Generale Synode van Zierikzee (12)

Aanvulling op verslag Buitenlandse Zending
In het elfde verslag van de synode, dat hoofdzakelijk handelde over de Buitenlandse Zending, ontbrak de naam van ds. M. Rebel, die zeer vele jaren met hart en ziel gediend heeft in het zendingswerk in Zuid-Afrika. Met ingang van 1 januari 1995 is hij met emeritaat gegaan. Op 24 juni 1995 werd afscheid genomen van de zendende gemeente in Hilversum en van deputaten. Met grote dankbaarheid mag teruggezien worden op deze dienst in het Koninkrijk van de Here Jezus Christus.

Studiefonds
Een student wordt via het admissie-examen toegelaten tot de studie aan de Theologische Universiteit te Apeldoorn. Maar hij heeft geen recht meer op studiefinanciering ingevolge de Wet Studie Financiering. Hij kan aantonen dat hij zonder een soortgelijke financiering niet kan studeren. Dan kan hij een bijdrage aanvragen ten laste van het studiefonds. Dit is in het kort de omschrijving van de taak en het doel van het studiefonds. Op de synode dient een rapport van de commissie voor de uitvoeringsregeling van het studiefonds. De commissie bestond uit de broeders drs. W.J. Quist, adviseur van het studiefonds, drs. H. Schuurhuis en P. Verhoeven. Het gaat er om hoe de zaken geregeld moeten worden. Na een discussie over onderdelen van de uitvoeringsregeling neemt de synode de voorgestelde voorlopige uitvoeringsregeling met enige wijzigingen aan. De synode benoemt tevens deputaten voor het studiefonds met de opdracht
1. het studiefonds te beheren in overleg met Deputaten-Financieel gedurende de periode dat de inkomsten van het studiefonds bestaan uit de reeds door Deputaten-Financieel gereserveerde bedragen en de regeling van het studiefonds uit te voeren;
2. zich te bezinnen op het ontwikkelen van een financieel en praktisch beleid met het oog op eventuele toename van aanvragen en van dit beleid rapport uit te brengen op de generale synode van 1998 en voorstellen te doen voor een definitieve uitvoeringsregeling.
Ik laat in dit verslag de verdere détails van de voorlopige uitvoeringsregeling rusten.

Deputaten voor contact met de overheid
Deputaten hebben zich tot de volksvertegenwoordiging gewend in zaken van wetgeving met ingrijpende gevolgen. Te denken is aan de wetgeving met betrekking tot de euthanasie en de Algemene Wet Gelijke Behandeling. Ondanks de vele protesten heeft de Tweede Kamer deze wetten toch aanvaard. Het C.I.O. (Interkerkelijk Contact in Overheidszaken) heeft de bezwaren tegen verruiming van de mogelijkheid om winkels op zondag open te stellen duidelijk kenbaar gemaakt aan de Staten-Generaal en het heeft zich bovendien tot de gemeentebesturen gewend. Bij het CIO zijn 17 kerken van enige omvang alsmede de Ned. Protestanten Bond aangesloten. Waarschijnlijk zullen de Gereformeerde Kerken (Vrijgemaakt) zich in 1996 aansluiten. Dit orgaan treedt op tegenover de rijksoverheid als het zaken van nationaal belang betreft. Het zou goed zijn dat ook plaatselijk een soort C.I.O. zou gaan functioneren.
Deputaten berichten dat eind 1993 ds. D.J. Klein Onstenk zijn arbeid als justitie-predikant van de gevangenis te Leeuwarden heeft beëindigd. Er is dankbaarheid dat ds. Klein Onstenk dit werk vele jaren heeft mogen doen. Er zijn gegadigden uit onze kerken, die hem indien de overheid het mogelijk maakt, willen opvolgen. In 1996 wordt een aantal nieuwe huizen van bewaring geopend en wellicht komt er dan een mogelijkheid voor een benoeming in volledig dienstverband. Er is overigens een nieuwe ontwikkeling aan de gang: ook vanuit de Hindoe- en Moslimgemeenschap wordt gevraagd om geestelijke verzorging in de gevangenissen. Een experiment is gestart in Den Haag. De formatieplaatsen van protestantse geestelijke verzorging kunnen zo onder druk komen te staan.
Het CIO heeft dikwijls contacten met fracties en kamercommissies, waaronder de kamercommissie Kerk en Staat. Er dreigt een aantasting van de christelijke feestdagen. Die zijn wel traditie, maar principieel moeilijk te verdedigen, zegt br. C.J. Verplanke. Te denken is aan de tweede feestdagen, de hemelvaartsdagen en de Goede Vrijdag. Ook met zulke zaken houdt het CIO zich bezig als ook bijvoorbeeld met de overweging om predikanten onder de arbeidsongeschiktheidswet te gaan brengen. Het CIO wijst dit principieel af omdat een predikant niet in dienstverband tot zijn kerkeraad staat.

De handelingen van deputaten worden goedgekeurd onder dank voor hun arbeid. Drie deputaten verzoeken om niet herbenoemd worden. Prof. dr. W. van 't Spijker (sinds 1972 deputaat en sinds 1986 voorzitter), mr. dr. C.J. Verplanke (reeds sinds 1968 deputaat) en ds. J. Westerink kringen woorden van hartelijke dank voor hun arbeid in dit deputaatschap.

Deputaten voor de Geestelijke Verzorging van de Militairen
Er vinden in de krijgsmacht grote veranderingen plaats. In hun rapport geven deputaten eerst een korte schets van de militaire samenleving in de negentiger jaren. Door de veranderingen in de wereld is het een belangrijke vereiste geworden om binnen defensie werkzaam te kunnen zijn dat de militair uitzendbaar is naar allerlei brandhaarden in de wereld. Door allerlei veranderingen is het op de werkvloer volop in beweging. Militairen worden in positieve zin uitgedaagd tot mondigheid en carrière maken maar er zijn ook negatieve kanten: de collegialiteit komt onder druk te staan en velen hebben er moeite mee in een ander leger te zitten dan waarvoor men destijds koos. De gezinsleden van de militairen en van de burgers die werkzaam zijn bij defensie hebben uiteraard ook te maken met (dreigend) ontslag en herhaaldelijke uitzending. Deputaten schrijven dat het geen betoog behoeft dat juist nu geestelijke verzorging van de militairen nodig is. Geestelijk in de zin van: gericht op het welzijn van de totale mens in de zin van verzorging waartoe God ons oproept en die Hij ook door mensen biedt. Onze kerken mogen door middel van een aantal predikanten meewerken aan het geven van pastoraat in de krijgsmachten voor hun werk bestaat bij defensie heel veel waardering! Te noemen zijn de namen van ds. A. Bakker, drs. G.L. Born, ds. A.G. van der Heijden, dr. A.W. Velema, ds. M. Dijkstra (als enige luchtmachtpredikant van onze kerken) en ds. P. van Dolderen, die voor één dag in de week werkzaam is in de geestelijke verzorging van militairen). Ds. M. Oppenhuizen deed als „jaarling" dienst in het leger. (Ik mag ook verwijzen naar berichten van deputaten in dit nummer van de Wekker!).
Op 1 januari 1997 geldt de opkomstplicht niet meer. Vanaf die datum heeft Nederland dus een vrijwilligersleger bestaande uit beroepsmensen die voor onbepaalde tijd getekend hebben (BOT-ers) en beroeps die voor een bepaalde tijd tekenden (BBT-ers). In 1998 moet de herstructurering voltooid zijn. Het werk onder de beroepsmilitairen krijgt dus een steeds zwaarder accent. Met betrekking tot de legerpredikanten is het niet te verwachten dat er binnen afzienbare tijd gedwongen ontslagen zullen komen.
Door de kerkeraden van Enschede-Oost en Enschede-West is in 1994 de Commissie Militairen Buitenland opgeheven. Deputaten hebben dit werk overgenomen en met name de broeders H. K. Evers en H. Haar (beiden uit Zwolle) zetten zich voor dit werk in. Het gaat om de contactoefening met militairen in het buitenland.
De commissie van de synode is van oordeel dat het aanbeveling verdient dat de geestelijke verzorgers van onze kerken de resultaten van hun bezinning in de veranderde en veranderende krijgsmacht op schrift stellen en via deputaten dienstbaar maken voor de kerken.

Ter synode wordt gevraagd of de bestaansgrond van het deputaatschap niet ter discussie is komen te staan. Zowel drs. A. Baars (als rapporteur) en ds. H. van den Heuvel (deputaat) zeggen dat dit geenszins het geval is. Ds. Van den Heuvel merkt op dat wij als synode geen idee hebben hoe de wereld van het militaire bedrijf er uit ziet. Er komen dikwijls ernstige crisissituaties voor die gaan tot op de laatste grond van het bestaan. Dan zijn er vaak openingen naar de boodschap van het Evangelie.

Br. A.C. Floor die veel betekend heeft voor het werk van de geestelijke verzorging militairen ontsliep in de Heere op 3 december 1994. Zijn arbeid blijft in dankbare herinnering.
Ds. G. Bijkerk, die lang in het deputaatschap heeft gediend, en br. P. de Graaf gaven te kennen niet meer voor herbenoeming in aanmerking te willen komen. Zij ontvangen dank van de praeses van de synode voor hun gewaardeerde arbeid ten dienste van het deputaatschap en daarin van de kerken. Deputaten ontvangen dank van de synode voor al hun arbeid en hun werkzaamheden worden goedgekeurd.

Deputaten Kerkelijke Archieven
Deze deputaten beheren de kerkelijke archieven. En daar is veel deskundigheid bij nodig. De broeders C.J. van Heel en F. van der Hart zijn verantwoordelijk voor het archiefbeheer. Het synodale archief van voor 1980 wordt bewaard in het Rijksarchief te Utrecht en per 1 april 1995 beslaat dit archief circa 50 meter! Het archief na 1980 wordt op twee plaatsen bewaard. Er bestaat ook een semi-kerkelijk archief. Daaronder wordt verstaan het archief van onder andere verenigingen en stichtingen. Deputaten zouden graag op een centrale plaats de archieven van alle Christelijke Gereformeerde landelijke instellingen willen bewaren.
In het Documentatiecentrum in het Landelijk Bureau te Veenendaal bewaren deputaten een systematische verzameling van krantenknipsels betreffende de Chr. Geref. Kerken, jubileumboeken van gemeenten, LP's van Chr. Geref. Kerken, opnames van preken, zendingskalenders, tijdschriften en handschriften. Per jaar geven deputaten een brochure uit met de titel Overzicht. De functie van het Documentatiecentrum is: bewaren en toegankelijk maken opdat er gebruik van kan worden gemaakt. Het centrum heeft voor de foto's een depot ten huize van zr. G. van der Laan-de Boer te Nieuw-Amsterdam. Met br. J.N. Noorlandt beheert zij het documentatiecentrum. Br. B. van Schaik uit Culemborg is bezig met een interessant en knap karwei: het weer leesbaar maken van het verkoolde archief. Het gaat om het synodale archief dat op 14 mei 1940 bij het bombardement op Rotterdam is verkoold. Br. Van Schaik, die dit werk met grote accuratesse doet en er een speciale loupe bij gebruikt, heeft al dertig pagina's A4 gereed. Ter synode liet hij iets van dit werk zien en iedereen was ervan onder de indruk. Deputaten geven bij hun rapport een bijlage met teksten uit dit archief. Daarbij wordt geciteerd uit vroegere comité-stukken en de vraag is of dat zo kan. Er zijn nog geen omschreven regels voor en een van de besluiten van de synode is een opdracht aan deputaten om aan de synode van 1998 richtlijnen voor het gebruik van en de publikatie uit comité-stukken ter goedkeuring voor te leggen.

Het deputaatschap houdt zich ook bezig met kerkelijke kunst. Een van de taken is het beschrijven van wat kerkelijke kunst is. Deputaten krijgen van de synode de machtiging tot participatie in de Stichting Protestantse Kerkelijke Kunst en in overleg met kerkeraden een aantal inventarisaties te laten maken.
Deputaten en de door hen ingeschakelde personen krijgen veel waardering voor hun werk. Aan alle deputaatschappen wordt opgedragen wordt opgedragen hun afgeronde archiefstukken betreffende hun werk tot de generale synode van 1989 voor 1 september 1996 aan het synodaal archief over te dragen. Het Centraal Bureau te Veenendaal wordt aangewezen als vestigingsplaats van het Documentatiecentrum. De nagezonden - interessante - bijlage bij het rapport mag in de Acta van de synode worden opgenomen.
De verslagen in de Wekker van de generale synode van 1995 gaan een einde nemen. U krijgt of nog één lang verslag of twee kortere verslagen.

J. Jonkman

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen