Leest Nederland niet meer?

Onderzoeken laten zien dat er steeds minder gelezen wordt in Nederland. Men behoort tot een bijna elitaire groep als men regelmatig boeken leest. Het blijkt dat kinderen gemiddeld ongeveer vier minuten per dag lezen. Er wordt ook minder voorgelezen dan vroeger. De beeldcultuur - televisie, computer - en de hoorcultuur - radio, cd's enz. - vervangen de leescultuur.

Toch zal het niet alleen aan de beeld- en hoorcultuur liggen dat er minder gelezen wordt. Velen zouden graag meer willen lezen maar ze komen er niet aan toe. De werkdruk is te hoog. Men maakt lange en inspannende dagen en als men dan eens wat vrije tijd heeft, is er niet meer de fitheid en geconcentreerdheid om diepergravende lectuur te nemen en te verwerken. Dat er minder gelezen wordt heeft niet één oorzaak. De beeld- en hoorcultuur is een van de redenen; een andere is de overbezetheid van het dagelijkse leven en stellig zal ook een reden zijn dat mensen geneigd zijn de weg van de minste leesweerstand te kiezen. Een zekere luiheid en gemakzucht zal ook een rol spelen.
Men kan uiteraard niet zeggen dat er niet meer gelezen wordt. Door honderdduizenden wordt wel degelijk gelezen. Te denken is aan al de scholieren en studenten die verplicht moeten lezen. Leerkrachten van allerlei niveau moeten lezen. Laat het verplicht zijn en behorend bij het vak dat men doceert, men moet ondertussen de stof wel lezend verwerken. Oudere mensen lezen ook vrij veel. Veel woongemeenschappen van ouderen hebben een eigen bibliotheek. Het is me dikwijls opgevallen dat ouderen daar gebruik van maken.

Het kunnen lezen is een van de rijke gaven van de Schepper aan de mens. God is de God van het Woord. Hij heeft taal en taalvaardigheid gegeven. Wij moeten lees- en taalvaardigheid ontwikkelen. De ene komt daarin verder dan de andere. Het Woord van God wil gehoord en gelezen worden. Alleen al om de reden dat de Bijbel er is en gelezen moet worden, is het nodig dat iedereen leert lezen en de leesvaardigheid in het eigen leven ontwikkelt en onderhoudt. Tot op hoge leeftijd kan men over het algemeen blijven lezen, afgezien van uitzonderlijke situaties. Door het lezen van goede boeken, tijdschriften en andere lectuur wordt men verrijkt. Onze geest heeft die verrijking nodig. Het is een veeg teken dat we menen verrijking door middel van het lezen niet nodig te hebben. Dat getuigt van weinig geestelijk leven. Bovendien moet ons geestelijk leven vernieuwd worden. Naast de Bijbel zijn er vele andere verrijkende boeken. Te denken is aan de literatuur, al zijn er ook vele boeken die weinig verheffend zijn.
Maar het is voor christenen ook nodig, zeker voor hen die geestelijke leiding hebben te geven, dat men enigszins op de hoogte is van de ontwikkelingen in het tijdsbeeld en in het opmerken van de tijdgeest. Soms moet je tegen je zin wel eens boeken lezen, die je liever ongelezen had gelaten. Men moet zichzelf afvragen of men het lezen van boeken met een niet christelijke, zelfs negatievegeest, aankan en of men er rijp voor is. Is men niet zeker van zichzelf, dan moet men er niet aan beginnen omdat men er dan geestelijk schade van zal ondervinden.

Als men de leesvaardigheid niet onderhoudt, loopt die vrij snel terug. Heeft men gedurende een langere periode niet gelezen dan kost het eerst moeite om weer op gang te komen. Wie doorzet, ontdekt dat de leessnelheid en het concentratievermogen vrij snel terugkomen.
Hoe kan het leesgedrag positief beïnvloed worden? Ieder moet het voor zichzelf bekijken. Er is een keur aan goede lectuur voor de leden van de gemeente. Over allerlei onderwerpen verschijnen goede, inzichtgevende boeken. De christelijke uitgevers in ons land doen over het algemeen heel goed werk. Een probleem is wel dat er zo veel verschijnt dat het niet bij te houden is, zelfs niet als men een bovengemiddelde lezer is. Heeft men een beperkte tijd, laat men dan bepaalde standaardwerken doornemen en zich eigen maken.
Christenen behoren roddelbladen en allerlei oppervlakkige lectuur te laten liggen. Het doornemen van dat soort pulp is verspilde tijd en is voor God niet te verantwoorden. Men mag daar geen geld aan uitgeven. Laat men een abonnement nemen op goede tijdschriften die vanuit een christelijke visie geschreven worden.

Veronachtzaam dus het lezen niet. En dan bedoel ik niet het lezen van alleen de krant of gemakkelijke lectuur. We moeten gevormd en toegerust worden. Dat kost inspanning.
Van elke christen moet gelden dat hij en zij dagelijks met de Bijbel bezig is om vanuit de Bijbel via het gebed de geloofsgemeenschap met God te zoeken. Men moet orde aanbrengen in het eigen omgaan met het Woord van de Heere en de God van het Woord. Want het kennen van de ene, waarachtige God en Jezus Christus Die Hij gezonden heeft, is het eeuwige leven. Dat kennen begint hier! In het leren kennen van God heeft het lezen een eigen plaats. Het is niet te veel gevraagd om elke week minstens één bijbelboek door te nemen. Het is voor normaal ontwikkelde mensen zonder al te veel moeite te doen om elk jaar één keer de Bijbel door te lezen. Toch vrees ik dat het maar weinigen gelukt. Gelukt het u?

Hoe het leesgedrag zich in de toekomst zal ontwikkelen, is moeilijk te zeggen. Het lezen zal nooit helemaal verdwijnen.
Maar we moeten ons niet laten leiden door een algemene trend. We hebben een eigen verantwoordelijkheid en christenen dienen ook een eigen leesgedrag te hebben. De invulling daarvan schrijven we elkaar niet voor. We wekken elkaar wel op om op serieuze, volwassen wijze met het lezen bezig te blijven. Het is misschien moeilijker dan voor twintig, dertig jaar of nog langer terug om kinderen te leren lezen en ze voor het lezen te interesseren. Toch is het de moeite waard om als ouders de kinderen het plezier van het lezen bij te brengen. Prettige herinneringen aan het lezen in de kinderjaren kunnen later stimuleren om te blijven lezen.
Het lezen mag niet een „voorrecht" van een minderheid worden. Zeker niet onder christenen. Een goed boek, waarover men misschien wel drie weken of langer doet, is heel wat meer waard dan uren van televisie kijken of luisteren naar radioprogramma's die weinig tot niets bieden. Laat ieder voor zich zijn kijk- en hoorgedrag eens eerlijk voor Gods aangezicht doornemen en het in het gebed brengen! Dat zal ontdekkend werken als men het oprecht doet. Hopelijk wordt het voor deze of gene de weg terug naar de Bijbel en naar een leesgedrag, dat ook in het gebed gebracht kan worden en waarvoor men kan danken.

J. Jonkman

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen