Digibron cookies

Voor optimale prestaties van de website gebruiken wij cookies. Overeenstemmig met de EU GDPR kunt u kiezen welke cookies u wilt toestaan.

Noodzakelijke en wettelijk toegestane cookies

Noodzakelijke en wettelijk toegestane cookies zijn verplicht om de basisfunctionaliteit van Digibron te kunnen gebruiken.

Optionele cookies

Onderstaande cookies zijn optioneel, maar verbeteren uw ervaring van Digibron.

Bekijk het origineel

De Heilige Geest in mensen met een verstandelijke handicap

Bekijk het origineel

+ Meer informatie

De Heilige Geest in mensen met een verstandelijke handicap

6 minuten leestijd Arcering uitzetten

„Mensen met een geheim". Zo worden verstandelijk gehandicapten wel genoemd. En daar kan ik wel mee uit de voeten. Alleen al het feit - het zou u niet meteen opvallen misschien - dat zij daarin schouder-aan-schouder staan met ons: Wij zijn allemaal mensen die een geheim met ons meedragen. Iets unieks. Je ziet het niet direct aan de buitenkant. Maar je moet er moeite voor doen om het in de ander te ontdekken.

Mensen met wie je moeilijker dan gewoonlijk communiceert, hebben dat geheim wellicht extra... Maar kent u nog het ouderwetse „toverkrasblok"? Als je met een potlood over het papier krast, komt de tekening die er in het papier verscholen zit, naar boven. Vergelijk je dat met onze omgang met elkaar, dan is duidelijk: dikke rapporten en indrukwekkende levensverhalen doen je de ander niet echt kennen. Alleen nabije omgang met elkaar, geduldig luisteren kunnen helpen om het geheim te weten te komen.
En daar ligt het verband: „de Geest doet ons elkaar verstaan".

Je merkt de geest van God
In de afgelopen zes jaar van mijn taak als pastor bij de Stichting Philadelphia Zorg heb ik vaak gezegd: „Hier heb ik nog meer leren geloven in het werk van de Heilige Geest". Waarom? Omdat je in prediking, catechese en pastoraat onder deze doelgroep merkt dat de Here God door Zijn Geest kan komen waar wij uit onszelf niet bij kunnen. Hij verlegt grenzen waar wij niet verder reiken. Maar dat vraagt om een omslag van denken.
Ik herinner me hoe een mevrouw, volkomen te goeder trouw, na een presentatie vroeg: „Maar dominee, hoe brengt u die stumpers nou de drie-eenheid aan het verstand..??" Duidelijk mag zijn dat het niet om „stumpers" gaat, maar om mensen die misschien qua verstand minder formuleren dan u of ik, maar die ons tegelijk soms verrassend de baas zijn als het gaan om emotionele kwaliteiten. En hoor je in de maatschappij juist nu niet de roep om emotionele intelligentie?! Bovendien, terzake de vraag van die mevrouw: Je begint echt niet met een dogmatische uiteenzetting over de Drie-eenheid. Net als bij kinderen komen eerst de verhalen. Komt eerst de herkenning, de beleving.
En als het gaat om de Geest van Pinksteren: Doe je iets aan Hem tekort door juist te benadrukken: „Nooit zegt Hij: „Zie je Mij wel?" Maar: „Zie je Jezus wel?""

Samen een lichaam
De gehandicapte heeft van de Koning der kerk een volwaardige plaats gekregen binnen de gemeente. Maar die plaats is hem/haar lang niet altijd door de mensen gegund. Vandaar dat ouderverenigingen en kerken met de brochure „Thuiskomen in de kerk" nogal aan de weg timmeren. Miskenning van de plaats van de gehandicapten mag niet voorkomen. Dat zegt niet onze tijd. Maar dat zegt de Bijbel zelf. Juist waar gesproken wordt over „Veel gaven - één Geest".
Waar het hoofd niet tot de voeten kan zeggen: „ik heb u niet nodig", tellen juist de zwakken en misdeelden volledig mee: Samen een lichaam!
Zo heeft de verkondiging een goed woord voor hen. Want God wil ook Zijn kinderen met een handicap ontmoeten. Ook zullen ouders moeten kunnen horen dat verdriet niet het laatste woord heeft. En in de derde plaats heeft de kerk dit woord voor de wereld: de gehandicapte medemens is niet het resultaat van mislukte preventie. Nee, hij mag er zijn. Is van grote waarde!
En naar binnen toe geldt: Deze naaste is niet object van onze zorg (die zo gauw door kan schieten naar betutteling), maar hij is, op de eigen manier: subject; kerklid met rechten en plichten.
Men spreekt in de gehandicaptenzorg over visies en modellen: 1. het verzorgingsmodel (opbergen en verzorgen), 2. het medisch model: verplegen (onderzoek en therapie), 3. het ontwikkelingsmodel (de gedragswetenschappelijke benadering; het gaat om mensen met mogelijkheden) en het leef-relatie-model (mensen met een verstandelijke handicap hebben ook behoefte aan menselijke relaties; leven en ontwikkelen in harmonie met elkaar).
Zeg je: de kerk is een lichaam met veel leden, en wil zien hoe de Geest van God ons voorop gaat, dan moeten we onze nek durven uitsteken voor een waardige(!) en geaccepteerde participatie. Laat gehandicapte leden deelnemen aan het kerkenwerk! „Hulpkosteren", meewerken in de verspreiding van kerkelijke periodieken, ja zelfs bezoekwerk hoort tot de mogelijkheden. Zoek naar (inter-)kerkelijk overleg. En schep de training en toerusting, waar die nodig is!

Geloofsopvoeding en -begeleiding
Door de bank genomen denken veel mensen met een verstandelijke handicap sterk beeldend, thematisch. Dat theoretische verhandelingen hen niet boeien, is duidelijk. Dienen we hen dan met zoveel mogelijk aparte diensten op hun belevingswereld „aangepast" en toegesneden? M.i. maar ten dele. Laten we hen zoveel mogelijk inschakelen en met hen rekening houden. Dat blijft dichter in de buurt van de Geest die de eenheid wil in de verscheidenheid. En zijn ook niet de kinderen in de gemeente ermee gediend?!
Waar het mij om gaat, is de grote uitdaging om te begeleiden in de geloofsontwikkeling. En niet te blijven staan bij de spontane uitroep door de kerk van het lievelingslied „Mijn Jezus, ik hou van U". Dikwijls hoor ik zeggen: „Hun geloof is om jaloers op te zijn". Dat is ook vaak zo. Maar die constatering kan ook te gemakkelijk zijn. Want ik hoor ook van ouders van ernstig gehandicapten: „Als ik met onze dochter bidden wil, vloekt ze. Dat doet zo'n pijn!" Het is met recht een terrein met voetangels en klemmen!
Begrijpt u iets van de nadruk op het kennen van de leefwereld, het luisteren?!
Zo stuurde een kerk eens 25 fruitbakjes naar een gezinsvervangend tehuis.
Na de feestdagen werden ze terugbezorgd, nota bene. Met een briefje van de bewoners erbij: „We zijn niet ziek. We zouden het wel leuk vinden als eens op de koffie kwam!" Schreef daarom ooit Okke Jager: „We moesten meer komen met een weegschaal dan met een fruitschaal"?

En de geest doet zeggen: Jezus is Heer!
En de openbare geloofsbelijdenis dan..? Bij de nieuwe modellen van zorg en de verruimde positie van de broeders en zusters met een handicap binnen de kerk, dient het belijdenis doen ook hoog op de agenda te staan. De beperkte ruimte doet mij hier voor geïnteresseerden verwijzen naar een recent boekje van Jannie Slingerland en Ds. G. Hette Abma (uitg. Boekencentrum) „Vaders kind". Maria, de ernstig meervoudig gehandicapte dochter van de fam. Slingerland in Gouda, deed vorig jaar belijdenis. D.w.z.: de gemeente deed plaatsvervangend belijdenis voor Maria. Een lange tijd van voorbereiding was er aan voorafgegaan. Ook dat de predikant deze „kleine zuster" van tijd tot tijd een speciale zegen meegaf. Ik houd het erop: weer werd een stukje „history" (nl. geschiedenis van integratie van gehandicapten in ons midden): His Story! Ja, „de Geest doorbreekt de grenzen, die door mensen zijn gemaakt". Of, zeg het met Jacobus: „Den geest die Hij in ons deed wonen, begeert Hij met jaloersheid". Daarom is de belofte aan geleerden en ongeletterden: „Nadert tot God en Hij zal tot u naderen". (4:8)

Zwolle/Nunspeet, ds. John Germs

Dit artikel werd u aangeboden door: De Wekker

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Bekijk de hele uitgave van vrijdag 21 mei 1999

De Wekker | 16 Pagina's

De Heilige Geest in mensen met een verstandelijke handicap

Bekijk de hele uitgave van vrijdag 21 mei 1999

De Wekker | 16 Pagina's