Prediking in betoning van geest en kracht (Prediking VIII)

Het is allereerst duidelijk dat Paulus zich door de inhoud van zijn boodschap heeft laten leiden. Hij nam een besluit daaromtrent. Dit wil allereerst zeggen, dat hij zich heeft bezonnen. Hij is niet aan het improviseren geslagen toen hij naar Corinthe ging: op de manier van „we zien wel". Hij heeft zich op zijn taak in de grote havenplaats voorbereid, zéker wat de inhoud aangaat van zijn boodschap: Jezus Christus, de Gekruisigde. Dit stond centraal. Paulus heeft zich in de tweede plaats ook bezonnen op de wijze waarop hij zou preken. Hij had daarbij veel mogelijkheden, die in die tijd gebruikelijk waren. De grote wijsheidsscholen gaven niet alleen onderwijs in de wijsgerige stelsels, zij leverden ook een daar bij passende methode. De retorica stond hoog genoteerd. Er waren meesters in het hanteren van deze kunstgrepen om de mensen met hun wijsheid mee te slepen. Daarvan heeft Paulus bewust zich afgewend. Geen menselijke wijsheid, geen trukendoos van de retorica: het evangelie, zuiver, puur, genezend.
De tegenstelling is duidelijk: zij is gelegen in de wijsheid, met haar meeslepende woorden en de dwaasheid van het evangelie, waarin zich echter de kracht van God openbaart. Tegenover de menselijke wijsheid, die met allerlei op zichzelf boeiende middelen de geesten tracht te winnen staat de geest en de kracht van God.
Wanneer Paulus vandaag de tegenstelling zuiver zou stellen zou hij tegenover het auditieve het visuele stellen en het sensuele tegenover het gesproken woord, de zichtbare verbeelding, die bij de mens een reactie tot stand moet brengen.
Maar in feite is dan het gewicht verplaatst. Het is dan niet meer te doen om de boodschap, maar om de presentatie; niet meer om de inhoud maar om de vorm.

Vorm en inhoud
Laat ik duidelijk mogen zijn: de vorm waarin de boodschap wordt aangeboden is van eminent belang. Christus is geboren en in de kribbe gelegd. Dat hangt samen met het wezen van het evangelie van het kruis. De vleeswording is exemplarisch voor de tegenwoordigheid van Christus onder ons. Geen hoge troon, een voederbak van de beesten. Geen prachtige zetel, maar een ruwhouten kruis.
Maar dit wil niet zeggen, dat de vorm waarin het evangelie gepredikt wordt niet van betekenis is. Die vorm wordt bepaald door de inhoud.
Het is de vraag of wij de wendbaarheid bezitten waarover Paulus beschikte die de joden een jood, de Grieken een Griek en iedereen alles wilde zijn, opdat hij er enigen zou mogen winnen. De presentatie van het getuigenis is niet zonder betekenis, zij is voor een deel afhankelijk van de hoorders. De aanbieding van de boodschap zal echter altijd het sterkst bepaald moeten worden door de inhoud van het evangelie. En dan geldt zeker altijd en overal, dat zij niet komt in woorden van menselijke wijsheid.
De gemeenten zijn soms al te kittelachtig van gehoor. Zij willen een uur worden bezig gehouden op een aangename manier, boeiend, een pakkende spreker, een niet te moeilijk betoog. Maar gaan de Schriften werkelijk open? En is er honger naar het Woord van God? Het is de vraag zelfs of de verveling waarmee men naar een prediker luistert niet samenhangt met het feit dat men zich ten diepste ergert aan de boodschap van het evangelie. Wie of wat zou ons dan nog werkelijk kunnen boeien? Als het geweldige evangelie ons niet vermag te grijpen, welke kunstgreep van welke prediker kan dan onze aandacht gevangen houden? En wat voor aandacht of wat voor belangstelling is het dan nog wel?
Wie het in de kerk wil opnemen tegen de one-man show, waarmee een cabaretier zijn zaken verkoopt, heeft bij voorbaat de strijd verloren. Heeft hij het evangelie nog wel in het vaandel? Ook hier treft het ons hoe gevaarlijk een preekstoel wel niet is, als de man optreedt, alsof hij een stuk opvoert in z'n eentje.

De liefde van Christus dringt ons
Geest en kracht: zij geven ons ook de gelegenheid om ten opzichte van de gemeente en haar onderlinge verhoudingen eerlijk te zijn. Paulus spreekt juist tot de gemeente van Corinthe met een innerlijke vrijheid, getuigend tegen de zonde van de verdeeldheid, van de overgeestelijkheid en hoogmoed. Paulus had juist met deze gemeente het geding te voeren omtrent zijn roeping. Men dwong hem om zijn papieren te tonen. Wat kon hij anders zeggen dan dat die gemeente zelf het bewijs was van zijn zending. Het geheim van zijn optreden lag in de kracht, waarmee hij zich door God geroepen wist. „De liefde van Christus dringt ons". Die liefde heeft hem harde woorden doen spreken aan het adres van de gemeente, maar toch zo, dat de droefheid naar God ontstond, die een onberouwelijke bekering werkt tot zaligheid.
Welsprekendheid op de kansel ontstaat daar waar de dienaar zelf eerst door het Woord gegrepen is. Het Woord van Christus woont dan rijkelijk in het midden. Het werkt ook effectief. En zo wordt een gemeente gebouwd in de Schriften. Het opwassen in de kennis en in de genade van Christus blijkt altijd samen te gaan met een groeiende kennis van het Woord van God. Daarin te leven en daarin de diepste grond te vinden betekent dat men geboeid is, gebonden door het Woord. Kanselredenaars staan in de regel niet bekend als gemeentebouwers.

W. van 't S.

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen