Kan de afvaardiging naar een particuliere synode en generale synode ook op een andere manier plaatsvinden dan tot nu toe gebeurt?

Kan de afvaardiging naar de meerdere kerkelijke vergaderingen ook op een andere wijze tot stand komen? Ik kreeg op wat ik schreef een aantal reacties met gedachten daarover. Een reden erbij om dit thema aan de orde te stellen is dat men in de gereformeerde synode bezig is om inderdaad op andere wijze dan tot nu toe de generale synode te doen samenstellen.
In de afvaardiging naar de particuliere en generale synode zoals die nu door middel van schriftelijke stemmingen plaatsvindt, zit inderdaad iets onbevredigends. Twee principes komen in een zekere botsing met elkaar. Het eerste is het grondprincipe dat alle broeders ambtsdragers eenzelfde gelijke kerkelijke positie hebben. Daarbij behoort dat ze kunnen worden afgevaardigd naar de bredere vergaderingen. Dat ze gaven hebben ontvangen, is reeds gebleken omdat ze door de gemeente als ambtsdrager verkozen zijn. De gaven om geestelijke leiding te geven en het ambt op verantwoorde wijze inhoud te geven zijn niet altijd gaven waarmee je ook kunt besturen en kerkelijke leiding kunt geven. Vaak vallen die gaven wel samen maar niet altijd. Er zijn broeders die graag ambtsdrager in hun gemeente zijn maar die er niet aan moeten denken dat ze naar een particuliere of generale synode zouden worden afgevaardigd. Daarom is de achterliggende gedachte bij het schriftelijk verkiezen van broeders die naar de vergadering van de particuliere en/of generale synode gaan deze dat door de vergadering, die verkiest, gaven om te besturen en om kerkelijke en geestelijke leiding te geven worden erkend en gebruikt. Dit is een zuiver beginsel. Met dit beginsel zullen weinigen moeite hebben.
Er is wel een moeilijkheid.
Hebben de broeders die nooit of bijna nooit worden afgevaardigd terwijl ze wel willen dan die gaven niet of in zo veel mindere mate dat ze niet in aanmerking komen om op breder vlak het geheel van de kerken te dienen? Het is immers slechts op het totaal van de ambtsdragers in de kerken een klein aantal dat de meerdere kerkelijke vergaderingen bevolkt. En wie daar een aantal jaren heeft rond gelopen weet dat het dikwijls dezelfde broeders zijn die elkaar daar ontmoeten. In zekere zin is er op de bredere vergaderingen een cultuur van broeders die kunnen zeggen: „ons kent ons"... We weten van elkaar hoe we denken, hoe we ongeveer zullen stemmen enzovoort. Je weet precies bij welke onderwerpen er eenparigheid van stemmen komt en bij welke onderwerpen we voor of tegen zullen stemmen.

Het onbevredigende van de huidige praktijk van afvaardigen wordt door steeds meer leden van de kerk ervaren. Te weinigen doen te veel en te velen komen niet aan bod en krijgen niet de gelegenheid hun gaven in deze verbanden te ontwikkelen. Nu doet het niet ter zake of iemand graag wil of helemaal niet wil. Ambtsdragers - met name predikanten - zijn geroepen om ook bovenplaatselijk werk te doen. Want dat werk moet gebeuren. Als je in redelijkheid tot zulke taken wordt geroepen, heb je die te verrichten en komt het zin of geen zin hebben niet aan de orde.

Ik heb in het nabije verleden op vergaderingen van de classis Apeldoorn en ook wel van de particuliere synode van het oosten discussies meegemaakt over een andere wijze van afvaardigen. Heel simpel: bij toerbeurt. En deze manier van afvaardigen is wel degelijk een mogelijkheid die serieuzer dan tot nu toe dient te worden overwogen. Er staat in onze kerkorde niet dat de afvaardigingen via schriftelijke stemmingen moeten plaats vinden. Er moet een afvaardiging komen: van de classis naar de particuliere synode en van de particuliere synode naar de generale synode. Hoe die afvaardiging tot stand komt, is een zaak van die vergaderingen zelf.

In de gereformeerde kerken is men inderdaad bezig om de afvaardiging naar de generale synode vanuit de classes te regelen. Nu kent men daar de praktijk dat de dertien particuliere synoden ieder twee predikanten, twee ouderlingen en een diaken afvaardigen naar de generale synode. De gereformeerde kerken kennen ook nog de Evangelisch-Alt Reformierte Kirche - in Duitsland tegen de grens met Twente aan - die drie leden stuurt. Deze achtenzestig leden hebben steeds een zittingstermijn van twee jaar. Na die twee jaar sluit de synode en wordt er kort daarop een nieuwe synode geopend. De synode van de toekomstige verenigde kerk zal anders worden samengesteld. Dan moet elke classis één afgevaardigde sturen. Een rooster bepaalt of dat een predikant, een ouderling, een „kerkrentmeester" of een diaken is. Volgens een roulatiesysteem treedt telkens een deel van de synode af. De gereformeerde synode heeft reeds besloten de kerkorde zo te wijzigen, dat voortaan elke classis bij toerbeurt een predikant, een ouderling of een diaken moet afvaardigen. Het breed moderamen van de synode zal dit rooster ontwerpen. Het is de bedoeling dat dit rooster met ingang van de synode van 2005 bindend wordt.

Dus afvaardiging vanuit de classes bij toerbeurt. Er is voor deze manier van afvaardiging veel te zeggen. Ieder van de predikanten en meer ouderlingen en diakenen komen dan om de zo veel tijd aan de beurt om naar een particuliere of generale synode te gaan. Het zal voor sommige broeders, die bijna altijd zeker zijn van een verkiezing even „slikken" zijn maar dat slikken is zo gebeurd. Het kan ook bevrijdend zijn om eens niet op een bredere vergadering aanwezig te zijn en de uitvoering van taken aan andere broeders over te laten. Ik had een gesprek met een ouderling die vele jaren onze kerken met liefde heeft gediend en die nooit is afgevaardigd naar een generale synode. Hij hoefde ook niet zo nodig maar zei wel: toch had ik graag één keer als afgevaardigde een generale synode meegemaakt. Waarschijnlijk hebben meer broeders die gedachte (gehad). En ook een voordeel van afvaardiging vanuit de classis bij toerbeurt - op een verstandige wijze te regelen maar dat spreekt voor zich - is dat om het maar ronduit te zeggen kerkpolitieke overwegingen aan banden worden gelegd al zullen ze nooit helemaal te voorkomen zijn. Want we doen uit principe alles op geestelijke wijze in de kerken maar er zijn momenten dat we dat principe vergeten of dreigen te vergeten.
Welke classis neemt het initiatief om op kerkelijke wijze met deze manier van afvaardiging een begin te maken? Dat wil zeggen: wie ontwerpt een goed doordachte instructie die via de particuliere synode op de generale synode komt? Ik heb een voorzet gegeven met dank aan hen die reageerden.

J. Jonkman

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen