Achternaam

De verplichting tot het voeren van een achternaam dateert uit de tijd van Napoleon. Toen werd de burgerlijke stand ingevoerd en iedereen moest een achternaam hebben. Uit die tijd dateren dan ook de veelal op zichzelf enigszins komische achternamen als Naaktgeboren, Komtebedde, Poepjes enz. Voordien kende men slechts voornamen. Ook in de Bijbel heeft iedereen slechts één naam - en die naam had dan een bepaalde betekenis - en vaak werd daarachter dan gevoegd: zoon van... Bij de invoering van de achternaam werd daaraan nog al eens vastgehouden: Janszoon werd Janse(n), Pieterszoon werd Pieterse(n) enz. En daarbij valt dan op, dat Friezen en Groningers de toevoeging -ma of -stra (=erf) gingen hanteren, de Achterhoekers -ing of -ink (=heem) en de Zeeuwen alle namen (inclusief de plaatsnamen) op een stomme e laten eindigen.
In de keuze van voornamen is men vrij, tenzij de ambtenaar van de burgerlijke stand meent, dat de voornaam ongepast is (art. 4 boek 1 Burgerlijk Wetboek). Helaas is de gewoonte om kinderen naar de grootouders te vernoemen vrijwel verdwenen; allerlei, liefst Engelse voornamen genieten de voorkeur.

Inmiddels is het openbaar gebruik van voornamen in de laatste tientallen jaren enorm toegenomen. Werd vroeger een minister aangeduid (en aangesproken) als excellentie, thans hebben we het over Wim, Hans, Winnie enz. Een burgemeester werd aangesproken als edelachtbare, nu heeft men het over Schelto (Amsterdam) of Bram (Rotterdam). De destijds voorname cultuur is omgezet in een voornamencultuur. Men tutoyeert er op los en de aanduiding van hooggeplaatste personen geschiedt zelden zonder toevoeging van diens voornaam. Alleen de Koningin heeft vastgehouden aan de aanspreektitel Majesteit.
Maar nu gaat er iets met de achternamen gebeuren.
Art. 5 boek 1 B.W. bepaalt, dat de geslachtsnaam van een wettig kind die van zijn vader is. Die geslachtsnaam kan bij Koninklijk Besluit op verzoek van de betreffende persoon worden gewijzigd.
Dat kan b.v. gebeuren op grond van de bespottelijkheid. Zo werd in vele gevallen Poepjes gewijzigd in Poëpjes. En het is jammer, dat een aantal mensen nog vasthoudt aan b.v. een destijds ingevoerde onterende achternaam als Metgod (moet u zo iemand eens bellen!).

In de toekomst echter zal, tot teleurstelling van vele genealogen, de mogelijkheid gaan ontstaan, dat een kind de achternaam van zijn moeder heeft. Nu is dat alleen nog het geval bij onwettige kinderen, maar de Tweede Kamer heeft beslist, dat ouders zelf mogen uitmaken, of het eerste kind dat tijdens een huwelijk wordt geboren, de achternaam van de vader of die van de moeder krijgt. Later geboren kinderen krijgen automatisch dezelfde achternaam als de eerstgeborene. Zijn de ouders het over de toekenning van de achternaam niet eens, dan heeft de achternaam van de vader voorrang. Het is te hopen en te verwachten, dat verreweg de meeste kinderen de achternaam van de vader zullen krijgen. Dat blijft het inzicht in de geslachtsregisters vergemakkelijken. En we moeten er niet aan denken, dat b.v. het nageslacht van de van een bij uitstek Chr. Geref. achternaam voorziene Velema's verschillende achternamen zou krijgen!
Want stel u voor, dat een kind wordt gedoopt met de achternaam van zijn moeder. De gemeente zou denken, dat het om een onwettig kind van de moeder zou gaan. En de doopregisters zouden een chaotische inhoud gaan krijgen. Men hoeft een twee eeuwen oud stelsel niet heilig te verklaren, maar een nieuw stelsel kan alleen maar verwarring brengen.

Verplanke

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen