhaven had hij informatie nodig over de samenstelling van de bevolking. Dan kon hij precies weten hoeveel soldaten hij op elke plaats moest stationeren om vrede en rust en orde te handhaven. Zo kon hij van het grote rijk één geheel maken, ondanks alle verschillen, ondanks alle opstand en strijd, ondanks alle zonde.
Heb ik het mis, als ik denk dat ook wij meestal op die manier met het woord „vrede" werken? Dan gaan „vrede" en „macht" hand in hand. Dan is vrede brengen een kwestie van onvrede en onrust onderdrukken. Dan kan de vrede getekend worden - in het groot en in het klein! - als de één gewonnen en de ander verloren heeft. „Hij zal vrede zijn" zou dan betekenen dat Hij met macht en geweld alle tegenstand neerslaat en zo „vrede op aarde" brengt.
Het verrassende in de bijbel is, dat „vrede" en „macht" niet samengaan. Micha profeteerde er al van toen hij sprak over dat kleine, onaanzienlijke, onmachtige Bethlehem, en de Heerser die daar geboren zou worden. Een Heerser die niet met macht van wagens en ruiters vrede zou brengen, maar die als een herder zijn volk zou weiden. En die op die manier „vrede" zou zijn.
Die woorden van Micha stonden haaks op de verwachtingen en de gedachten van de mensen uit zijn tijd. Een tijd waarin aan alle kanten oorlog dreigde. Assyrië stond klaar om Juda binnen te vallen en onder de voet te lopen. De koning van Juda keek naar alle kanten om zich te verzekeren van hulp van bondgenoten in de strijd tegen de Assyriërs, om zo een soort gewapende „vrede" tot stand te brengen.
En dan profeteert Micha over vrede die niet gebaseerd is op evenwichtige machtsverhoudingen met sterke bondgenootschappen en machtige legers, maar vrede die komt met de geboorte van een kind in dat onaanzienlijke Bethlehem. Dat is vrede in veel diepere zin: God daalt midden in al onze onrust en onvrede en zonde af! Hij wil midden in onze nood en onvrede en zonde tegenwoordig zijn. Hij wordt Mens in ons midden. Hij wil in Jezus Christus in onze onvrede, onze verlorenheid en strijd, onze opstandigheid en ons verdriet binnenkomen.
Om dat alles op Zich te nemen, om onze nood, onze schuld tot de zijne te maken, te dragen. En dan zien we achter de kribbe al het kruis.
Dat is de vrede waar Micha het over heeft en waar de engelen in de kerstnacht van zingen. Vrede, niet door macht, maar door zelfverloochening, doordat de Heiland zichzelf geeft. Die vrede hoeft niet maar een 48 uur durende adempauze te zijn, zonder dat er iets verandert in ons leven van alledag. Want als wij zo het Kerstfeest vieren, zo de vrede van Kerst beleven - als Hij onze vrede op aarde is -, dan mogen wij weten dat Hij in alle dingen van ons leven - de goede en de slechte, de blije en de verdrietige - ingegaan is. Erbij is en mee wil dragen.
Dan wordt niet alleen Kerst een vreugdevol feest. De vreugde om die vrede mag in heel ons leven doorwerken. En dan mogen wij ons door het Kind in de kribbe, door Christus de Here, op het spoor van de vrede laten zetten: zijn vrede die zelfverloochening betekent.

C.D. Affourtit

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen