Marginaal?

Schuld en depressie
Er wordt nog al eens een duidelijke relatie gelegd tussen schuld en depressie. Maar men praat dan over twee verschillende soorten van ervaring. Schuld is een zaak van religie. Depressie is een kwestie van zielkundige geaardheid. Beide hebben veel met elkaar te maken. Maar ze staan niet in een onmiddellijke of directe relatie met elkaar. Men heeft Luthers levensverhaal laten beschrijven door een psychiater. Deze herleidde zijn schuldbesef tot een gewrongen relatie die Luther met zijn vader zou hebben gehad. Men kan immers een beeld van God als Vader hebben, afgeleid van de werkelijkheid die wij ten opzichte van onze eigen vader beleven. Er zijn mensen die met de Vadernaam van God de grootste moeite hebben. Ze blijven vastzitten op de negatieve herinneringen die zij aan hun aardse vader bewaren. Zo grijpen de dingen wel in elkaar. Men mag verwachten dat in die sfeer een mensenhart ook schuld en depressie in een adem noemt. Men verwart dan de negatieve gewaarwordingen uit de sfeer van het zieleleven als zodanig met de gevoelens van verlorenheid en schuld die wij ten opzichte van God hebben, ten opzichte van zijn volmaaktheid en heiligheid. Een voortdurende prediking van Gods heiligheid en van zijn gerechtigheid kan het gevoel versterken dat wij nimmer aan zijn eisen kunnen voldoen. Zo wordt het leven met vruchteloosheid geslagen. Maar men dient dan wel te bedenken dat er verschil is tussen een religieus schuldbesef en een wellicht aangeboren of door opvoeding versterkt gevoel van neerslachtigheid. Het eerste is religieus bepaald. Het tweede is een geaardheid die met aanleg en karakter samenhangt. De laatsten moeten geheiligd worden.

Vergeving en vrijheid
Als we de zaak zo stellen, dat we met schuld en depressie op twee verschillende terreinen zijn, geldt dit dan ook van het omgekeerde? Kan iemand door de rechtvaardiging door het geloof een ander karakter krijgen? Dat laatste zullen niet veel mensen aannemen. Een karakter wordt niet veranderd. Het moet geheiligd worden, zeiden we daarnet. Toch nemen we al te gemakkelijk aan dat de vrijheid der heerlijkheid der kinderen Gods alleen een religieuze zaak is. Wel, als religie het hart betreft, van waaruit de uitgangen van het leven zijn, dan zal een hartelijke toestemming van de vergeving der zonden ons ook bevrijden. Men moet, ik geef het toe, voorzichtig zijn met het al te spoedig en eenvoudig een directe lijn te leggen tussen de geloofservaring en de diepe beseffen en gewaarwordingen in een mensenziel. Maar zo weinig als ik kan aannemen, dat Luthers schuldbesef een kwestie was van een in zijn jeugd door zijn vader gemaltraiteerd kind, zo weinig durf ik ontkennen dat de vrijheid waarmee Luther optrad tegenover vorsten en volken samenhing met de rechtvaardiging door het geloof. De psychologische gevolgen van de vreemde vrijspraak zijn groter dan wij voor mogelijk houden. Als God in zijn grote genade zegt: je mag er zijn, zouden wij er dan ook niet durven en willen zijn met heel ons hart? Als God „ja" zegt tegen ons, kunnen wij dan onszelf blijven ontkennen?

W. van 't S.

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen