Spreekstijl

Ons taalgebruik gaat er niet op vooruit. Wie een winkel betreedt, wordt meestal niet meer begroet met Dag mijnheer of Dag mevrouw, maar met Hallo. En bij vertrek zwaait men u uit met Doei. Het tutoyeren neemt duidelijk toe, zelfs op scholen in de richting van onderwijzers en leraren. De voorname cultuur van weleer is vervangen door een voornamen-cultuur: ministers (vroeger aangesproken met excellentie) en andere hoogwaardigheidsbekleders kent men alle bij de voornaam.
Ook de zinsformuleringen worden steeds slordiger. De gastvrouw vraagt: Hoe drinkt u de koffie? En als men dan antwoordt: Liefst uit een kopje, dan straalt de verbazing u tegen. Aan een loket of voor de telefoon krijgt men regelmatig te horen: Hoe was uw naam? Over het antwoord, dat die naam nimmer is gewijzigd en nog steeds hetzelfde is, moet de vrager diep nadenken alvorens zich te corrigeren en te vragen: Hoe is uw naam?
Nu gaat het er niet om, het 18e-eeuwse Nederlands weer in ere te herstellen. Alleen degenen die nog uit de psalmberijming van 1773 zingen, zouden het kunnen begrijpen als men zegt, dat men zich voor een goed taalgebruik zou willen verkloeken (Ps. 122:3), geen treken (Ps. 5:9) wil plegen, maar in grote kreits (Ps. 104:3) zou willen laten blijken, dat men niet ontzind (Ps. 14:4) is en de beukelaar (Ps. 91:2) wil heffen tegen de taalverloedering. Maar ook in hedendaags Nederlands kan men zich inzetten voor een heldere spreekstijl.
Het gaat er om, dat men goed moet beseffen wat men zegt. En om nu bij de bedoeling van dit artikeltje te komen: het meest irritant is de in toenemende mate in winkels op vrijdag en zaterdag gehoorde afscheidsgroet Prettig weekend. Er is kennelijk geen besef meer, dat de week op zaterdag eindigt en op zondag begint. Maandkalenders, agenda's, dienstregelingen van luchtvaartmaatschappijen merken de maandag aan als dag nr. 1 en de zondag als dag nr. 7. Dat is in 1972 nog verergerd toen het Nederlands Normalisatie-instituut in de norm NEN 2772 de weken is gaan nummeren - zo gaat men b.v. op vakantie in week 30 - en de maandag als eerste dag werd aangemerkt.
Als vast antwoord op de wens „een prettig weekend" pleeg ik te zeggen: hetzelfde en daarna een goede zondag. In de meeste gevallen moet ik dan wel uitleggen wat ik daarmee bedoel en is men hoogst verbaasd als men hoort, dat de week niet op zondag, maar op zaterdag eindigt. En maken wij onszelf ook niet schuldig aan dit woordgebruik, als we mededelen dat we een lang weekend met vakantie gaan?
Onze spreekstijl moet zorgvuldiger zijn. Dat geldt niet alleen voor het weekend, maar ook voor het spontane gebruik van (basterd)vloeken. G.v.d. vermijden we wel, maar o jee (afkorting van Jezus) rolt soms ook uit onze monden.
We hoeven niet in de gij-vorm tot elkaar te spreken, maar in het hedendaags Nederlands taalgebruik moeten we toch meer weloverwogen te werk gaan. En ook laten blijken, dat wij christenen (willen) zijn!

Verplanke

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen