Bij een begrafenis

De ene begrafenis voltrekt zich in volstrekte stilte, bij een andere begrafenis luiden de klokken en lijkt heel de omgeving op de been te zijn. Wanneer een jonge moeder uit een gezin wordt begraven is het meeleven veel opvallender dan wanneer een zeer oude eenzame man ten grave wordt gedragen. Vooral wanneer jonge mensen plotseling sterven is men over het algemeen zeer onder de indruk, volgt een lange stoet en laat het veel na. Wanneer een klein kindje door de vader in een grafje wordt gelegd, vechten de aanwezigen met alle macht tegen wat men van binnen voelt en wanneer een jonge moeder niet weg te krijgen is bij het graf van haar plotseling overleden kindje en overluid haar verdriet en wanhoop uit, valt het niet mee zonder tranen te blijven. Alles doet even zeer.
In de ene plaats zal men diep in het zwart gaan, terwijl in andere streken meer zwarte aarde op de kist wordt gestrooid. Soms zijn er veel bloemen op een kist te zien, anderen leggen een palm of een open bijbel op de kist, zolang deze nog niet is gedaald. En zo zouden heel veel gewoonten opgesomd kunnen worden. Als we maar beseffen dat elke begrafenis iets „eigens" heeft.

Met wie?
Soms komt men er niet eens aan toe zich af te vragen wie men zal uitnodigen om de begrafenis mee te maken. Men is overstelpt door verdriet en heeft geen gedachten, versuft als men is, verslagen en verdoofd. Toen een jonge moeder bij een ongeval om het leven kwam, en op dezelfde dag nog een man in het zwarte pak kwam om de begrafenis te „regelen", reageerde een zusje: „moet ze nu ook nog begraven worden?" Het sterven was al teveel, laat staan dat men moest denken aan begraven en alles wat daaraan vast zit. Soms is het ook beter een volgende dag meer te ordenen en te regelen en de eerste dag alleen een afspraak te maken voor de dag van begraven.
Maar wie gaan er mee op weg naar het graf? Wanneer een kindje levenloos ter wereld komt, is het al heel wat wanneer de moeder bij de begrafenis van haar kindje aanwezig kan zijn en zullen doorgaans alleen ouders en een kleine kring van familieleden of vrienden rondom deze ouders (of deze vader) staan. Ook anderen geven er de voorkeur aan dat de begrafenis in stilte geschiedt, nadat een dienst is gehouden waarin velen het Woord van God kunnen horen.
Maar er zijn ook andere verlangens. Om als (kleine) familie echt rouw te verwerken, kan het van belang zijn op de kaart te vermelden dat men liever geen bezoek aan huis heeft. Maar in tal van situaties is het bezoeken van rouwenden een zegen, vooral wanneer er gesproken kan worden van hart tot hart, en zeker wanneer er geestelijke gesprekken worden gevoerd. Want andere gesprekken kunnen hinderlijk zijn en als storend ervaren worden. Je kunt beschadigd worden en op het hart getrapt worden door al het „gepraat". Zwijgend bij elkaar zitten kan ook een weldaad zijn, zoals de vrienden van Job dit aanvankelijk beoefenden. Dan is er stil inleven van verdriet en werkelijk mede-lijden.
Pijnlijk wordt het wanneer mensen zeggen mee te willen leven, die op andere momenten zoveel stuk hebben gemaakt. Brutaal kunnen ze zich melden en wie wijst hun dan de deur? We moeten goed weten dat we dán niet meer goed kunnen maken, wat we eerder hadden moeten doen. Het is begrijpelijk dat dit bezoek als ongewenst wordt beschouwd.
Brieven kunnen troosten, maar andere brieven zijn zo neutraal, dat ze als koud en zakelijk overkomen. Er zijn echter brieven en kaarten, die jaar en dag worden bewaard en als een zegen van Boven ontvangen werden.

Afscheid nemen
Er zijn wel mensen, die te kennen hebben gegeven dat ze niet gediend zijn van „kijkers" en daarom opdracht gaven om de kist te sluiten voor nieuwsgierige blikken. Er zijn er ook, die afgesproken hebben dat alleen een kleine kring de overledene nog kan zien. We kunnen ook voor een situatie komen te staan, dat de kist éérder moet worden gesloten en dit pijnlijke gevoelens meebrengt. Daartegenover zijn er overledenen, die tot op het laatste moment, voordat de kist wordt gesloten, alleen maar lijken te slapen. Je zou niet geloven dat ze overleden zijn.
Zo is niet elk afscheid gelijk. Ook kunnen er moeilijk dingen in het algemeen over worden gezegd.
Het kan van veel betrokkenheid en fijngevoeligheid getuigen wanneer de meest nabije familie betrokken wordt bij het sluiten van de kist, zoals het, als het kan, ook teer kan zijn, wanneer eigen kinderen de overledene dragen of een vader zijn eigen kindje in een kistje in handen neemt en zelf in het grafje afdaalt.
Afscheid nemen nadat het Woord bediend is, is in sommige plaatsen wel gebruikelijk, maar neemt dit niet veel weg van het verkondigde Woord in de dienst voorafgaande aan de begrafenis? Het afscheid is definitief. Daarom mag er voor de dichtstbijzijnde familieleden wel voldoende gelegenheid zijn om in alle stilte dit moment te beleven.

Van Amstel

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen