De generale synode: werkwijze

Er is een goede vergaderstructuur in de kerken nodig om het werk goed te kunnen doen, zo zagen we de vorige keer. Daarom hebben wij verschillende soorten vergaderingen, van kerkenraad af tot generale synode toe. Men kan hetzelfde zeggen van die synode zelf: een orgaan van 52 personen, dat honderden, zelfs tot een paar duizend, vellen A4 moet bekijken, dient zichzelf met een goede stroomlijning van het werk. Hoe werkt zo'n synode dan?

De leiding
Om te beginnen wordt de synode geopend door de kerkenraad die daartoe door de vorige synode is verzocht; in 2001 Leeuwarden. Op 31 augustus a.s. komen alle afgevaardigden in het kerkgebouw aldaar bijeen en de preses (voorzitter) van de kerkenraad opent de synode (u mag er als belangstellende bij zijn!).
Op de avond daarvoor is er een bidstond belegd, waarop naar gewoonte de preses van de vorige synode voorgaat, nu dus ds. J. Westerink. Na deze opening is één van de eerste handelingen van de synode het kiezen van een moderamen (dagelijks bestuur). Via schriftelijke stemmingen worden een preses, twee scriba's (secretarissen) en een assessor (die de preses speciaal bijstaat) gekozen. Zoals het voor de kerken geestelijk goed is dat men in de samenstelling van de synode het geheel van de kerken terug ziet, zo is het ook goed wanneer men dat in het moderamen ziet. Daarom was het zo fijn dat in 1998 een oude gewoonte in ere hersteld werd: uit elke particuliere synode één persoon in het moderamen. Deze broeders nemen achter de moderamentafel, aan het hoofd van de synode, plaats; de preses nodigt vervolgens de pre-adviseurs uit om achter die tafel te komen zitten; het werk kan beginnen.

Commissies
Schrok u zojuist van het aantal bladzijden tekst dat de synodeleden voor zich hebben? Wie voor het eerst van zijn leven lid is van een generale synode, is nog veel meer geschrokken: begin juli levert de PTT drie dikke mappen synodewerk aan de deur af. Hoe kom je er doorheen?

Om het werk goed en diepgaand te kunnen doen, worden alle onderwerpen die aan de orde komen in een commissie voorbereid. Zo zijn er gewoonlijk zeven commissies met ieder zeven leden (en meestal een hoogleraar als adviseur) - het moderamen blijft er op één lid na buiten, dat heeft ander werk te doen. Deze commissies krijgen de opdracht een aantal stukken en rapporten grondig te bekijken, om voorstellen te doen voor de besluitvorming. Het moderamen doet op de eerste dag voorstellen over de bemanning. Elke commissie heeft een samenroeper en een rapporteur (soms twee, wanneer er erg veel werk voorzien wordt).

Een voorbeeld: de synode stelt een commissie 'Kerk en verkondiging' in; deze commissie krijgt de taak om rapporten die daarmee samenhangen goed te bestuderen; dat zijn in hun geval de rapporten van de deputaatschappen buitenlandse zending, evangelisatie, evangelieverkondiging onder Israël, radio- en televisiediensten. De kerken kunnen - via de classes en de particuliere synoden - bepaalde voorstellen (we noemen dat instructies) op dit terrein gedaan hebben; die worden dan ook aan die commissie toevertrouwd. Het moderamen probeert in de verdeling van de synodeleden over de commissies rekening te houden met speciale deskundigheden/gaven van de broeders.

Vervolgens wordt het voor het oog van het kerkvolk een aantal weken heel stil: de commissies komen een aantal dagen voor hun eigen beraad bijeen; ze nodigen vertegenwoordigers van de deputaatschappen uit om inhoudelijke vragen te stellen, zo krijgen ze steeds meer inzicht in de materie. Tenslotte maken ze een rapport op van hun werk en doen voorstellen voor de behandeling.

De plenaire zittingen
Dan komt de eerste volle vergaderweek (in 2001 week 40). Niet meer in Leeuwarden: in 1995 besloot de synode voortaan een centrale vergaderplaats te kiezen; dat is de Oenenburgkerk in Nunspeet geworden. Het moderamen heeft contact gehouden met de commissies en weet dus welke onderwerpen zover zijn dat ze geagendeerd kunnen worden. Traditiegetrouw worden op de eerste volle dag in ieder geval de zaken van de Theologische Universiteit besproken. De leden van de synode hebben de betreffende rapporten van de commissies in week 39 ontvangen en bestudeerd. Op de vergadering zelf zijn er sprekersronden (meestal twee), waarbij vragen kunnen worden gesteld. Deze worden in eerste instantie beantwoord door de rapporteur; bij deputaatschappen krijgen ook de voorzitters/secretarissen daarvan het woord.
Daarna vraagt de preses of er leden van de synode zijn die aanvullende voorstellen voor de besluitvorming hebben. En dan wordt het spannend: wijken die voorstellen weinig af van wat in de commissie al is voorbereid, dan kan het komen tot snelle afhandeling (eventueel kan een commissie er in een pauze nog even naar kijken).
Wijken ze wél af of gaan ze er inhoudelijk tegenin, dan kan de preses de zaak terugverwijzen naar de commissie. Die moet er vervolgens weer tegenaan: 's avonds na de vergadering, of in de komende weken, om nieuwe voorstellen te doen. Synodelid zijn betekent: weinig slapen, tussendoor snel nieuwe rapporten lezen (of maken als rapporteur), aantekeningen maken... En wat denkt u van het indrukwekkende administratieve apparaat in Nunspeet?

Zo wordt onderwerp voor onderwerp in kortere of langere tijd afgehandeld, totdat de hele agenda is afgerond. Maar... dan is het wel november of december.

Eindhoven D. Quant

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen