Kerstfeest in het gezin

In onze gezinnen is het kerstfeest een belangrijk feest. De vraag is wat de betekenis is van het kerstfeest voor een gezin, waarin de naam van Christus wordt beleden. Een andere vraag is hoe wij op een christelijke wijze het kerstfeest mogen vieren.
Deze vragen zullen niet iedereen op het eerste gezicht aanspreken. Niet iedereen leeft immers in een gezinsverband. Er zijn broeders en zusters die alleen staan, die geen huwelijksband hebben gesloten, die hun man of vrouw hebben verloren door de dood, die door een echtscheiding alleen zijn komen te staan. Er zijn echtparen die geen kinderen van de Here hebben ontvangen, of die een kind vroegtijdig aan de Here moesten afstaan. Er zijn jongeren die (bijna) niet thuiskomen, wegens de verbroken verhouding met hun ouders. Anderen vinden thuis niet meer wat in overeenstemming is met Gods woord. Voor hen die niet in een gezinssituatie verkeren, bieden de kerstdagen niet altijd een blij vooruitzicht. Voor hen en voor ons allen geldt echter de belofte van God, dat rondom de persoon van Jezus het huisgezin van God bijeenkomt. De Here vervult op een nieuwe wijze zijn belofte die zegt dat Hij eenzamen doet wonen in een huisgezin.

Geschenk van God
Het kerstfeest is niet op grond van een bevel van God ingesteld. Toch vieren wij het met vrijmoedigheid. Deze bijzondere dagen, waarop wij de gave Gods in zijn Zoon gedenken, mogen met dankbaarheid worden aanvaard. Zij worden in een christelijk gezin geheiligd door het woord van God en door gebed. Op deze wijze is het kerstleest te zien als een geschenk van God. Indien het kerstfeest niet door God was gegeven, dan zouden wij dat feest niet vieren. Met het feest dat de wereld viert, hebben wij immers niets te maken. Het kerstfeest is voor ons echter een feest, dat apart gezet wordt door het woord van God en door het gebed. Op die wijze is het met dankbaarheid als een geschenk van God te aanvaarden.
Het is te begrijpen dat wij soms uit reactie tegen de opgeklopte kerstsfeer in onze modern-westerse samenleving, een accent willen leggen op soberheid. Het is de vraag of wij ons in onze gezinnen door een dergelijke reactie moeten laten leiden. Het feest mag ook een féést zijn. En er is wat te vieren! Vanuit de liefde tot de Here en vanuit de traditie van de kerk worden volop mogelijkheden geboden tot een positieve invulling van dit feest van Gods kerk.

Ere zij God
De betekenis van een kerkelijke feestdag in het algemeen en van het kerstfeest in het bijzonder heeft alles te maken met de betekenis van de sabbat en de zondag. In onze bezinning op de betekenis van het kerstfeest voor onze gezinnen, komen wij op het terrein van het Vierde Gebod van de Decaloog.
In de eerste plaats heeft het kerstfeest een rijke betekenis voor de verhouding van ons en onze kinderen tot de Here. Zoals geheel ons leven gericht dient te zijn op de eer van God, moet ook onze viering van het kerstfeest gericht zijn op de eer van God. Deze viering is een bijzondere vorm van onze gehoorzaamheid. Wij moeten God altijd gehoorzaam zijn. Met het kerstfeest krijgt die gehoorzaamheid binnen onze gezinnen een bijzondere gestalte. Als ouders krijgen wij dan een bijzondere gelegenheid om Gods trouw bekend te maken. De vraag die wel of niet door één van de kinderen wordt gesteld, wordt dan beantwoord: Wat maakt deze dag anders dan andere dagen? Kerstfeest binnen het gezin dient in de eerste plaats gericht te zijn op de eer van God. En wat is het eren van de Here meer dan het verkondigen van zijn grote daden?
In de tweede plaats mag het vieren van het kerstfeest zijn tot welzijn van onze naaste. Onze meest nabije naasten zijn onze kleine en opgroeiende kinderen. Vooral het jonge kind blijkt erg gevoelig te zijn voor het ritme van de feesten. Een feest laat vaak een diepe indruk achter bij het kind. Het is voor ons niet moeilijk herinneringen op te halen aan feesten die wij zelf als kind hebben gevierd. Velen van ons herinneren zich nog als de dag van gisteren de kerstfeestvieringen thuis en in de kerk. Alleen daarom al is het vieren van kerkelijke feesten maar niet iets aan de rand van de opvoeding, maar hoort het bij de kern van de opvoeding. Binnen onze gezinnen is aandacht te geven aan onze meest nabije naasten, onze kinderen. Deze aandacht is nodig. Leven wij niet vaak aan onze kinderen en hun eigen situatie voorbij? Is er voldoende plaats voor hen in ons leven? Voor Jezus was nergens plaats. Staan ons huis en ons hart open voor onze kleine en opgroeiende kinderen? Hebben wij aandacht voor hun persoon, hun beelddragerschap Gods?
Dan mag ons huis ook openstaan voor anderen dan alleen voor onze kinderen. Zij die geen „eigen" kinderen (meer) hebben, kunnen eveneens gestalte geven aan de gastvrijheid. Het kerstfeest betekent een extra stimulans ernst te maken met de missionaire en diaconale gestalte van ons huis, waarin de naam van Christus wordt beleden.

Accent in de tijd
In de derde plaats heeft het kerstfeest betekenis voor ons gezin in zijn totaliteit. Dit heeft te maken met de beleving van de tijd. Zoals elk feest doet, brengt het kerstfeest een accent aan in de melodie van de tijd. Dit accent valt op. Het verhoogt de vreugde. De tijd wordt samengedrongen. Je beleeft deze tijd op een bijzondere wijze. Later worden herinneringen opgehaald. Wie heeft geen blijvende herinneringen aan de kerstfeestvieringen van zijn kinderjaren? Wie herinnert zich niet de gezelligheid thuis en de vieringen in de kerk? De kerstdagen onderscheiden zich van andere dagen. Het leven is geen tredmolen, waarin het werk, de studie, de plicht en de klok de dingen beheersen, maar het leven mag in Christus worden beleefd in het ritme van de feesten, waarin Gods grote daden worden herdacht. De feesten zijn de variaties in de muziek van het kerkelijk jaar. Het kerstfeest is de eerste variatie op het grote thema van Gods liefde.
Het kerstfeest mag eveneens voor onszelf een rijke betekenis hebben. Het bepaalt ons bij Gods grote daden. Het is dan een plek van rust, een oase om naar uit te zien. Wij nemen afstand van de onrust van ons aardse streven en denken aan Gods werk in zijn Zoon. Het initiatief ligt bij Hem. Ons houvast ligt niet in ons werken, maar in Hem. Dat is ook een troost voor opvoeders. Ons houvast ligt niet in onze opvoedende arbeid, maar in Gods trouw. Met het kerstfeest wordt gevierd dat wij afhankelijk zijn van de Here in alle dingen van het leven, in onze dagelijkse arbeid en ook in de arbeid van de opvoeding. Wij komen aldus op adem in een wereld die uitgaat van de almacht van de opvoeder en verwachten ons heil en dat van onze kinderen van Boven, van de gave Gods in zijn Zoon. Zo mag het kerstfeest zijn tot welzijn van ons en onze kinderen.

Gevulde ruimte
Zoals elk feest moet worden voorbereid, is er een voorbereiding van het kerstfeest nodig. De adventstijd doet ons heen leven naar het kerstevangelie. Deze voorbereiding bestaat voor ons misschien in deze tijd vooral in het afstand-nemen van de opgeklopte kerstsfeer in onze westerse samenleving. Zonder in een reactiehouding te vervallen is op een positieve wijze invulling te geven aan deze voorbereiding. Boekjes over geloofsopvoeding reiken voldoende ideeën aan.
Op de kerstdagen zelf wordt een feestelijk accent gegeven door de invulling van de ruimte waarin wij wonen. Deze ruimte is niet altijd gelijk. Het is een gevulde ruimte. In een huis waar Christus regeert, wordt deze ruimte in bijzondere dagen op een bijzondere wijze gevuld door lied, gebed, spel. muziek, maaltijd, kleding en versiering van de woonruimte. Daarbij zullen wij dat feestelijk accent vooral zoeken in eenvoud en stijl. Om het feestelijke karakter van de maaltijden te onderstrepen, hoeven deze maaltijden niet overdadig te zijn. Wie vóór de kerstdagen een zekere soberheid heeft betracht, is beter in staat met de kerstdagen een bepaald! accent te geven, dan wie niet een zekere soberheid heeft betracht.
Tijdens de kerstdagen gaan ouders en kinderen gezamenlijk, voor zover dat mogelijk is, naar de samenkomsten van de gemeente. Ook kan thuis een viering plaatsvinden. Na de maaltijd wordt uit de Heilige Schrift gelezen, gebeden en gezongen. De kleine kinderen krijgen de gelegenheid alleen of met andere kinderen een lied te zingen dat zij op school hebben geleerd. Wie wordt niet geraakt door een lied dat komt uit de mond van een kind?
In het gezin mag het kerstfeest zó worden gevierd dat je als het ware gezamenlijk bij de kribbe neerknielt om te aanbidden. Het verleden wordt gevierd als een tegenwoordige werkelijkheid. Tegelijkertijd doet het kerstfeest uitzien naar Gods toekomst. De verwondering over de reeds vervulde belofte doet uitzien naar de vervulling van de andere beloften van God.
Belangrijk bij het kerstfeest is de ontmoeting van elkaar, als gezin gezellig bij elkaar zijn, aandacht hebben voor elkaar. Er is vast wel gelegenheid voor een kerstverhaal, voorgelezen door vader of moeder. Velen gebruiken de kerstdagen ook voor het afleggen van een familiebezoek of voor het ontvangen van bezoek. Het is belangrijk een evenwicht te vinden tussen het bij elkaar-zijn als gezin en andere onmoetingen.

Praktijkles
Het gezin is de belangrijkste leerschool voor het leven. Het vieren van het kerstfeest is een praktijkles in deze leerschool. In de eerste plaats is dit feest een oefening in het vieren: Hoe vieren wij op christelijke wijze een feest waarin Gods grote daden worden herdacht? Juist het vieren van het kerstfeest is een goede gelegenheid extra aandacht te geven aan de geloofsoverdracht.
In de tweede plaats is dit feest voor ons en onze kinderen een oefening in soberheid. Per slot van rekening denken wij met het kerstfeest aan de eerste stap van de vernedering van de Here Jezus. Zijn geboorte was het begin van zijn lijdensweg. Na de kribbe volgde het kruis. Zonder aan de vreugde van het feest te kort te doen, is een zekere soberheid te betrachten. Wat maakt ons feest anders dan dat van de wereld? In de derde plaats is het kerstfeest voor ons en onze kinderen oefening in mildheid en gastvrijheid.

Gebrokenheid
Het vieren van het kerstfeest in het gezin geeft een grote vreugde, maar niet altijd. Gezinsconflicten kunnen zich juist tijdens deze dagen ontladen. De verwachtingen zijn soms zo hoog gespannen, dat de spanning té groot wordt en tot ontlading komt. In deze dagen moet volgens sommigen meer dan anders de schijn worden opgehouden. Op andere momenten is er alles behalve vrede thuis. Met kerst moet het opeens totaal anders zijn, gezellig en vrolijk, terwijl er onderhuids zoveel broeit. Kinderen voelen scherp aan dat het een met het ander strijdt. Het is daarom noodzakelijk dingen uit te spreken en belemmeringen in de onderlinge omgang uit de weg te nemen. Daarbij is te denken aan de Here Jezus die het Gode gelijk zijn niet voor zichzelf wilde houden, maar Zich ontledigd heeft en de gestalte van een dienstknecht heeft aangenomen. Hoewel ouders in de eerste plaats geroepen zijn het initiatief te nemen tot verzoening, worden ook kinderen in Christus geroepen daden van verzoening te stellen. Met de kerstdagen wordt in gebroken gezinnen de pijn van de gebrokenheid des te meer ervaren. Er is bijvoorbeeld de gebrokenheid wegens een echtscheiding. Het is ook mogelijk dat de Here vroegtijdig een vader, een moeder of een kind uit dit aardse leven heeft weggenomen. Het gemis wordt in deze dagen in het bijzonder gevoeld. De Here geeft echter zijn troost. Het Kind in de kribbe is geboren om voor ons het licht te zijn in de nacht: „Kom zegt Hij, Ik vervul uw wensen; laat u niet verblinden: wat gij mist, in mij is 't voor wie het zoekt te vinden" (Paul Gerhardt). Christus is zoals een ander kerstlied zegt, gekomen „tussen alle mensen in, het menselijk gezin".

Veenwouden, D.J. Steensma

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen