De helft plus één

In alle kranten van de voorbije weken kwam je het tegen, het begrip „nipte" meerderheid. Het kwam in omloop door wat het Franse volk met betrekking tot „Maastricht" te zien gaf. Het werd nog net een ja, maar in alle commentaren werd het alles behalve overtuigend genoemd. Met de helft plus één doe je niet zoveel; men is het kritieke punt van nee maar net voorbij. De helft min één is al evenmin overtuigend. Een paar stemmen méér en de loop der dingen zou anders zijn geweest.
Nu is de helft plus één een onontkoombare regel waarmee wij, mensen in een bonte samenleving, op democratische wijze zaken regelen en afspraken maken. Bij wat een nipte meerderheid wil, wordt de grote meerderheid geacht zich neer te leggen, zo goed als bij wat zij niet wil. Op één stem verschil kan een regering blijven zitten of vallen. Met één stem verschil wordt een belangrijke politieke beslissing wel of niet genomen en we weten hoe het op cruciale momenten in de politiek kan gebeuren dat verre zonzoekers en zieken onder de volksvertegenwoordigers naar Den Haag worden gehaald om een „nipte meerderheid" vóór of tegen iets te waarborgen.
De helft plus één is wel eens een gegeven genoemd waarin zich op duidelijke en soms heel gevoelige wijze de gebrokenheid van dit aardse leven aftekent. We hebben het gewoon nodig om het leven met elkaar leefbaar te houden. Het verschil in inzicht, levensinstelling, levensomstandigheden, levensovertuiging en niet in de laatste plaats het verschil in persoonlijk en groepsbelang, is er oorzaak van dat de ene zus en een ander zo wil en de keuze-uitspraak met een meerderheidscriterium is het enige middel om daarin regulerend op te treden. Dat meerderheidscriterium is de helft plus één.

Ook in de kerk
De kerk hanteert het ook, hoeveel moeite men er soms ook mee heeft om de helft plus één overtuigend te achten en er vrede mee te sluiten als men zelf graag de helft min één had gezien. Bewijst de praktijk niet dat het heel moeilijk kan zijn als binnen een kerkeraad, op een gemeenteavond of in de brede kerkelijke vergaderingen een belangrijk voorstel met één stem méér of minder wordt aangenomen of afgestemd? Daaruit zijn op veel plaatsen en in allerlei kerkgemeenschappen al heel wat akelige situaties en verstoorde verhoudingen voortgevloeid. Kerkeraden die rond zaken met principiële en gevoelige kanten naar de gemeente toe, voor besluitvorming staan, doen er dan ook goed aan niet altijd van het criterium van de helft plus of min één uit te gaan, maar na te gaan of voor een besluit in de richting waarin wensen zijn geuit of waartoe noodzaak wordt gezien, binnen de gemeente (zo goed als binnen de kerkeraad) een gekwalificeerde meerderheid bestaat. Bij welk getalscriterium dáárvan dan sprake is, zal moeten afhangen van de aard van de zaak waarover een beslissing moet vallen, terwijl het in de kerk dan nog tot de verantwoordelijkheid van een kerkeraad moet worden gerekend om door gesprek en overreding op goede gronden tegenstanders van een goede zaak tot andere gedachten te brengen en ander inzicht bij te brengen bij hen die een zaak voorstaan, waarbij niet het totale belang van Christus' gemeente in aanmerking is genomen. Dat is moeilijk en daarom komt hiervan in de praktijk ook niet altijd even veel terecht. Nog maar kort geleden vroeg een kerkeraadslid mij hoe de gedragslijn van zijn kerkeraad moet zijn bij een in overweging zijnde verandering op liturgisch gebied, waarvoor binnen de gemeente een „gekwalificeerde meerderheid" bestaat, maar waarop zo'n tien procent van de leden mordicus tegen zijn. We waren het erover eens dat meerderheid (en hier dan nog wel een duidelijke) meerderheid is en evenzeer stemden we overeen in de gedachte dat een minderheid de wensen van een meerderheid niet blijvend kan en mag blokkeren, maar in de gemeente van Christus is denken in termen van meerderheid en minderheid in wezen verfoeilijk. In het aangehaalde voorbeeld is het zaak dat de kerkeraad met wijsheid, geduld en fijngevoeligheid probeert om in persoonlijke gesprekken bezwaren weg te nemen, er zo nodig respect voor uit te spreken en op zijn minst begrip te vragen als het niet gaat om dingen waarin men zich in geweten bezwaard hoeft te voelen.

De helft plus één of de helft min één, men kan er ook in de kerk niet omheen. Het werkt, maar op dat kritieke snijpunt hebben mensen en groepen van mensen in de kerk menigmaal teleurstellingen te verwerken gekregen. Hoewel aan het nemen van veel kerkelijke beslissingen, waarbij het zowel om personen als om zaken kan gaan, aanroeping van de Naam des Heren vooraf gaat, wordt dikwijls toch aan de overtuigingskracht en de aanvaardbaarheid van een besluit waarvoor of waartegen de helft plus één zich uitsprak, getwijfeld.
In elk geval bewijst de praktijk van het kerkelijke leven dat in een uitspraak van de helft plus één lang niet altijd hemelse leiding wordt gezien, ook al is daarom in het voorafgaande gebed met ernst gevraagd.
Hier zit waarschijnlijk het diepste probleem. Als in de plaatselijke gemeente van Christus of binnen de bredere verbanden van Christus' kerk beslissingen moeten vallen over zaken waaromtrent de meningen verdeeld zijn en de geesten misschien botsen, moet de gemeente en moet de kerk, als de kerkeraad of de bredere vergadering een behoedzaam, dat is evenwichtig beleid heeft gevoerd, de Schriften geraadpleegd zijn en de belijdenis van de kerk er bij gehouden is, in de uiteindelijke uitspraak van kerkeraad en gemeente samen, goedkeuring van Boven willen zien. Als we dat niet (meer) willen aannemen, heeft bidden in en voor kerkelijke vergaderingen geen zin meer. Misschien zou het wel goed zijn om over zin en inhoud van met name het gebed in kerkelijke vergaderingen eens goed na te denken.

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen