De genadeloosheid van de media

De moderne media, heel in het bijzonder het medium televisie, zijn genadeloos. Zij beheersen niet alleen een groot stuk van ons leven in tijd, zij beïnvloeden dat leven ook, soms in goede zin, dikwijls negatief. Vanuit de christelijke optiek is daarover al heel wat geschreven. Daarover gaat het hier nu niet. Binnen christelijke kringen kent men wel de boeken en artikelen, die tot een bedachtzaam gebruik van met name de televisie manen of zelfs op algehele onthouding van dit medium aandringen. Het geloof in de dagelijkse omgang met God in gebed en bezinning op het Woord van God, kunnen onder druk komen staan als de televisie in het persoonlijk en in het gezinsleven vrij spel heeft. Tussen alle synodale beslissingen door hadden we het hierover in de commissie kerk en beheer, in de korte lunchpauze enkele dagen geleden, een informele gedachtenwisseling vanuit de ambtelijke verantwoordelijkheid voor de gemeenten van Christus.
Met het woord genadeloos wordt in het verband van deze bijdrage bedoeld dat wij een tijd beleven waarin door de media, zonder enige terughoudendheid, alles in de publiciteit wordt gebracht, niets en niemand ontziende, dikwijls zonder zich voldoende rekenschap te geven van de vraag wat de draagwijdte is van wat men in woord en beeld aan het volk voorzet. Bij dat woord draagwijdte denken we dan met name aan de vraag op welke wijze alles dat via de moderne media onze gezinnen en ons persoonlijk leven binnenkomt, ons denken en handelen beïnvloedt, zowel bij christelijke als bij ongelovige mensen.

Oorlogen
Oorlogen, ver weg en dichtbij, kunnen we gezeten in onze geriefelijke stoel van heel dichtbij meemaken. We zien de bommen geladen worden, de vliegtuigen starten, de doelen in beeld gebracht en de computergestuurde projectielen vallen. Na de eerste aanvalsgolven van NATO-vliegtuigen rond Serajewo verscheen een en andermaal een hoge luchtmachtofficier om het volk te vertellen met welke inzet en perfectie ook Nederlandse piloten aan de acties hadden deelgenomen, op zakelijke toon, zonder enig teken van emotie rond de gedachte aan wat elk bombardement aan bloed, zweet en tranen, niet tegenstaande de noodzaak en de gerechtvaardigheid van de acties, teweegbrengt. De gedetailleerde, zakelijke uitleg stond voor mij op gespannen voet met het gevoel van menselijkheid waaraan onze samenleving steeds armer wordt.
Deze en andere oorlogsbeelden werden niet alleen bekeken door ouderen, maar ook door kinderen en het zou interessant zijn van psychologen te horen of te lezen welke implicaties de beelden van deze „oorlog tussen de terrassen", zoals iemand de oorlog in Joego-slavië noemde, met name bij kinderen hebben of zouden kunnen hebben.

Op nog andere manier
Maar de media zijn op nog veel andere manieren genadeloos, bijvoorbeeld in de openbaarmaking van dingen op allerlei gebied, waarmee de reputatie van de enkele mens of groepen van mensen gemoeid is. Behalve genadeloos zijn ze daarin ook riskant, zonder dat dit laatste misschien altijd voldoende wordt onderkend.
Zo is het naar ik meen een terechte vraag waarom de in de afgelopen week in gang gezette parlementaire enquête naar het functioneren van ons politie-apparaat in betrekking tot de georganiseerde misdaad in extenso live op de televisie moet worden uitgezonden. Dezelfde vraag geldt ook vroegere enquêtes, maar de nu aan de gang zijnde wel in het bijzonder. Welk doel wordt met deze openbare zittingen gediend?
Als ermee bedoeld wordt de burger méér bij de politiek te betrekken, lijkt deze zaak zich daartoe het laatst te lenen. Voor de bij deze enquête betrokkenen is het misschien interessant en de ijdelheid strelend om gedurende een aantal weken voor heel het volk in beeld te zijn en zich met eigen aandeel in de enquête duidelijk te profileren, maar naar zijn aard en aanleiding zou deze enquête in eerste instantie achter gesloten deuren dienen te worden gehouden, ook al lijkt dat in een tijd van de veel geprezen openheid niet meer te passen.
Beslotenheid dus en wel uit de volgende overwegingen.
1. Voelen alle ondervraagden zich ongeremd in hun antwoorden en toelichtingen, bij de wetenschap dat een groot aantal volksgenoten, collega's en ook de lieden om wier bestrijding het gaat, meekijken? Tot hoeveel misverstanden kunnen aan elkaar tegengestelde uitspraken bij kijkers en luisteraars aanleiding geven als die tegenstrijdigheid niet direct kan worden opgeheven of van een verduidelijkend commentaar kan worden voorzien? Al in de eerste week van de verhoren was van zoiets sprake toen de verklaring van een prominente ondervraagde niet klopte met wat de procureur-generaal uit Den Bosch had beweerd. Het bezorgde de laatse in een radio-programma direct de kwalificatie van leugenaar.
2. Kan het verloop, de uitkomst en wat er uiteindelijk aan maatregelen nodig zal blijken te zijn, niet nadelig worden beïnvloed als de „georganiseerde misdaad" vanuit de luie stoel meekijkt en registreert wie wat zegt en hoe - als men dat al niet weet - de verhoudingen liggen? Zijn naam en eer van ons justitiële apparaat en de politie in de voorbije jaren al niet genoeg geschaad dan dat daaraan door een openbare enquête, zonder direct commentaar, nog wordt toegevoegd wat in de verhoren wordt bovengebracht? Men moest zich meer bewust zijn hoezeer hier het gezag en het ontzag bij de burger voor de overheid en haar dienaren in het geding zijn.
3. Moet een stuk nationale schande en schade, zonder dat een afgerond onderzoek duidelijke conclusies heeft opgeleverd, als een soort soap-serie over het beeldscherm gaan en zich voegen bij alles wat mensen, ouderen en jongeren, mentaal en soms ook moreel al ontregelt? Steeds méér mensen komen onder druk te staan van de vraag of deze wereld en ook onze samenleving niet bezig is één groot gekkenhuis te worden. De kerken allereerst, maar ook de media als deze althans nog van een zeker levensbeschouwelijk standpunt uitgaan, mogen kijkers, luisteraars en lezers niet vergeten als het in de hectische wereld van vandaag op hun zingevingsvragen aankomt. Veel mensen lopen daar onbeantwoord mee rond.

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen