De pastorale motivatie vanuit Jezus Christus (Over het pastoraat V)

De pastor zelf schaap van de kudde
In dit artikel wil ik iets zeggen over de betekenis van de Heere Jezus voor de pastor in zijn werk. Hoe kan de pastor zijn werk uitvoeren en volhouden? Welke betekenis heeft de Heere Jezus voor het dagelijkse werk van de pastor? We noemen dit: de pastorale motivatie vanuit Jezus Christus.
Ik wijs op enkele punten. Niemand kan pastor zijn, als hij niet zelf weet en beleeft een schaap van de kudde te zijn. Op dit punt is er een ingrijpend verschil tussen de Goede Herder en mensen die men pastor noemt. Jezus is Zelf de Herder van de kudde. De pastor is zelf ook schaap van de kudde. Dat gaat zelfs aan het herder-zijn in Jezus' dienst vooraf. Een herder moet zelf als schaap de stem van de Goede Herder kennen. Hoe kan hij over de stem spreken (en preken), als hijzelf de liefde en de warmte, de terechtwijzing en de bestraffing van die stem niet kent?
Vanuit de kennis van de Goede Herder zal de pastor ervan overtuigd moeten zijn, dat de Herder hem zendt. Wie kan over de kudde waken en voor de kudde zorgen, als hij zelf niet weet door de Herder gezonden te zijn? We gebruiken hier het woord roepingsbesef en de daarmee verbonden volmacht, om de kudde voor te gaan.

Zelfverloochening
Een ander moment in de pastorale motivatie vanuit Jezus Christus is de zelfverloochening. In Filippenzen 2:6-8 lezen we hoe Jezus Zichzelf heeft vernederd. Hij vraagt van de Zijnen dat ze zichzelf verloochenen, hun kruis op zich nemen en Hem volgen (Matth. 16:24). De navolging krijgt in de pastorale existentie een toegespitste gestalte. Het kruis op zich nemen en zichzelf verloochenen is alleen mogelijk door de beleving van de liefde van de Goede Herder. In de zelfverloochening zal de gestalte van de Goede Herder in de pastor openbaar komen.

Het drievoudige ambt
Hier kunnen we ook denken aan het drievoudig ambt van Christus. Het priesterlijke zal vooral uitkomen in het meevoelen, het meeleven en het meedenken. Het komt ook uit in het gebed voor de ander en met de ander.
Er zijn theologen die zeggen dat de pastor zich moet ontledigen, zoals Jezus dat heeft gedaan (Filipp. 2:7). Ik zou hiervoor niet de term ontlediging willen gebruiken. Die behoort bij Christus. Hij wordt gebruikt omdat Jezus God èn mens was. Wij mogen wel spreken over het ter beschikking staan van de ander, het zich openstellen voor de ander en zich willen inleven in de moeiten en de gevoelens van een ander. Het pastorale werk heeft een priesterlijk aspect.
Het profetische ligt voor mijn besef vooral in het onderrichten, het raad geven en de weg wijzen. Zo heeft Jezus ook gewerkt. Hij noemde Zichzelf: De weg, de waarheid en het leven. Ik zou het drievoudig ambt van Christus niet zomaar over deze drie woorden willen verdelen. Wel mogen we zeggen dat Jezus Zichzelf de weg noemt, omdat Hij de weg is en omdat Hij de weg wijst. Dat is ook typisch het werk van de Herder: de kudde leiden en voorgaan.

Het koninklijke zit in de vastberadenheid waarmee er orde op zaken wordt gesteld in het leven van mensen. Niet dat de pastor zelf dat kan doen. Hij moet er wel aan meewerken. In diepe afhankelijkheid van Jezus Christus mag hij voorgaan. Hij mag het vertrouwen uitstralen dat het leven onder de hoede van de Goede Herder een veilig en geborgen leven is.
De lezer zal bemerkt hebben, dat ik de motivatie vanuit de Heere Jezus Christus, naar de pastor zelf heb uitgelegd. Ik heb haar tegelijk gebruikt, om haar te laten uitstralen in het optreden van de pastor naar de kudde toe. De motivatie heeft zo een dubbele functie. Zij stuwt de pastor. Zij geeft hem kracht om in zijn werk te volharden. Zij bepaalt tegelijk zijn werk, zijn manier van doen. Zij is normerend voor zijn werk. Zij bepaalt ook de manier waarop hij zijn werk verricht. Zij is beslissend voor de vorm, de gestalte van zijn pastorale werk.

Vier functies van het pastoraat
Ter afsluiting van dit artikel zou ik de functies van het pastoraat willen aangeven. Ik kom tot een viertal functies.
Allereerst: vertroosten en bemoedigen. Dat is het verlangen om mensen uit dalen en diepten te halen en om de weg met God, met Jezus verder te gaan. Niet blijven staan of geestelijk in de knoop blijven zitten, maar verder gaan.
Vervolgens: vermanen en terechtwijzen. Beide werkwoorden hebben eenzelfde doel, namelijk iemand van de verkeerde weg af te houden en hem op de goede weg (terug) te brengen.
Ten derde: raadgeven. Dat is in de meest brede zin van het woord een mens helpen zijn weg met God te gaan, in gehoorzaamheid aan Gods Woord, gericht op de eer van God en op het welzijn van de naaste. Raadgeven betekent helpen bij het maken van keuzes en het nemen van beslissingen, om in geestelijke volwassenheid mens Gods op aarde te zijn.
Als laatste - hoewel zeker niet de minste, eerder noem ik haar de hoogste - taak zie ik: het orde stichten, het in orde brengen, het helen, het verzoenen. Dit ziet op de gezondheid van hart en ziel. Verzoening, vervreemding in de relatie tot God, tot de ander en zichzelf opheffen, om zo te komen tot een leven in harmonie binnen deze relaties. Hier kan aan toegevoegd worden: de verhouding tot de schepping en de levensgang. De echte vrede gaat niet om buiten heelheid en orde. Zij komt daarin juist openbaar.
Deze vier taken heeft de pastor te vervullen. Dat zal niet in een keer mogelijk zijn. Hij krijgt met de vier genoemde taken als problemen te maken. Hij mag terugvallen op Jezus Christus, Die met het oog op deze taken Zijn heilzaam pastoraat heeft beoefend. De pastor staat niet in Jezus' plaats, maar wel in Jezus' dienst.

W.H. Velema

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen